DOI Artikel:
Pietsch, Ulrich: Uwagi do projektu badawczego „Miśnieńska porcelana w XVIII wieku dla szlachty i arystokracji w Polsce"
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.35075#0013
UWAGI DO PROJEKTU
BADAWCZEGO
„MIŚNIEŃSKA
PORCELANA W XVIII
WIEKU DLA SZLACHTY
I ARYSTOKRACJI
W POLSCE"
Ł/fWc/ł Pfefsc/i
Dyrektor Zbiorów Porcelany,
Państwowych Zbiorów Sztnhi w Dreźnie
Kabinett.Loc.520/01,
zuDresden, 1734,k.M;
bertf., 1734-1735,
k.78/4r-6r.
Od wyboru na króla Polski w 1697 r., saskiego
księcia elektora Fryderyka Augusta I, zwanego
Mocnym, zajmowały kwestie reprezentacji, doty-
czące zarówno budowy wystawnej rezydencji zam-
kowej, jak i wyposażenia jej wnętrz oraz stwo-
rzenia odpowiedniego dworu w Warszawie. Obok
drogocennych mebli i obrazów, na pierwszy plan
wysuwały się przy tym kosztowne naczynia ze
złoconego srebra. Po wynalezieniu przez Johan-
na Friedricha Bóttgera europejskiej porcelany
twardej, w Dreźnie w 1708 r., oraz po założeniu
i zorganizowaniu własnej manufaktury porce-
lany w Miśni w 1710 r., król mógł sprowadzać
do Warszawy wyroby na prywatny użytek. Królewskie kuchnia
i cukiernia potrzebowały licznych naczyń stołowych, nie tylko
ze srebra, ale także z porcelany. Kiedy po śmierci Augusta Moc-
nego jego syna koronowano w 1734 r. na króla Polski, porcelana
miśnieńska zdążyła już awansować do rangi wyrobu luksuso-
wego, pożądanego na europejskich dworach, stąd też mogła być
wykorzystywana do celów politycznych. Kiedy ciężkie choroby
zwiastowały rychłą śmierć Augusta 11, podjęto przygotowania do
elekcji jego syna poprzez zintensyfikowanie kontaktów z polską
szlachtą oraz klerem, jak i z kurią rzymską. Rozmaici polscy
możni i duchowni oraz rzymscy kardynałowie i papież otrzymali
przed i po elekcji wiele upominków z miśnieńskiej porcelany.
Wzbudziły one apetyty na dalsze zamówienia kierowane do sa-
skiej manufaktury, tak iż już wkrótce również w Polsce doszło
do szerokiego rozpowszechnienia „białego złota".
Kolekcja porcelany Państwowych Zbiorów Sztuki w Dreźnie po-
siada obecnie wiele wyrobów porcelanowych, które zostały wy-
produkowane dla warszawskiego dworu oraz kilka przekazanych
niegdyś jako podarunki do Polski. Inne ważne obiekty znajdują się
w polskich zbiorach muzealnych: w Muzeum Pałacu w Wilanowie,
w Muzeum Narodowym w Warszawie, w Muzeum Historycznym
m.st. Warszawy oraz w Krakowie na Zamku Królewskim na Wa-
welu, a ponadto w innych zbiorach publicznych i prywatnych.
Nasz wspólny polsko-niemiecki projekt badawczy, który rozpo-
częliśmy sympozjum w 2009 r., będzie dotyczyć problematyki
reprezentacji monarszej za czasów unii polsko-saskiej i skon-
centruje się na tym, co okazało się być niezwykłym wytworem
saskiej kultury i wyjątkowym symbolem statusu, narzędziem
prestiżu politycznego i czynnikiem gospodarczym: porcelaną
miśnieńską.
Celem projektu jest m.in. zbadanie motywacji, jaka kierowała wpro-
wadzaniem porcelany miśnieńskiej w Polsce. Chodziło będzie
tutaj głównie o to, by przejrzeć i uzgodnić ze sobą zachowane
ULRICH PIETSCH
BADAWCZEGO
„MIŚNIEŃSKA
PORCELANA W XVIII
WIEKU DLA SZLACHTY
I ARYSTOKRACJI
W POLSCE"
Ł/fWc/ł Pfefsc/i
Dyrektor Zbiorów Porcelany,
Państwowych Zbiorów Sztnhi w Dreźnie
Kabinett.Loc.520/01,
zuDresden, 1734,k.M;
bertf., 1734-1735,
k.78/4r-6r.
Od wyboru na króla Polski w 1697 r., saskiego
księcia elektora Fryderyka Augusta I, zwanego
Mocnym, zajmowały kwestie reprezentacji, doty-
czące zarówno budowy wystawnej rezydencji zam-
kowej, jak i wyposażenia jej wnętrz oraz stwo-
rzenia odpowiedniego dworu w Warszawie. Obok
drogocennych mebli i obrazów, na pierwszy plan
wysuwały się przy tym kosztowne naczynia ze
złoconego srebra. Po wynalezieniu przez Johan-
na Friedricha Bóttgera europejskiej porcelany
twardej, w Dreźnie w 1708 r., oraz po założeniu
i zorganizowaniu własnej manufaktury porce-
lany w Miśni w 1710 r., król mógł sprowadzać
do Warszawy wyroby na prywatny użytek. Królewskie kuchnia
i cukiernia potrzebowały licznych naczyń stołowych, nie tylko
ze srebra, ale także z porcelany. Kiedy po śmierci Augusta Moc-
nego jego syna koronowano w 1734 r. na króla Polski, porcelana
miśnieńska zdążyła już awansować do rangi wyrobu luksuso-
wego, pożądanego na europejskich dworach, stąd też mogła być
wykorzystywana do celów politycznych. Kiedy ciężkie choroby
zwiastowały rychłą śmierć Augusta 11, podjęto przygotowania do
elekcji jego syna poprzez zintensyfikowanie kontaktów z polską
szlachtą oraz klerem, jak i z kurią rzymską. Rozmaici polscy
możni i duchowni oraz rzymscy kardynałowie i papież otrzymali
przed i po elekcji wiele upominków z miśnieńskiej porcelany.
Wzbudziły one apetyty na dalsze zamówienia kierowane do sa-
skiej manufaktury, tak iż już wkrótce również w Polsce doszło
do szerokiego rozpowszechnienia „białego złota".
Kolekcja porcelany Państwowych Zbiorów Sztuki w Dreźnie po-
siada obecnie wiele wyrobów porcelanowych, które zostały wy-
produkowane dla warszawskiego dworu oraz kilka przekazanych
niegdyś jako podarunki do Polski. Inne ważne obiekty znajdują się
w polskich zbiorach muzealnych: w Muzeum Pałacu w Wilanowie,
w Muzeum Narodowym w Warszawie, w Muzeum Historycznym
m.st. Warszawy oraz w Krakowie na Zamku Królewskim na Wa-
welu, a ponadto w innych zbiorach publicznych i prywatnych.
Nasz wspólny polsko-niemiecki projekt badawczy, który rozpo-
częliśmy sympozjum w 2009 r., będzie dotyczyć problematyki
reprezentacji monarszej za czasów unii polsko-saskiej i skon-
centruje się na tym, co okazało się być niezwykłym wytworem
saskiej kultury i wyjątkowym symbolem statusu, narzędziem
prestiżu politycznego i czynnikiem gospodarczym: porcelaną
miśnieńską.
Celem projektu jest m.in. zbadanie motywacji, jaka kierowała wpro-
wadzaniem porcelany miśnieńskiej w Polsce. Chodziło będzie
tutaj głównie o to, by przejrzeć i uzgodnić ze sobą zachowane
ULRICH PIETSCH