DOI article:
Szelegejd, Barbara: Wyniki kwerendy związanej z projektem badawczym „Miśnieńska porcelana w XVIII wieku dla szlachty i arystokracji w Polsce” realizowanym przez Muzeum Pałac w Wilanowie we współpracy z Drezdeńskimi Zbiorami Porcelany
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.35075#0023
i nabytków, informatorach dotyczących muzeum, przewod-
nikach, wydawnictwach albumowych i artykułach łub często
jedynie jako ilustracji w pozycjach bibliograficznych na temat
rozmaitych zjawisk kulturowych, historii ceramiki czy w leksy-
konach. Jedynie w przypadkach Zamku Królewskiego na Wawe-
lu, Muzeum Narodowego we Wrocławiu, Muzeum w Gliwicach
i prywatnej kolekcji Ireneusza Szarka ukazały się drukiem opra-
cowania prezentujące pełny stan zasobów XVIII-wiecznej Miśni
z roku publikacji^.
Tak więc dla projektu Miśnieńska porcelana w XV177 wieka cha
szlachty i arystokracji w Polsce wyniki kwerendy nie są zbyt opty-
mistyczne. Po pierwsze, ujawniają one uwarunkowane historycz-
nie spustoszenie dokonane w wyrobach Miśni zgromadzonych
w dawnych domach polskich, przemieszczenia i rozproszenia
kolekcji oraz odbudowywanie zbiorów przez większość muze-
ów polskich dopiero po 1945 r. Jedynie nieliczne pałace i zamki,
w których stworzono muzea, zachowały swe historyczne wypo-
sażenie, najczęściej pozyskane jednak później niż w XVIII w. Po
drugie, rezultaty ankiety wykazują znikomą świadomość powią-
zań posiadanych obiektów z materiałami źródłowymi, mogącymi
poszerzyć historyczną wiedzę na temat samych muzealiów lub
kolekcji dawniej istniejącej w danym ośrodku. Rola planowanych
badań archiwalnych jest zatem nie do przecenienia. Jakie jednak
przyjąć dla nich ustalenia? Kwerenda objęła zasoby XVIII-wiecz-
nych wyrobów Miśni z czasów Rzeczypospolitej Obojga Narodów,
ale przechowywanych w muzeach Polski w jej obecnych grani-
cach, które to zabytki pozostają najczęściej nie w miejscach swej
pierwotnej lokalizacji. Jest oczywiste, że nazwiska, które wyłoniła
ankieta, odnoszą się do rodów w większości posiadających daw-
niej majątki na terenie dzisiejszej Ukrainy, Białorusi czy Litwy.
Stąd też penetracja głównych archiwów Lwowa, Mińska, Kowna
czy Wilna z pewnością zwiększyłaby szansę znalezienia polskich
tropów w kontekście zbiorów Miśni. Wydaje się, że bezsprzeczne
efekty może przynieść wyczulenie na nazwiska Polaków i nazwy
ich siedzib rodowych podczas badań prowadzonych w archiwum
zakładowym Miśni i Głównym Archiwum Państwowym w Dreź-
nie, gdzie mogły zachować się stosowne rachunki, zamówienia
i specyfikacje towarów dostarczanych do rąk zleceniodawców,
do ośrodków transportu (jak choćby Gdańsk czy Królewiec) lub
do składów, zwłaszcza warszawskiego. Czy uda się jednak choć
w części zrekonstruować obraz ówczesnego gromadzenia przez
polską szlachtę i arystokrację dodającej splendoru miśnień-
skiej porcelany? Z pewnością badacze zajmujący się pokrewny-
mi tematami są w stanie pomóc we wskazaniu metody badań
rokującej optymalne rezultaty przy realizacji planowanego
zamierzenia.
22
BARBARA SZELEGE}D
nikach, wydawnictwach albumowych i artykułach łub często
jedynie jako ilustracji w pozycjach bibliograficznych na temat
rozmaitych zjawisk kulturowych, historii ceramiki czy w leksy-
konach. Jedynie w przypadkach Zamku Królewskiego na Wawe-
lu, Muzeum Narodowego we Wrocławiu, Muzeum w Gliwicach
i prywatnej kolekcji Ireneusza Szarka ukazały się drukiem opra-
cowania prezentujące pełny stan zasobów XVIII-wiecznej Miśni
z roku publikacji^.
Tak więc dla projektu Miśnieńska porcelana w XV177 wieka cha
szlachty i arystokracji w Polsce wyniki kwerendy nie są zbyt opty-
mistyczne. Po pierwsze, ujawniają one uwarunkowane historycz-
nie spustoszenie dokonane w wyrobach Miśni zgromadzonych
w dawnych domach polskich, przemieszczenia i rozproszenia
kolekcji oraz odbudowywanie zbiorów przez większość muze-
ów polskich dopiero po 1945 r. Jedynie nieliczne pałace i zamki,
w których stworzono muzea, zachowały swe historyczne wypo-
sażenie, najczęściej pozyskane jednak później niż w XVIII w. Po
drugie, rezultaty ankiety wykazują znikomą świadomość powią-
zań posiadanych obiektów z materiałami źródłowymi, mogącymi
poszerzyć historyczną wiedzę na temat samych muzealiów lub
kolekcji dawniej istniejącej w danym ośrodku. Rola planowanych
badań archiwalnych jest zatem nie do przecenienia. Jakie jednak
przyjąć dla nich ustalenia? Kwerenda objęła zasoby XVIII-wiecz-
nych wyrobów Miśni z czasów Rzeczypospolitej Obojga Narodów,
ale przechowywanych w muzeach Polski w jej obecnych grani-
cach, które to zabytki pozostają najczęściej nie w miejscach swej
pierwotnej lokalizacji. Jest oczywiste, że nazwiska, które wyłoniła
ankieta, odnoszą się do rodów w większości posiadających daw-
niej majątki na terenie dzisiejszej Ukrainy, Białorusi czy Litwy.
Stąd też penetracja głównych archiwów Lwowa, Mińska, Kowna
czy Wilna z pewnością zwiększyłaby szansę znalezienia polskich
tropów w kontekście zbiorów Miśni. Wydaje się, że bezsprzeczne
efekty może przynieść wyczulenie na nazwiska Polaków i nazwy
ich siedzib rodowych podczas badań prowadzonych w archiwum
zakładowym Miśni i Głównym Archiwum Państwowym w Dreź-
nie, gdzie mogły zachować się stosowne rachunki, zamówienia
i specyfikacje towarów dostarczanych do rąk zleceniodawców,
do ośrodków transportu (jak choćby Gdańsk czy Królewiec) lub
do składów, zwłaszcza warszawskiego. Czy uda się jednak choć
w części zrekonstruować obraz ówczesnego gromadzenia przez
polską szlachtę i arystokrację dodającej splendoru miśnień-
skiej porcelany? Z pewnością badacze zajmujący się pokrewny-
mi tematami są w stanie pomóc we wskazaniu metody badań
rokującej optymalne rezultaty przy realizacji planowanego
zamierzenia.
22
BARBARA SZELEGE}D