DOI Artikel:
Załęska, Wanda: Kolekcja porcelany miśnieńskiej w Muzeum Narodowym w Warszawie – stan i potrzeby badań
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.35075#0077
76
"" J.L. Sponsel, op. C!t.;
t. 1-5; tu: t. 5, tabL 387-391,
396-399,406,414.
Strzałeckiego, dr. Jana Lewińskiego, Marii i Henryka Zandban-
gów, zbiory im. Krosnowskich, włączone do Państwowych Zbio-
rów Sztuki, wreszcie pojedyncze dary, często anonimowych dar-
czyńców, tworzyły przedwojenną kołekcję. Wśród przedwojennych
zakupów wyjątkowy charakter miało pozyskanie liczącej ponad
500 zabytków kolekcji porcelany europejskiej Ryszarda Stani-
sława Ryszarda (zbieracza ze Lwowa, później z Krakowa), w tym
ok. 150 sztuk XVIII-wiecznej Miśni. Wiele obiektów, jeszcze gdy
należały do kolekcji Ryszarda, publikowano przed wojną'"". Zacho-
waną częściowo dokumentację zbieracza udało się uzupełnić
o archiwalia kupione na aukcjach antykwarycznych w Krakowie
w latach 90. XX w. W pojedynczych przypadkach (np. obelisku ku
czci Augusta 111, czy figur apostołów Piotra i Pawła) losy zabyt-
ków i okoliczności ich pozyskania są znane dzięki wspomnianemu
archiwum zbieracza; dotyczą jednak końca XIX i XX w.
Straty wojenne XVIlI-wiecznych wyrobów Miśni w kolekcji cera-
miki, wynoszące 192 zabytki (z reguły te najlepsze w zbiorze,
w tym ponad 40 figurek XVIII-wiecznych), udokumentowano
w latach 80. XX w. wykazem sporządzonym według inwenta-
rzy muzealnych"". Rangę niektórych utraconych przez Muzeum
zabytków potwierdza choćby ich umieszczenie w opracowaniu
Sichergeste/?te Kunstwer/?e im Generaigoimernement z ok. 1940 r.,
sporządzonym na polecenie gubernatora Hansa Franka'".
Po II wojnie porcelana miśnieńska trafiała do kolekcji nie tylko
jako dary i zakupy. Do zbioru włączano zabytki pozyskiwane
w wyniku tzw. akcji rewindykacyjnej, gromadzone w składni-
cach muzealnych na Dolnym Śląsku. Tak np. w 1946 r. Muze-
um otrzymało zbiory Potockich z Krzeszowic, zabezpieczone
przed wywozem za granicę. Wśród porcelany z kolekcji krze-
szowickiej wyjątkowe są: garnitur „myśliwski" i zespół ze zna-
kami kredensu dworskiego zamku królewskiego w Warszawie;
dokładne przebadanie ich losów i okoliczności, w jakich trafiły
do polskich zbiorów, to niewątpliwie zadanie, które należałoby
podjąć w ramach obecnego projektu polsko-niemieckiego. Takie
możliwości nie dotyczą jednak wielu powojennych zabezpieczeń.
Ogólnikowa i często szczątkowa dokumentacja tzw. przekazań
„podworskich" nie jest wystarczającą wskazówką dla badacza
próbującego ustalić właścicieli i losy zabytków. Należałoby jed-
nak dokonać szczegółowego jej przeglądu, klasyfikacji zespołów
i próby uściślenia proweniencji zabytków.
Zakupy porcelany miśnieńskiej do kolekcji Muzeum Narodowego
w Warszawie w latach 50. XX w. z funduszy Ministerstwa Kul-
tury i Sztuki oraz zakupy antykwaryczne i od osób prywatnych
w latach 70.-90. XX w. dają razem liczbę ok. 180 pozycji. Wśród
nich w zasadzie nie było obiektów o ustalonym pochodzeniu.
Wyjątkiem jest np. zespół koszyczków i żetonów do gry w lombra,
WANDA ZAŁĘSKA
"" J.L. Sponsel, op. C!t.;
t. 1-5; tu: t. 5, tabL 387-391,
396-399,406,414.
Strzałeckiego, dr. Jana Lewińskiego, Marii i Henryka Zandban-
gów, zbiory im. Krosnowskich, włączone do Państwowych Zbio-
rów Sztuki, wreszcie pojedyncze dary, często anonimowych dar-
czyńców, tworzyły przedwojenną kołekcję. Wśród przedwojennych
zakupów wyjątkowy charakter miało pozyskanie liczącej ponad
500 zabytków kolekcji porcelany europejskiej Ryszarda Stani-
sława Ryszarda (zbieracza ze Lwowa, później z Krakowa), w tym
ok. 150 sztuk XVIII-wiecznej Miśni. Wiele obiektów, jeszcze gdy
należały do kolekcji Ryszarda, publikowano przed wojną'"". Zacho-
waną częściowo dokumentację zbieracza udało się uzupełnić
o archiwalia kupione na aukcjach antykwarycznych w Krakowie
w latach 90. XX w. W pojedynczych przypadkach (np. obelisku ku
czci Augusta 111, czy figur apostołów Piotra i Pawła) losy zabyt-
ków i okoliczności ich pozyskania są znane dzięki wspomnianemu
archiwum zbieracza; dotyczą jednak końca XIX i XX w.
Straty wojenne XVIlI-wiecznych wyrobów Miśni w kolekcji cera-
miki, wynoszące 192 zabytki (z reguły te najlepsze w zbiorze,
w tym ponad 40 figurek XVIII-wiecznych), udokumentowano
w latach 80. XX w. wykazem sporządzonym według inwenta-
rzy muzealnych"". Rangę niektórych utraconych przez Muzeum
zabytków potwierdza choćby ich umieszczenie w opracowaniu
Sichergeste/?te Kunstwer/?e im Generaigoimernement z ok. 1940 r.,
sporządzonym na polecenie gubernatora Hansa Franka'".
Po II wojnie porcelana miśnieńska trafiała do kolekcji nie tylko
jako dary i zakupy. Do zbioru włączano zabytki pozyskiwane
w wyniku tzw. akcji rewindykacyjnej, gromadzone w składni-
cach muzealnych na Dolnym Śląsku. Tak np. w 1946 r. Muze-
um otrzymało zbiory Potockich z Krzeszowic, zabezpieczone
przed wywozem za granicę. Wśród porcelany z kolekcji krze-
szowickiej wyjątkowe są: garnitur „myśliwski" i zespół ze zna-
kami kredensu dworskiego zamku królewskiego w Warszawie;
dokładne przebadanie ich losów i okoliczności, w jakich trafiły
do polskich zbiorów, to niewątpliwie zadanie, które należałoby
podjąć w ramach obecnego projektu polsko-niemieckiego. Takie
możliwości nie dotyczą jednak wielu powojennych zabezpieczeń.
Ogólnikowa i często szczątkowa dokumentacja tzw. przekazań
„podworskich" nie jest wystarczającą wskazówką dla badacza
próbującego ustalić właścicieli i losy zabytków. Należałoby jed-
nak dokonać szczegółowego jej przeglądu, klasyfikacji zespołów
i próby uściślenia proweniencji zabytków.
Zakupy porcelany miśnieńskiej do kolekcji Muzeum Narodowego
w Warszawie w latach 50. XX w. z funduszy Ministerstwa Kul-
tury i Sztuki oraz zakupy antykwaryczne i od osób prywatnych
w latach 70.-90. XX w. dają razem liczbę ok. 180 pozycji. Wśród
nich w zasadzie nie było obiektów o ustalonym pochodzeniu.
Wyjątkiem jest np. zespół koszyczków i żetonów do gry w lombra,
WANDA ZAŁĘSKA