Zamek Królewski na Wawelu - Państwowe Zbiory Sztuki [Hrsg.]; Żurowska, Klementyna [Bearb.]: Tyniec: sztuka i kultura benedyktynów od wieku XI do XVIII ; katalog wystawy w Zamku Królewskim na Wawelu ; październik - grudzień 1994 (Kraków, 1994)

VIII. VARIA

VIII/1. Plakieta z oprawy księgi
W. X (?)
Kość słoniowa
14,3 x 11,6 cm
Zaginiona
Prostokątna płaskorzeźbiona plakieta z
przedstawieniem Ukrzyżowania: pośrodku
Chrystus na krzyżu, Matka Boska i św. Jan
Ewangelista oraz śś. Stefaton i Longin po
bokach; u góry personifikacje Słońca i Księ-
życa; u dołu Morza i Ziemi; nad krzyżem Ręka
Boża trzymająca wieniec laurowy; u stóp krzy-
ża wąż. W obramieniu bordiura akantowa.
W 1. połowie w. XIX w posiadaniu ko-
ścielnego parafii w Tyńcu, następnie w zbio-
rach A. Grabowskiego w Krakowie, od 1913-
1914 w kolekcji Martina le Roy w Paryżu.
Według M. Morelowskiego później w Luw-
rze. Dwukrotna kwerenda nie potwierdziła
jednak tej informacji.
W. Łuszczkiewicz opublikował plakietę,
uznając ją za fragment oprawy kodeksu,
omówił ikonografię i datował - najpóźniej w.
XII. A. Goldschmidt datował na koniec w. IX,
wiążąc zabytek z Lotaryngią. M. Morelowski
datował na 1. połowę w. X i przypisał pra-
cowni w Metz (analogia do oprawy kodeksu
Henryka II z około 870).
W literaturze ogólnej datowana na 1. po-
łowę w. XI. Stan badań omówiła M. Pietru-
sińska, datowała na w. X.
Literatura:
Łuszczkiewicz 1896, s. CXVII-CXVIII. - Goldschmidt 1914.
- Morelowski 1949, s. 234-242. - Morelowski 1953, s. 58-
63. - Morelowski 1957, p. 14-16. - Morelowski 1960, s.
7-26. - Morelowski 1963. wg Marii Pietrusińskiej 1971

VIII/2. Płytki posadzkowe
Po 1260
Glinka garncarska ceglastoczerwona


z polewą
13 x 13 cm, grubość 3-3,5 cm
Kraków-Tyniec, Opactwo Benedyktynów
Dwanaście płytek zachowanych w cało-
ści, cztery w stanie ułamkowym. Dzielą się
na dwa rodzaje: reliefowe i inkrustowane.
Płytki reliefowe:
A. z motywem lwa, uszkodzona, sklejona
(jeden egzemplarz),
B. z motywem centaura (jeden egzem-
plarz),
C. z motywem gryfa, pokryte polewą
ciemnobrunatną, ołowiową (jeden egzemplarz
cały i dwa we fragmentach),
D. z ornamentem plecionkowo-roślinnym
(dwa egzemplarze),

E. ze stylizowanym ornamentem roślin-
no-palmetowym (dwa egzemplarze).
Płytki inkrustowane:
F. ze stylizowanym ornamentem roślin-
nym (dwa egzemplarze),
G. z plecionką (dwa egzemplarze).
Płytki są pozostałością średniowiecznej po-
sadzki kościoła. Wykazują minimalny stopień
„schodzenia”. Zaprawa na spodzie świadczy,
że zostały użyte. Wykonane niewątpliwie w
Krakowie w warsztacie dominikańskim. Zna-
lezione w latach 1962-1964 w jamie późno-
średniowiecznej w prezbiterium kościoła ty-
nieckiego i w tzw. skarbczyku nad grobem nr
40.
Opracowane przez M. Piątkiewicz-Dere-
niową.
Literatura:
Piątkiewicz-Dereniowa 1971, s. 231-263. - Pietrusińska
1971, s. 772. K.Ż.


V1II/2A

112