DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.45212#0094
Zapomniana pracownia
według klasycznego modułu). Ornamenty witraży dywanowych były zbliżone do ornamentów z polichromii
ściennych i posadzek. Tak więc witraże Seilera np. w kościele św. Michała we Wrocławiu, Wniebowzięcia NMP
w Bielawie, w Ramułtowicach, w Wołczynie i w wielu innych były pełnoprawnym elementem typowego dla
epoki i przemyślanego w każdym szczególe „Gesamtkunstwerku".
Podsumowując można pokusić się o wniosek, że ranga Instytutu Seilera polega na pewno na tym, że był na
Śląsku pierwszym i przez ponad 20 lat jedynym nowocześnie zorganizowanym zakładem witrażowym, który
stał się wzorcem dla wszystkich powstałych później, a także na utrzymywaniu nieprzerwanie wysokiego po-
ziomu wykonawstwa powstających dzieł. Również nie do przecenienia jest osobisty wkład Adolpha Seilera
w rozbudzeniu zainteresowania zapomnianą przez wieki dziedziną rzemiosła. Być może przyczyną jego ogrom-
nego sukcesu była nie tylko chęć osiągnięcia zysków, lecz towarzysząca jej fascynacja sztuką witrażową. Po-
twierdzałby to fakt posiadania przez Seilera własnej kolekcji dawnych witraży oraz przyjmowanie zabytko-
wych egzemplarzy do konserwacji. Prawdopodobnie tą fascynacją musiał zarażać innych, skoro udało mu się
przyciągnąć do współpracy na wiele lat wybitnych artystów wrocławskich.
Sama osoba Adolpha Seilera, człowieka ogromnie pracowitego i upartego, zmarłego w pełni sił twórczych,
budzi bliższe zainteresowanie. W przyszłości więcej światła na przebieg jego edukacji, charakter kontaktów
z Królewskim Instytutem Witrażowym w Berlinie i pracownią Scheinerta w Miśni, mogłoby rzucić odnalezie-
nie nieznanych dotychczas materiałów archiwalnych.
Symptomatyczne dla dziejów Instytutu Seilera jest to, że Adolph Seiler był pierwszym i jedynym właścicie-
lem tej firmy, który osobiście wykonywał witraże. Kolejni właściciele, m.in. Eduard Franke, Conrad May, Paul
Teuber, byli przedsiębiorcami oraz kupcami i prowadzili Instytut jak małą fabrykę.
Firma niemal sto lat istniała pod niezmienionym szyldem, kolejni właściciele niejednokrotnie sygnowali listy
odręcznym podpisem Adolph Seiler324. Dowodzi to, że firma miała dobrą renomę, a współcześni docenili osią-
gnięcia Seilera.
324 Gab. Dok. MNWr, sygn. 1/135, s. 340, 342, 436-437.
90
według klasycznego modułu). Ornamenty witraży dywanowych były zbliżone do ornamentów z polichromii
ściennych i posadzek. Tak więc witraże Seilera np. w kościele św. Michała we Wrocławiu, Wniebowzięcia NMP
w Bielawie, w Ramułtowicach, w Wołczynie i w wielu innych były pełnoprawnym elementem typowego dla
epoki i przemyślanego w każdym szczególe „Gesamtkunstwerku".
Podsumowując można pokusić się o wniosek, że ranga Instytutu Seilera polega na pewno na tym, że był na
Śląsku pierwszym i przez ponad 20 lat jedynym nowocześnie zorganizowanym zakładem witrażowym, który
stał się wzorcem dla wszystkich powstałych później, a także na utrzymywaniu nieprzerwanie wysokiego po-
ziomu wykonawstwa powstających dzieł. Również nie do przecenienia jest osobisty wkład Adolpha Seilera
w rozbudzeniu zainteresowania zapomnianą przez wieki dziedziną rzemiosła. Być może przyczyną jego ogrom-
nego sukcesu była nie tylko chęć osiągnięcia zysków, lecz towarzysząca jej fascynacja sztuką witrażową. Po-
twierdzałby to fakt posiadania przez Seilera własnej kolekcji dawnych witraży oraz przyjmowanie zabytko-
wych egzemplarzy do konserwacji. Prawdopodobnie tą fascynacją musiał zarażać innych, skoro udało mu się
przyciągnąć do współpracy na wiele lat wybitnych artystów wrocławskich.
Sama osoba Adolpha Seilera, człowieka ogromnie pracowitego i upartego, zmarłego w pełni sił twórczych,
budzi bliższe zainteresowanie. W przyszłości więcej światła na przebieg jego edukacji, charakter kontaktów
z Królewskim Instytutem Witrażowym w Berlinie i pracownią Scheinerta w Miśni, mogłoby rzucić odnalezie-
nie nieznanych dotychczas materiałów archiwalnych.
Symptomatyczne dla dziejów Instytutu Seilera jest to, że Adolph Seiler był pierwszym i jedynym właścicie-
lem tej firmy, który osobiście wykonywał witraże. Kolejni właściciele, m.in. Eduard Franke, Conrad May, Paul
Teuber, byli przedsiębiorcami oraz kupcami i prowadzili Instytut jak małą fabrykę.
Firma niemal sto lat istniała pod niezmienionym szyldem, kolejni właściciele niejednokrotnie sygnowali listy
odręcznym podpisem Adolph Seiler324. Dowodzi to, że firma miała dobrą renomę, a współcześni docenili osią-
gnięcia Seilera.
324 Gab. Dok. MNWr, sygn. 1/135, s. 340, 342, 436-437.
90