DOI Heft:
Nr. 1
DOI Artikel:Rozprawy
DOI Artikel:Kozakiewiczowie, Helena; Kozakiewicz, Stefan: Polskie nagrobki renesansowe: stan, problemy i postulaty badań
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.37706#0058
HELENA I STEFAN KOZAKIEWICZOWIE
Ryc. 36. Część środkowa nagrobka Spytka Jordana
w kościele św. Katarzyny w Krakowie. Koniec w. XVI.
(Fot. I. Krieger).
go tła w dotychczasowym stanie badań była jednak
zadaniem zbyt trudnym do przeprowadzenia i w kon-
sekwencji i rola Gucciego pozostała w niepełny sposób
i wycinkowo właściwie tylko określona. I w tym miej-
scu raz jeszcze podniesiemy podstawowy dla badań
nad polską rzeźbą renesansową postulat, o którym
kilkakrotnie wspominaliśmy w części ogólnej i szcze-
gółowej naszego opracowania: należy pomnożyć wszel-
kie wysiłki, by ogarnąć naukowo teren mało co dot-
knięty przez bardziej ścisłe badania, rzeźbę małopol-
ską, a zwłaszcza krakowską 2. poł. w. XVI i pocz. w.
XVII, z dążeniem przede wszystkim do oznaczenia
dokładnych dat i charakteru stylowego przynajmniej
najważniejszych zabytków. Dotychczasowe wysiłki,
podjęte głównie z okazji badań nad Guccim, wyka-
zały, jak sądzimy, pilność tego postulatu. K. Sinko
w monografii o Santim, operując materiałem zabyt-
kowym — wskutek braku jego dokładnych dat —
w dużej mierze przypadkowo, wydzieliła w czysto
formalistyczny sposób trzy kierunki w rzeźbie kra-
kowskiej 2. poł. w. XVI: tradycyjny, reprezentowa-
ny przez Michałowicza, malowniczy, bliższy Gucciemu
dekoracyjnością i zespołem motywów ornamental-
nych, ale odrębny stylizacją i ujęciem formy, o sil-
nych efektach przestrzennych — reprezentowany
przez nagrobki Spytka Jordana w kościele św. Kata-
rzyny (datowany wówczas na lata ok. 1568), Prova-
ny (1584) i Leśniowolskiego (zm. 1593) w kościołach
dominikańskim i mariackim, Uchańskich w Uchaniach
i Firlejów w Bejscach, oraz płaszczyznowo-linearny,
którego najwybitniejszym reprezentantem był Gucci,
ale który zapoczątkowany został w 3. ćw. w. XVI
w kręgu Jana z Piacenzy i do którego w znacznej mie-
rze miał należeć i Canavesi. Podział na wspomniane
kierunki był sztuczny, a zasada podziału, jak sądzi-
my, niezręcznie wybrana — skoro dzięki niej Gucci
stał się bliższy Canavesiemu niż twórcom nagrobków
Provany, Leśniowolskiego czy Uchańskich. W swym
artykule o nagrobku Spytka Jordana K. Sinko słusz-
nie zrezygnowała z tego zbyt schematycznego podziału
i w sposób o wiele bardziej właściwy utworzyła więk-
szą grupę dzieł, w której znalazły się należące daw-
niej zarówno do kierunków „malowniczego11 i „linear-
nopłaszczyznowego11 i związała je z oddziaływaniem
zarówno sztuki Gucciego, jak i Michałowicza, W mo-
nografii K. Sinko Gucci został uznany za najbardziej
charakterystyczego przedstawiciela tego kierunku re-
Ryc. 37. Fragment nagrobka Spytka Jordana w ko-
ściele św. Katarzyny w Krakowie. Koniec w. XVI.
(Fot. I. Krieger).
44
Ryc. 36. Część środkowa nagrobka Spytka Jordana
w kościele św. Katarzyny w Krakowie. Koniec w. XVI.
(Fot. I. Krieger).
go tła w dotychczasowym stanie badań była jednak
zadaniem zbyt trudnym do przeprowadzenia i w kon-
sekwencji i rola Gucciego pozostała w niepełny sposób
i wycinkowo właściwie tylko określona. I w tym miej-
scu raz jeszcze podniesiemy podstawowy dla badań
nad polską rzeźbą renesansową postulat, o którym
kilkakrotnie wspominaliśmy w części ogólnej i szcze-
gółowej naszego opracowania: należy pomnożyć wszel-
kie wysiłki, by ogarnąć naukowo teren mało co dot-
knięty przez bardziej ścisłe badania, rzeźbę małopol-
ską, a zwłaszcza krakowską 2. poł. w. XVI i pocz. w.
XVII, z dążeniem przede wszystkim do oznaczenia
dokładnych dat i charakteru stylowego przynajmniej
najważniejszych zabytków. Dotychczasowe wysiłki,
podjęte głównie z okazji badań nad Guccim, wyka-
zały, jak sądzimy, pilność tego postulatu. K. Sinko
w monografii o Santim, operując materiałem zabyt-
kowym — wskutek braku jego dokładnych dat —
w dużej mierze przypadkowo, wydzieliła w czysto
formalistyczny sposób trzy kierunki w rzeźbie kra-
kowskiej 2. poł. w. XVI: tradycyjny, reprezentowa-
ny przez Michałowicza, malowniczy, bliższy Gucciemu
dekoracyjnością i zespołem motywów ornamental-
nych, ale odrębny stylizacją i ujęciem formy, o sil-
nych efektach przestrzennych — reprezentowany
przez nagrobki Spytka Jordana w kościele św. Kata-
rzyny (datowany wówczas na lata ok. 1568), Prova-
ny (1584) i Leśniowolskiego (zm. 1593) w kościołach
dominikańskim i mariackim, Uchańskich w Uchaniach
i Firlejów w Bejscach, oraz płaszczyznowo-linearny,
którego najwybitniejszym reprezentantem był Gucci,
ale który zapoczątkowany został w 3. ćw. w. XVI
w kręgu Jana z Piacenzy i do którego w znacznej mie-
rze miał należeć i Canavesi. Podział na wspomniane
kierunki był sztuczny, a zasada podziału, jak sądzi-
my, niezręcznie wybrana — skoro dzięki niej Gucci
stał się bliższy Canavesiemu niż twórcom nagrobków
Provany, Leśniowolskiego czy Uchańskich. W swym
artykule o nagrobku Spytka Jordana K. Sinko słusz-
nie zrezygnowała z tego zbyt schematycznego podziału
i w sposób o wiele bardziej właściwy utworzyła więk-
szą grupę dzieł, w której znalazły się należące daw-
niej zarówno do kierunków „malowniczego11 i „linear-
nopłaszczyznowego11 i związała je z oddziaływaniem
zarówno sztuki Gucciego, jak i Michałowicza, W mo-
nografii K. Sinko Gucci został uznany za najbardziej
charakterystyczego przedstawiciela tego kierunku re-
Ryc. 37. Fragment nagrobka Spytka Jordana w ko-
ściele św. Katarzyny w Krakowie. Koniec w. XVI.
(Fot. I. Krieger).
44