DOI Heft:
Nr. 2
DOI Artikel:Rozprawy
DOI Artikel:Wolff-Lozińska, Barbara: Polichromia stropu w Grębieniu: z zagadnień przełomu gotyku i renesansu w Polsce
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.37706#0127
POLICHROMIA STROPU W GRĘBIENIU
Ryc. 12. Krużlowa Wyżna, fragment polichromii stro-
pu nawy bocznej. Wić roślinna. (Repr. wg Kopera F.).
Ryc. 13. Libusza, fragment polichromii stropu nawy.
Biczowanie i wić roślinna. (Fot. ze zbiorów P. I. S.).
z profilu kwiaty operują w pełni motywami32, które
będą szeroko stosowane w XVI w., szczególnie u Sa-
mostr zelnika33.
Grębień jest pod tym względem bardziej postę-
powy niż polichromie małopolskie w Krużlowej lub
Libuszy, stosujące w większej mierze stare motywy
owoców granatu i ananasu. Charakterystycznym mo-
tywem niespotykanym na innych polichromiach są
owoce o bardziej kolistych kiściach niż winogrona, za-
pewne po prostu jeżyny, które przedtem nie stosowa-
ne pojawiają się w ornamentacji rękopisów śląskich
w ostatnich latach XV w., wraz z silnie rozczłonkowa-
nymi, o poszarpanych krawędziach liśćmi34.
Znamienna forma kręgów wici z umieszczonym
pośrodku kwiatem (występująca również na polichro-
miach w Krużlowej, Libuszy i Kozach) to znowu mo-
tyw częsty w ornamentacji miniatur XV w. Ustępuje
on miejsca gęstej plecionce widłowatych liści pod ko-
32 Kopera F., jw., fig. 4.
33 Kieszkowski J., Kanclerz Krzysztof Szydłowiec-
ki. Z dziejów kultury i sztuki zygmuntowskich czasów,
cz. III, Poznań 1912, s. 498-9.
34 Kloss E., jw., s. 167; motyw ten pojawia się
w malarstwie ściennym szwajcarskim z ok. r. 1500,
por. Escher K.,jw., s. 79-81, 99-103.
35 Kloss E„ jw., s. 167, 174.
36 Ikonografia sowy por. m. in. Doering O., Christ-
liche Symbole, Freiburg im Br. 1940, s. 113, 140, nie
istnieje możliwość powiązania jej z postacią św. Jad-
wigi Śląskiej, por. równ. Knótel P., Die Entwicklung
des Hedwigstypus in der Schlesischen Kunst, Zeit-
schrift des Vereins fiir Geschichte Schlesiens t. 55,
(1921), s. 18-26.
nieć tego stulecia, aby znów wrócić z początkiem
XVI w.35 36 *.
Motyw sówki w kręgu wici został również nie-
wątpliwie zapożyczony z malarstwa miniaturowego.
Umieszczenie sowy ponad głową św. Jadwigi Śląskiej
nie zdaje się mieć żadnego ikonograficznego wytłuma-
czenia38. Sowa, ptak posiadający ustaloną pozycję
Ryc. 14. Kozy, fragment polichromii stropu. Myśliwi
na tle wici roślinnej. (Fot. S. Kolowca).
15
Ryc. 12. Krużlowa Wyżna, fragment polichromii stro-
pu nawy bocznej. Wić roślinna. (Repr. wg Kopera F.).
Ryc. 13. Libusza, fragment polichromii stropu nawy.
Biczowanie i wić roślinna. (Fot. ze zbiorów P. I. S.).
z profilu kwiaty operują w pełni motywami32, które
będą szeroko stosowane w XVI w., szczególnie u Sa-
mostr zelnika33.
Grębień jest pod tym względem bardziej postę-
powy niż polichromie małopolskie w Krużlowej lub
Libuszy, stosujące w większej mierze stare motywy
owoców granatu i ananasu. Charakterystycznym mo-
tywem niespotykanym na innych polichromiach są
owoce o bardziej kolistych kiściach niż winogrona, za-
pewne po prostu jeżyny, które przedtem nie stosowa-
ne pojawiają się w ornamentacji rękopisów śląskich
w ostatnich latach XV w., wraz z silnie rozczłonkowa-
nymi, o poszarpanych krawędziach liśćmi34.
Znamienna forma kręgów wici z umieszczonym
pośrodku kwiatem (występująca również na polichro-
miach w Krużlowej, Libuszy i Kozach) to znowu mo-
tyw częsty w ornamentacji miniatur XV w. Ustępuje
on miejsca gęstej plecionce widłowatych liści pod ko-
32 Kopera F., jw., fig. 4.
33 Kieszkowski J., Kanclerz Krzysztof Szydłowiec-
ki. Z dziejów kultury i sztuki zygmuntowskich czasów,
cz. III, Poznań 1912, s. 498-9.
34 Kloss E., jw., s. 167; motyw ten pojawia się
w malarstwie ściennym szwajcarskim z ok. r. 1500,
por. Escher K.,jw., s. 79-81, 99-103.
35 Kloss E„ jw., s. 167, 174.
36 Ikonografia sowy por. m. in. Doering O., Christ-
liche Symbole, Freiburg im Br. 1940, s. 113, 140, nie
istnieje możliwość powiązania jej z postacią św. Jad-
wigi Śląskiej, por. równ. Knótel P., Die Entwicklung
des Hedwigstypus in der Schlesischen Kunst, Zeit-
schrift des Vereins fiir Geschichte Schlesiens t. 55,
(1921), s. 18-26.
nieć tego stulecia, aby znów wrócić z początkiem
XVI w.35 36 *.
Motyw sówki w kręgu wici został również nie-
wątpliwie zapożyczony z malarstwa miniaturowego.
Umieszczenie sowy ponad głową św. Jadwigi Śląskiej
nie zdaje się mieć żadnego ikonograficznego wytłuma-
czenia38. Sowa, ptak posiadający ustaloną pozycję
Ryc. 14. Kozy, fragment polichromii stropu. Myśliwi
na tle wici roślinnej. (Fot. S. Kolowca).
15