DOI Heft:
Nr. 3/4
DOI Artikel:Rozprawy
DOI Artikel:Kalinowski, Wojciech; Krassowski, Czesław; Miłobędzki, Adam: Z problematyki budownictwa drewnianego epoki Odrodzenia
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.37706#0265
Z PROBLEMATYKI BUDOWNICTWA DREWNIANEGO
Ryc. 15. Skrzyszów, kościół par. Portal z r. 1517. (Fot. ze zbiorów PIS).
Ryc. 16. Grybów, kościół św. Bernardyna z r. 1455. Portal. (Fot. ze zbiorów PIS).
ków, zwykle przypisywane cieślom, zwłaszcza jeśli
miały one posiadać charakter bardziej dekoracyjny.
Mistrz stolarski Sebastian Tauerbach robi bogato pro-
filowane stropy zamku wawelskiego w latach 1529—
1535 33 34; ozdobne, dołem wycinane w koronkę szalo-
wanie hełmu północnej wieży kościoła NMP w Kra-
kowie jest dziełem stolarza mistrza Karola z 1628 r.M
Problem autorstwa stropów tak wspaniale kształ-
towanych w wieku XVI i XVII jest specjalnie frapu-
jący. Belki stropów w kościołach drewnianych i mu-
rowanych niesklepionych były zarazem ściągaczami
więzarów dachowych. Szalowano je z reguły od dołu
(jedyną widoczną belką bywał czasami podciąg). Pu-
łap taki stawał się polem dla dekoracji plastycznej.
Styk desek szalowania zakrywano listwami35, niekie-
33 Misiąg-Bocheńska A., O głowach wawelskich
i przypuszczalnych ich twórcach, Sprawozdania
z czynności i posiedzeń P. A. U. LII (1951), s. 401.
34 Chmiel A., Z hełmu wieży Marjackiej, Rocznik
Krakowski XVI (1914), s. 169.
35 System ten stosowany był i przy pułapach
wnętrz świeckich, por. Essenwein A., Die romanische
dy ujmowanymi na końcu w ozdobnie wykrojone de-
ski poprzeczne, co w sumie dawało efekt długiej pły-
ciny (strop kościoła w Dębnie); nawiązanie do ówczes-
nego sprzętarstwa jest tu oczywiste36. We wnętrzach
kościelnych w wieku XVI i XVII płyciny są rozsze-
rzane w płaskie, rozdzielone profilowanymi listwami
kasetony, nieraz znacznych rozmiarów37. Te sposoby
dekoracyjnych podziałów pułapów łączyły się ściśle
z kompozycją polichromii zwykle wypełniających pola.
Formy szalowania, płycin, czy pozornych kaseto-
nów opisywanych stropów są bez wątpienia wkładem
stolarstwa. Również i w bogatych szesnastowiecznych
stropach belkowanych szereg przybitych profili, li-
stew i obramień należy uznać za pracę stolarza. Źró-
dła dostarczają wiadomości, że niektóre stropy sto-
und gotische Baukunst, Handbuch der Architektur IV,
1892, s. 428.
36 Por. zapiecki stalli w Skrzyszowie (Kopera
i Lepszy, jw., s. 47—49).
37 Stropy kościołów w Libuszy z około 1523 r.
(Tomkowicz, Powiat gorlicki, jw., s. 258), czy w Kruż-
lowej z roku 1520 (Misiąg-Bocheńska A., Powiat no-
wosądecki, Katalog jw., I, zesz. 10, 1951, s. 11).
43
Ryc. 15. Skrzyszów, kościół par. Portal z r. 1517. (Fot. ze zbiorów PIS).
Ryc. 16. Grybów, kościół św. Bernardyna z r. 1455. Portal. (Fot. ze zbiorów PIS).
ków, zwykle przypisywane cieślom, zwłaszcza jeśli
miały one posiadać charakter bardziej dekoracyjny.
Mistrz stolarski Sebastian Tauerbach robi bogato pro-
filowane stropy zamku wawelskiego w latach 1529—
1535 33 34; ozdobne, dołem wycinane w koronkę szalo-
wanie hełmu północnej wieży kościoła NMP w Kra-
kowie jest dziełem stolarza mistrza Karola z 1628 r.M
Problem autorstwa stropów tak wspaniale kształ-
towanych w wieku XVI i XVII jest specjalnie frapu-
jący. Belki stropów w kościołach drewnianych i mu-
rowanych niesklepionych były zarazem ściągaczami
więzarów dachowych. Szalowano je z reguły od dołu
(jedyną widoczną belką bywał czasami podciąg). Pu-
łap taki stawał się polem dla dekoracji plastycznej.
Styk desek szalowania zakrywano listwami35, niekie-
33 Misiąg-Bocheńska A., O głowach wawelskich
i przypuszczalnych ich twórcach, Sprawozdania
z czynności i posiedzeń P. A. U. LII (1951), s. 401.
34 Chmiel A., Z hełmu wieży Marjackiej, Rocznik
Krakowski XVI (1914), s. 169.
35 System ten stosowany był i przy pułapach
wnętrz świeckich, por. Essenwein A., Die romanische
dy ujmowanymi na końcu w ozdobnie wykrojone de-
ski poprzeczne, co w sumie dawało efekt długiej pły-
ciny (strop kościoła w Dębnie); nawiązanie do ówczes-
nego sprzętarstwa jest tu oczywiste36. We wnętrzach
kościelnych w wieku XVI i XVII płyciny są rozsze-
rzane w płaskie, rozdzielone profilowanymi listwami
kasetony, nieraz znacznych rozmiarów37. Te sposoby
dekoracyjnych podziałów pułapów łączyły się ściśle
z kompozycją polichromii zwykle wypełniających pola.
Formy szalowania, płycin, czy pozornych kaseto-
nów opisywanych stropów są bez wątpienia wkładem
stolarstwa. Również i w bogatych szesnastowiecznych
stropach belkowanych szereg przybitych profili, li-
stew i obramień należy uznać za pracę stolarza. Źró-
dła dostarczają wiadomości, że niektóre stropy sto-
und gotische Baukunst, Handbuch der Architektur IV,
1892, s. 428.
36 Por. zapiecki stalli w Skrzyszowie (Kopera
i Lepszy, jw., s. 47—49).
37 Stropy kościołów w Libuszy z około 1523 r.
(Tomkowicz, Powiat gorlicki, jw., s. 258), czy w Kruż-
lowej z roku 1520 (Misiąg-Bocheńska A., Powiat no-
wosądecki, Katalog jw., I, zesz. 10, 1951, s. 11).
43