DOI Heft:
Nr. 3/4
DOI Artikel:Rozprawy
DOI Artikel:Kalinowski, Wojciech; Krassowski, Czesław; Miłobędzki, Adam: Z problematyki budownictwa drewnianego epoki Odrodzenia
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.37706#0274
W. KALINOWSKI, CZ. KRASSOWSKI, J. A. MIŁOBĘDZKI
Ryc. 26. Pałac w Kołomenskoje k. Moskwy z 1667—81 (wg ryciny z XVIII w.).
wodzie moskiewskim, pochodzącym z lat 1667—168172.
Pałac ten, choć z obcych terenów, można przytoczyć
jako przykład różnorodności brył i form73 opisywa-
nych w inwentarzach dworów polskich w XVI stu-
leciu.
Odmiennie zarysowują się zagadnienia przy roz-
patrywaniu budownictwa zagród chłopskich w Polsce
wieku XVI i pierwszej połowy XVII. Zabudowania
te różniły się od dworów skalą, wyposażeniem i szcze-
72 Zabello S., Iwanow W. i Maksimów P., Russkoje
derewjannoje zodczestwo, Moskwa 1942, s. 208—213.
73 Należy tu zwrócić uwagę na znamienną wypo-
wiedź W. Łuszczkiewicza, która choć błędna w sfor-
mułowaniu i w szczegółach, zwracała uwagę na istot-
ność zmian, jakie budownictwo dworów szlacheckich
przeszło w wieku XVI, por. Przyczynek do historii
architektury dworu szlacheckiego w Polsce XVI wieku.
Pamiętnik Akademii Umiejętności Wydziału Filolo-
gółami programu użytkowego. Ponadto w wykonaw-
stwie budownictwa chłopskiego, odwrotnie niż w bu-
downictwie dworów, na ogół brali główny udział bez-
pośredni użytkownicy. Zabudowa dworów nie była
krępowana rozmiarami działki, natomiast we wsiach
działki budowlane zwykle były uprzednio ściśle okreś-
lone7'*. Warunkowanie wymiarami działki zbliżałoby
zabudowę wsi do zabudowy miast; ponadto często
upodabniały je do siebie okalające opłocenia zamyka-
ne bramami73. Te analogie z miastami dotyczą jed-
nak głównie systemu podziału gruntów, i to w okre-
gicznego i Historyczno-filozoficznego VIII (1890),
s. 7.
74 Oczywiście poza niektórymi wsiami o pasowym
ustroju polowym.
75 Opłocenia takie, dziś jeszcze spotykane (por. np.
Piaścik F., Osadnictwo w Puszczy Kurpiowskiej, War-
szawa 1939, s. 55—56 i ryc. 34, 35) nie były w XVI
wieku bynajmniej nowością. Szersze omówienie tego
tematu zob. Misioł L., Dokument z roku 1454, Zaranie
Śląskie XIV (1938), zesz. 1, s. 50—52.
52
Ryc. 26. Pałac w Kołomenskoje k. Moskwy z 1667—81 (wg ryciny z XVIII w.).
wodzie moskiewskim, pochodzącym z lat 1667—168172.
Pałac ten, choć z obcych terenów, można przytoczyć
jako przykład różnorodności brył i form73 opisywa-
nych w inwentarzach dworów polskich w XVI stu-
leciu.
Odmiennie zarysowują się zagadnienia przy roz-
patrywaniu budownictwa zagród chłopskich w Polsce
wieku XVI i pierwszej połowy XVII. Zabudowania
te różniły się od dworów skalą, wyposażeniem i szcze-
72 Zabello S., Iwanow W. i Maksimów P., Russkoje
derewjannoje zodczestwo, Moskwa 1942, s. 208—213.
73 Należy tu zwrócić uwagę na znamienną wypo-
wiedź W. Łuszczkiewicza, która choć błędna w sfor-
mułowaniu i w szczegółach, zwracała uwagę na istot-
ność zmian, jakie budownictwo dworów szlacheckich
przeszło w wieku XVI, por. Przyczynek do historii
architektury dworu szlacheckiego w Polsce XVI wieku.
Pamiętnik Akademii Umiejętności Wydziału Filolo-
gółami programu użytkowego. Ponadto w wykonaw-
stwie budownictwa chłopskiego, odwrotnie niż w bu-
downictwie dworów, na ogół brali główny udział bez-
pośredni użytkownicy. Zabudowa dworów nie była
krępowana rozmiarami działki, natomiast we wsiach
działki budowlane zwykle były uprzednio ściśle okreś-
lone7'*. Warunkowanie wymiarami działki zbliżałoby
zabudowę wsi do zabudowy miast; ponadto często
upodabniały je do siebie okalające opłocenia zamyka-
ne bramami73. Te analogie z miastami dotyczą jed-
nak głównie systemu podziału gruntów, i to w okre-
gicznego i Historyczno-filozoficznego VIII (1890),
s. 7.
74 Oczywiście poza niektórymi wsiami o pasowym
ustroju polowym.
75 Opłocenia takie, dziś jeszcze spotykane (por. np.
Piaścik F., Osadnictwo w Puszczy Kurpiowskiej, War-
szawa 1939, s. 55—56 i ryc. 34, 35) nie były w XVI
wieku bynajmniej nowością. Szersze omówienie tego
tematu zob. Misioł L., Dokument z roku 1454, Zaranie
Śląskie XIV (1938), zesz. 1, s. 50—52.
52