DOI Heft:
Nr. 3/4
DOI Artikel:Rozprawy
DOI Artikel:Ross, Juliusz: Z dziejów związków artystycznych polsko-czeskich i polsko-słowackich w epoce Odrodzenia
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.37706#0322
JULIUSZ ROSS
Ryc. 6. Buczowice na Morawach, dziedziniec zamkowy. (Fot. J. Ross).
W rękach jej kupców znajdowała się od tej chwili
większość obrotów handlowych z Polską14.
Nowe formy renesansowe przychodzą na Słowa-
cję dwoma drogami i o wiele wcześniej niż na teren
Czech; jeden prąd idzie z okolic Wenecji przez kraje
naddunajskie (Stein), drugi przez Śląsk i Polskę1S.
W architekturze słowackiej jedne z pierwszych moty-
wów renesansowych pojawiają się na ratuszu w Bar-
diowie. Przyziemie tej budowli, jeszcze w formach
gotyckich ukształtowane, stawiał w pierwszych la-
tach XVI w. mistrz Alexander1®; z nim miasto za-
warło umowę w r. 1505. Źródła archiwalne podają,
że w r. 1501 zgłaszał się do wybudowania nowego ra-
tusza polski architekt Tomasz ze Sącza17. Ale już
w r. 1508 przy pracach budowlanych zatrudniony jest
14 Pieradzka K., Handel Krakowa z Węgrami w
XVI wieku, Kraków 1935; Horvath P., Odchodne styky
Levoce s Polskom v II poi. 16 stoi., Bratislava 1951,
(rkp.), s. 21-30; Kain dl F, Geschichte der Deutschen
in den Karpathenlandern II, Gotha 1907, s. 87.
15 Wagner V., Vyvin vytvarneho umenia na Slo-
vensku, Bratislava 1948, s. 53.
mistrz Alexius, który dokonuje organicznego połącze-
nia form gotyckich ze świeżo przeszczepionymi for-
mami renesansowymi. Renesansowymi są przez nie-
go wykonane obramienia okienne, portale i wykusz
tej budowli. Renesansowe motywy spełniają tu funk-
cję dekoracyjną, profil węgarów drzwiowych u dołu
się załamuje, gdzie indziej w profilowanie gotyckie
wpleciony bywa ornament renesansowy18. Zdaniem
czechosłowackich historyków sztuki Alexius mógł się
zapoznać z owymi formami bądź w Budzie, bądź
w Ostrzyhomiu a najprawdopodobniej na Wawelu
w Krakowie, gdzie już od r. 1501 wykonywał monu-
mentalne obramienie nagrobka Jana Olbrachta flo-
rencki kamieniarz Franciszek Włoch, którego Zy-
gmunt Stary powołał z Ostrzyhomia19. W Bardiowie
16 Menclova D., Pfehled vyvoje renesanćni architek-
tury na Slovensku, ćasop. Bratislava 1934, nr 1—2, s. 50.
17 Krpelec B., Bardejov a jeho okolie davno
a dnes, 1935, s. 77.
18 Wagner V., jw., s. 52.
18 Ceskoslovenska vlastiveda, dii VIII Umeni, Pra-
ha 1935, Sfinx, s. 113.
92
Ryc. 6. Buczowice na Morawach, dziedziniec zamkowy. (Fot. J. Ross).
W rękach jej kupców znajdowała się od tej chwili
większość obrotów handlowych z Polską14.
Nowe formy renesansowe przychodzą na Słowa-
cję dwoma drogami i o wiele wcześniej niż na teren
Czech; jeden prąd idzie z okolic Wenecji przez kraje
naddunajskie (Stein), drugi przez Śląsk i Polskę1S.
W architekturze słowackiej jedne z pierwszych moty-
wów renesansowych pojawiają się na ratuszu w Bar-
diowie. Przyziemie tej budowli, jeszcze w formach
gotyckich ukształtowane, stawiał w pierwszych la-
tach XVI w. mistrz Alexander1®; z nim miasto za-
warło umowę w r. 1505. Źródła archiwalne podają,
że w r. 1501 zgłaszał się do wybudowania nowego ra-
tusza polski architekt Tomasz ze Sącza17. Ale już
w r. 1508 przy pracach budowlanych zatrudniony jest
14 Pieradzka K., Handel Krakowa z Węgrami w
XVI wieku, Kraków 1935; Horvath P., Odchodne styky
Levoce s Polskom v II poi. 16 stoi., Bratislava 1951,
(rkp.), s. 21-30; Kain dl F, Geschichte der Deutschen
in den Karpathenlandern II, Gotha 1907, s. 87.
15 Wagner V., Vyvin vytvarneho umenia na Slo-
vensku, Bratislava 1948, s. 53.
mistrz Alexius, który dokonuje organicznego połącze-
nia form gotyckich ze świeżo przeszczepionymi for-
mami renesansowymi. Renesansowymi są przez nie-
go wykonane obramienia okienne, portale i wykusz
tej budowli. Renesansowe motywy spełniają tu funk-
cję dekoracyjną, profil węgarów drzwiowych u dołu
się załamuje, gdzie indziej w profilowanie gotyckie
wpleciony bywa ornament renesansowy18. Zdaniem
czechosłowackich historyków sztuki Alexius mógł się
zapoznać z owymi formami bądź w Budzie, bądź
w Ostrzyhomiu a najprawdopodobniej na Wawelu
w Krakowie, gdzie już od r. 1501 wykonywał monu-
mentalne obramienie nagrobka Jana Olbrachta flo-
rencki kamieniarz Franciszek Włoch, którego Zy-
gmunt Stary powołał z Ostrzyhomia19. W Bardiowie
16 Menclova D., Pfehled vyvoje renesanćni architek-
tury na Slovensku, ćasop. Bratislava 1934, nr 1—2, s. 50.
17 Krpelec B., Bardejov a jeho okolie davno
a dnes, 1935, s. 77.
18 Wagner V., jw., s. 52.
18 Ceskoslovenska vlastiveda, dii VIII Umeni, Pra-
ha 1935, Sfinx, s. 113.
92