DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.37706#0379
Hinweis: Dies ist eine zusätzlich gescannte Seite, um Farbkeil und Maßstab abbilden zu können.
0.5
1 cm
RECENZJE
sre-
0
oÓ
O
>
(D
któ-
uży-
ta, Mirabilia chronometrica, Wiirz-
burg 1664.
5 Łoziński W., Zycie polskie w
dawnych wiekach, Lwów 1921, s. 83.
0 Solski S., Architekt polski, Kra-
ków 1690, s. 176.
„zegar wierny dla domu“, w myśl
głoszonej przez S. Solskiego mak-
symy, że „pożądnym ludziom rzecz
przykra przebywać bez zegara y
nie wiedzieć o godzinie, zwłaszcza
we dnie y noce niepogodne, w
re kompasy słońca y gwiazd
wania nie pozwolą'1 6.
Stosunkowo niewielka ilość
ber zidentyfikowana w inwentarzu
jako wyroby polskie, zdaje się nie
przesądzać sprawy, że i niejedne
srebra określone francuskimi, mo¬
rze pałacu Leszczyńskich (?), wg zaginionego obrazu niegdyś
w zbiorach T. P. N. w Poznaniu.
źyinowe, kafelkowe, stojące i ścien-
ne, zegar słoneczny i klepsydry2.
Reprezentowane są więc wszystkie
typy mechanizmów i różne rodzaje
zegarów. Oprawy ich są raczej
skromne, nie ma ani jednego wysa-
dzanego drogimi kamieniami lub
zdobionego emalią. Obecność 12 ze-
garów wahadłowych, wynalazku
stosunkowo niedawnego (r. 1656),
zwłaszcza zaś zegara o dwu waha-
dłach, klasyfikuje zbiór Jana Kazi-
mierza na kolekcję gromadzoną
planowo na zasadzie zainteresowań
techniką mechanizmów i najnow-
szymi współczesnymi zdobycza-
mi naukowego zegarmistrzowstwa.
Warto zwrócić uwagę na zegar
dwuwahadłowy. Zegar taki z myślą
zastosowania go do potrzeb żeglugi
morskiej skonstruował znany pol-
ski fizyk i matematyk Adam Ko-
chański, późniejszy bibliotekarz Ja-
na III i autor pierwszej ogólnej w
literaturze europejskiej, historii ze-
garów mechanicznych3. Być może
więc, że dwuwahadłowy zegar w
zbiorze Jana Kazimierza wiąże się
z wynalazkiem Adama Kochań-
skiego (opublikowanym w r. 1664)4.
Dwuwahadłowy zegar Kochańskie-
go nie wytrzymał próby praktycz-
nego zastosowania, niewątpliwie
więc mechanizm taki w kolekcji o-
statniego Wazy znalazł miejsce ja-
ko dokument wynalazczych prób
współczesnego mu stulecia. Cha-
rakter zbioru wiśnickieso odbiega
całkowicie c="
rza. Liczy cm
rych przews
ty i jako tai
tarz zwraca
cenne oprav
ty, agaty, 1;
to. Jest to ż
ski F.,Z eg armistrzów -
kiego, Sprawozdania
Warsz. IV (1911),
nast.
dze wielkiego wy-
juity Kaspra Schot-
? w dziejach zegara
przełomowymi wy-
ten żywy nurt nauki
. udoskonaleniem ze-
się nauka polska
ańskiego, Heweliusza,
- zegar staje się co-
iezbędnym. Opis sie-
kiej z XVII w.5 kre-
/zorowego gospodar-
p, oprócz spiżarni su-
piwnicy, lodowni,
i psiarni wymienia
Jana Kaziri
resowanie v
mi z postęp
Być może, ż
Ludwika —
wiedli wia ją
płacone zeg;
wanie należ]
czeniem Pol
są zresztą zr E_
————i’ = (£>
2 Inwentar
z repetieran
pozycje zagE
datę śmierci
wynalezienia
Mil W
a ■
BK"
law
■K
u
i
■■ r
H '■
sre-
0
oÓ
O
>
(D
któ-
uży-
ta, Mirabilia chronometrica, Wiirz-
burg 1664.
5 Łoziński W., Zycie polskie w
dawnych wiekach, Lwów 1921, s. 83.
0 Solski S., Architekt polski, Kra-
ków 1690, s. 176.
„zegar wierny dla domu“, w myśl
głoszonej przez S. Solskiego mak-
symy, że „pożądnym ludziom rzecz
przykra przebywać bez zegara y
nie wiedzieć o godzinie, zwłaszcza
we dnie y noce niepogodne, w
re kompasy słońca y gwiazd
wania nie pozwolą'1 6.
Stosunkowo niewielka ilość
ber zidentyfikowana w inwentarzu
jako wyroby polskie, zdaje się nie
przesądzać sprawy, że i niejedne
srebra określone francuskimi, mo¬
rze pałacu Leszczyńskich (?), wg zaginionego obrazu niegdyś
w zbiorach T. P. N. w Poznaniu.
źyinowe, kafelkowe, stojące i ścien-
ne, zegar słoneczny i klepsydry2.
Reprezentowane są więc wszystkie
typy mechanizmów i różne rodzaje
zegarów. Oprawy ich są raczej
skromne, nie ma ani jednego wysa-
dzanego drogimi kamieniami lub
zdobionego emalią. Obecność 12 ze-
garów wahadłowych, wynalazku
stosunkowo niedawnego (r. 1656),
zwłaszcza zaś zegara o dwu waha-
dłach, klasyfikuje zbiór Jana Kazi-
mierza na kolekcję gromadzoną
planowo na zasadzie zainteresowań
techniką mechanizmów i najnow-
szymi współczesnymi zdobycza-
mi naukowego zegarmistrzowstwa.
Warto zwrócić uwagę na zegar
dwuwahadłowy. Zegar taki z myślą
zastosowania go do potrzeb żeglugi
morskiej skonstruował znany pol-
ski fizyk i matematyk Adam Ko-
chański, późniejszy bibliotekarz Ja-
na III i autor pierwszej ogólnej w
literaturze europejskiej, historii ze-
garów mechanicznych3. Być może
więc, że dwuwahadłowy zegar w
zbiorze Jana Kazimierza wiąże się
z wynalazkiem Adama Kochań-
skiego (opublikowanym w r. 1664)4.
Dwuwahadłowy zegar Kochańskie-
go nie wytrzymał próby praktycz-
nego zastosowania, niewątpliwie
więc mechanizm taki w kolekcji o-
statniego Wazy znalazł miejsce ja-
ko dokument wynalazczych prób
współczesnego mu stulecia. Cha-
rakter zbioru wiśnickieso odbiega
całkowicie c="
rza. Liczy cm
rych przews
ty i jako tai
tarz zwraca
cenne oprav
ty, agaty, 1;
to. Jest to ż
ski F.,Z eg armistrzów -
kiego, Sprawozdania
Warsz. IV (1911),
nast.
dze wielkiego wy-
juity Kaspra Schot-
? w dziejach zegara
przełomowymi wy-
ten żywy nurt nauki
. udoskonaleniem ze-
się nauka polska
ańskiego, Heweliusza,
- zegar staje się co-
iezbędnym. Opis sie-
kiej z XVII w.5 kre-
/zorowego gospodar-
p, oprócz spiżarni su-
piwnicy, lodowni,
i psiarni wymienia
Jana Kaziri
resowanie v
mi z postęp
Być może, ż
Ludwika —
wiedli wia ją
płacone zeg;
wanie należ]
czeniem Pol
są zresztą zr E_
————i’ = (£>
2 Inwentar
z repetieran
pozycje zagE
datę śmierci
wynalezienia
Mil W
a ■
BK"
law
■K
u
i
■■ r
H '■