DOI Heft:
Nr. 1
DOI Artikel:Pietrusińska, Maria: Protogotycka chrzcielnica brązowa w Legnicy
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.41527#0021
MARIA PIETRUSIŃSKA
II. 8. Chrzcielnica legnicka, Zwiastowanie. (Fot. M. Pietrusińska)
łowi królów, a uznanie jego władzy podkreśla jesz-
cze odkryta głowa pierwszego króla51. Pokłon ten
zgodnie z uniwersalistycznym charakterem kościoła
pojęty jest zarówno przestrzennie jak i czasowo, bo-
wiem trzej królowie są przedstawicielami wszystkich
znanych w chwili narodzin Chrystusa części świata,
a zróżnicowanie wieku mędrców spow^odowane zosta-
ło skojarzeniem ich liczby z trzema okresami życia
ludzkiego. Te treści przedstawienia wzbogacają jesz-
cze znaczenie symboliczne gwńazdy betlejemskiej
i darów królewskich, ofiarowywanych Chrystusowi
jako Bogu, Człowiekowi i Królowi52. Na koniec za-
znaczyć jeszcze wypada, że towarzyszący scenie św.
Józef przyjmuje na ogól pozę zupełnej bierności,
spełniając podobnie jak i w scenie Narodzenia rolę
drugorzędną. Na chrzcielnicy przez swój niecodzien-
51 Por. Kehrer, jw., s. 105; V e z i n, jw., s. 31, 71;
O. S c hm i tt, Reallezikon zur deutsclien Kunstgescliiclite, IV,
Stuttgart 1955, (S. Waetzoldt, „Drel Kónige"), sp. 478.
■52 Por. Kehrer, jw., s. 22, 32 n; V e z i n, jw., 32;
W a e t z o 1 d, jw., sp. 479; Reau, jw., s. 238, 241 n.
53 Takie zapewne znaczenie mają dwaj święci w Pokłonie
Trzech Króli na fresku w St. Maria Lyskirchen w Kolonii
z drugiej połowy XIII w., por. P. C1 e m e n, Die gotisclien
Monumentalmalereien der Rheinlande, I, Dusseldorf 1930,
S. 74—76, fig. 96.
ny gest adoracji także ze swej strony oddaje po-
kłon Dzieciątku. Złączony z nim w jednej arkadzie
ma zapewne reprezentować zbawiony świat świętych
jako odpowiednik społeczeństwa, służącego Chrystu-
sowi na ziemir,s.
Przykłady najbliższe naszej płaskorzeźbie nie
odbiegają daleko od pierwowzorów francuskich.
Przytoczyć można miniaturę w brewiarzu z St. Gal-
len z czasu po 1235 (il. 14), gdzie znajdujemy bliskie
analogie nie tylko w układzie, lecz także i w szcze-
gółach 34 *. Dopiero jednakże około połowy stulecia
rozpowszechnia się we Francji w ramach tego typu
wyobrażenie pierwszego króla z odkrytą głową,
a w Niemczech motyw ten jest już notowany w ostat-
niej ćwierci tego wieku 55.
54 St. Gallen Stiftsbibliothek Hs. 402, Swarzenski, jw.,
s. 49, 118, fig. 458; Pokłon w psałterzu św. Ludwika (Chantilly,
Musee Conde), V e z i n, jw., tabl. XXXIII.
55 Por. Małe, jw., s. 266 n; Kehrer, jw., s. 57 n.
Wczesne przykłady niemieckie: fresk w St. Maria Lyskirchen
w Kolonii z ok. 1275 r., C1 e m e n, jw., s. 74—76, fig. 96;
kwatera antypedium w Lunę, koło Luneburga z końca XIII w.,
S t a n g e, jw., s. 100 n. fig. 98, fresk w katedrze w Schlezwig
z tegoż czasu, tenże, Der Schleswiger Dom und seine Wand-
malerei, Berlin-Dahlem 1940, tabl. XIV.
32
II. 8. Chrzcielnica legnicka, Zwiastowanie. (Fot. M. Pietrusińska)
łowi królów, a uznanie jego władzy podkreśla jesz-
cze odkryta głowa pierwszego króla51. Pokłon ten
zgodnie z uniwersalistycznym charakterem kościoła
pojęty jest zarówno przestrzennie jak i czasowo, bo-
wiem trzej królowie są przedstawicielami wszystkich
znanych w chwili narodzin Chrystusa części świata,
a zróżnicowanie wieku mędrców spow^odowane zosta-
ło skojarzeniem ich liczby z trzema okresami życia
ludzkiego. Te treści przedstawienia wzbogacają jesz-
cze znaczenie symboliczne gwńazdy betlejemskiej
i darów królewskich, ofiarowywanych Chrystusowi
jako Bogu, Człowiekowi i Królowi52. Na koniec za-
znaczyć jeszcze wypada, że towarzyszący scenie św.
Józef przyjmuje na ogól pozę zupełnej bierności,
spełniając podobnie jak i w scenie Narodzenia rolę
drugorzędną. Na chrzcielnicy przez swój niecodzien-
51 Por. Kehrer, jw., s. 105; V e z i n, jw., s. 31, 71;
O. S c hm i tt, Reallezikon zur deutsclien Kunstgescliiclite, IV,
Stuttgart 1955, (S. Waetzoldt, „Drel Kónige"), sp. 478.
■52 Por. Kehrer, jw., s. 22, 32 n; V e z i n, jw., 32;
W a e t z o 1 d, jw., sp. 479; Reau, jw., s. 238, 241 n.
53 Takie zapewne znaczenie mają dwaj święci w Pokłonie
Trzech Króli na fresku w St. Maria Lyskirchen w Kolonii
z drugiej połowy XIII w., por. P. C1 e m e n, Die gotisclien
Monumentalmalereien der Rheinlande, I, Dusseldorf 1930,
S. 74—76, fig. 96.
ny gest adoracji także ze swej strony oddaje po-
kłon Dzieciątku. Złączony z nim w jednej arkadzie
ma zapewne reprezentować zbawiony świat świętych
jako odpowiednik społeczeństwa, służącego Chrystu-
sowi na ziemir,s.
Przykłady najbliższe naszej płaskorzeźbie nie
odbiegają daleko od pierwowzorów francuskich.
Przytoczyć można miniaturę w brewiarzu z St. Gal-
len z czasu po 1235 (il. 14), gdzie znajdujemy bliskie
analogie nie tylko w układzie, lecz także i w szcze-
gółach 34 *. Dopiero jednakże około połowy stulecia
rozpowszechnia się we Francji w ramach tego typu
wyobrażenie pierwszego króla z odkrytą głową,
a w Niemczech motyw ten jest już notowany w ostat-
niej ćwierci tego wieku 55.
54 St. Gallen Stiftsbibliothek Hs. 402, Swarzenski, jw.,
s. 49, 118, fig. 458; Pokłon w psałterzu św. Ludwika (Chantilly,
Musee Conde), V e z i n, jw., tabl. XXXIII.
55 Por. Małe, jw., s. 266 n; Kehrer, jw., s. 57 n.
Wczesne przykłady niemieckie: fresk w St. Maria Lyskirchen
w Kolonii z ok. 1275 r., C1 e m e n, jw., s. 74—76, fig. 96;
kwatera antypedium w Lunę, koło Luneburga z końca XIII w.,
S t a n g e, jw., s. 100 n. fig. 98, fresk w katedrze w Schlezwig
z tegoż czasu, tenże, Der Schleswiger Dom und seine Wand-
malerei, Berlin-Dahlem 1940, tabl. XIV.
32