Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (22.1960)

KRONIKA STOWARZYSZENIA HISTORYKÓW SZTUKI

nabywców spotykamy szereg war-
szawskich artystów, np. malarze
Pfanhauser, jego późniejsza żona
Amelia Lepige, Kokular, Schouppe,
Seidlitz, Sobiepan; rzeźbiarz K. Ke-

gel, architekci Lessel i Gay. Licznie
kupowali też oficerowie rosyjscy, po
generałów Storożenkę i Auberta
włącznie. Z nazwisk arystokratycz-
nych spotykamy Łubieńskiego, Kra-

sińskiego, Potockiego, Jezierskiego,
Małachowskiego, Skarbka.
Zmienił również właściciela sam
pałac, wkrótce gruntownie przebu-
dowany, a przez ostatnią wojnę
zniszczony po fundamenty.

KRYSTYNA SROCZYŃSKA

JANUARY SUCHODOLSKI W ŚWIETLE KORESPONDENCJI
(Streszczenie referatu wygłoszonego na zebraniu naukowym Oddziału Warszawskiego w dniu 20.V.1958 r.)

Korespondencja Januarego Su-
chodolskiego (1797—1875) jest po-
ważnym źródłem do poznania bio-
grafii i twórczości, poglądów i prze-
konań artysty. Materiał epistologra-
ficzny jest jednostronny, listów kie-
rowanych do Suchodolskiego nie
znamy.
Największy zespół stanowiły li-
sty do generała Wincentego Krasiń-
skiego. Suchodolski w latach 1823—
30 był jego adiutantem, łączyły ich
i później nie tylko służbowe, ale i
przyjacielskie stosunki. Listy arty-
sty pisane z Rzymu i po powrocie
do kraju w okresie dziesięciolecia
1833—43, przechowywane w archi-
wum rodzinnym Krasińskich, zosta-
ły spalone w czasie ostatniej wojny.
Liczba ich nie da się dziś odtworzyć.
Listy z okresu studiów we Włoszech
(1833—37) charakteryzowały życie i
obyczaje środowiska artystycznego
w Rzymie, zawierały dużo szcze-
gółów z życia Zygmunta Krasiń-
skiego, opisywały malowane obrazy,
ujawniały artystyczne i społeczne
przekonania artysty. W listach pisa-
nych po powrocie do kraju dużo
miejsca zajmowała sprawa restaura-
cji obrazów z galerii generała.
Najobfitszym, zachowanym ze-
społem korespondencji Suchodol-
skiego są obecnie listy do Szymona
Dutkiewicza, skromnego nauczycie-
la w Krakowie, rozmiłowanego w
sztuce gorącego admiratora artysty.

Obejmują lata 1849—59 i 1868—69,
znajdują się w liczbie 33 w Biblio-
tece Jagiellońskiej w Krakowie.
Wnoszą one sporą garść faktów do
biografii artysty, malują jego sylwet-
kę jako prawego i zacnego człowie-
ka, zapoznają nas z jego psychiką i
przekonaniami, zainteresowaniami i
poglądami, dają wyraz jego zapało-
wi i miłości do sztuki, ujawniają
w nim kolekcjonera. Dorzucają też
nieco materiału do historii Kunst-
vereinów, wystawiennictwa, krytyki
artystycznej i handlu obrazami w
Polsce. Są źródłem i komentarzem do
historii powstania jego obrazów.
Sporo miejsca zajmuje w nich osoba
Wincentego Pola, stanowią również
obszerny materiał do życia i studiów
artystycznym syna artysty Zdzisława.
Ważny jest jedyny zachowany list
do syna z r. 1854 (wł. Biblioteki Ja-
giellońskiej w Krakowie). Zawiera
on jakgdyby credo artystyczne Su-
chodolskiego. Artysta ujawnia w
nim swój idealistyczny pogląd na
malarstwo; krytycznie również zda-
je sobie sprawę z własnych braków.
Z korespondencji prowadzonej z
Wincentym Polem zachowały się
trzy listy artysty, z lat 1856 i 57
(włączone w Bibliotece Jagielloń-
skiej do zbioru korespondencji z
Dutkiewiczem). Przebija z nich głę-
bokie uwielbienie malarza dla „ta-
lentu i osoby” poety, z którym łą-
czyła go serdeczna i żywa przyjaźń

oparta na wspólności zamiłowań i
upodobań. Dowiadujemy się z tych
listów o obrazach malowanych dla
Pola na tle jego wierszowanych ga-
węd, które przesyłał artyście jeszcze
w rękopisach.
Listy do Dutkiewicza, syna Zdzi-
sława i Pola zostały fragmentarycz-
nie opublikowane (M. Treter, Janu-
ary Suchodolski, Korespondencja
artysty z lat 1849—69, Lwów 1911),
z błędami jednak i z pominięciem
ważnych i istotnych partii tekstu.
Jedyny znany list artysty do Jó-
zefa Ignacego Kraszewskiego, z r.
1844 (wł. Biblioteki Jagiellońskiej),
wywołany publicznym podziękowa-
niem pisarza za dar w postaci obrazu
namalowanego pod wpływem jego
poematu, wykazuje zbieżność po-
stulatów malarza i pisarza odnośnie
rozwoju rytownictwa.
Po jednym liście zachowało się
również z korespondencji Sucho-
dolskiego z Hipolitem Skimborowi-
czem (r. 1852, wł. Archiwum Akt
Dawnych w Warszawie) i z mala-
rzem Franciszkiem Paszkowskim
(r. 1855, wł. Zakładu Nar. im. Osso-
lińskich we Wrocławiu). Listy te
świadczą o łączących ich z artystą
stosunkach towarzyskich, przyjaciel-
skich i interesach. Podobnie jak
Dutkiewicz, załatwiali obydwaj spra-
wy związane ze sprzedażą i wysyłką
obrazów artysty.