DOI Heft:
Nr. 1
DOI Artikel:Pietrusińska, Maria: Protogotycka chrzcielnica brązowa w Legnicy
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.41527#0024
PROTOGOTYCKA CHRZCIELNICA BRĄZOWA W LEGNICY
11. 11. Chrzcielnica legnicka, Ofiarowanie w świątyni. (Fot. M. Pietrusińska)
lowanej grupie szczegół ten pojawia się wcześniej
i występuje stale w przedstawieniach o charakterze
wybitnie dewocyjnymC6. Toteż można za V. Kotrbą
połączyć wszystkie wyobrażenia Madonny i Dzie-
ciątka z koszyczkiem — nazwane przez tego autora
terminem „Infantia Christi” — w jedną grupę67,
której przykładem jest także płaskorzeźba legnicka
es Por. Wentzel, jw., s. 212, 220 i in. Główne ze zna-
nych przykładów do końca XIV w.: 1) fresk z końca XIII w.
w Malta (Karyntia), 2) antepedium z końca XIII w. w mu-
zeum miejskim w Chubu (Czechy), 3) relief z 1290 r. na
chrzcielnicy w kościele mariackim w Rostoku (Mecklemburg-
Schwerin); grupa- nasza obok Marii z Dzieciątkiem na ręku,
poza cyklem z dzieciństwa Chrystusa, w rzędzie scen z jego
działalności publicznej i męki, 4) haft z ok. 1300 r. z klasz-
toru w Zehdenick (Brandenburgia), 5) haft z ok. 1300 r.
z klasztoru w Wienhausen (Hannover), 6) miniatura z 1316 r.
w antyfonarzu królowej Rejcky (Czechy), 7) relief z 1344 r.
na chrzcielnicy w kościele św. Mikołaja w Kieł (Schleswig),
8) tkanina z trzeciej ćwierci XIV w. z klasztoru w Wien-
hausen, 9) witraż z ok. 1360 r. w kościele mariackim w Salz-
wedel (okręg magdeburski), 10) witraż z drugiej połowy
XIV w. w kościele św. Jakuba w Stendal (okręg magdebur-
ski), 11) relief z 1376 r. na chrzcielnicy w kościele mariackim
we Frankfurcie nad Odrą, 12) fresk z ok. 1370 r. w klasztorze
W Sśzave (Czechy; Maria prowadząca Jezusa obok Mater Ml-
Niewyjaśnione dotąd treści interesującego nas
przedstawienia i brak jego interpretacji ideowej
domagają się szczegółowej analizy. Otóż mały Jezus
niosący koszyczek zaliczany bywał do symboliki pa-
syjnej 68. Najbardziej rozbudowanym ikonograficznie
przykładem omawianej grupy jest miniatura na kar-
cie 188 antyfonarza królowej Rejćki (il. 17), który
sericordiae i Madonny z Dzieciątkiem na ręku), 13) pieczęć
przy dokumencie z 1371 r. ksieni klasztoru w Pustimśri (Cze-
chy); M u n d t, jw., s. 42, tabl. XXIV; Wentzel, jw.,
s. 208 n.; fig. 7—11, 18; Frodl, jw., s. 52—53, fig. na s. 71;
J. P e s i n a, Gotickć malby v Sazanskem kldstore, Praha
1952, (popularno broszurowe wyd.: Sbirky na st&tnicłi hradech
a zdmcich); Kotrba, jw., s. 247—250, fig. w tekście. W nie-
znanych Kotrbie, dwu dalszych artykułach w „Heilige Kunst"
(jw.) i „Westfalen" (jw.) H. Wentzel przytacza dalsze przykła-
dy: 14) miniatura z ok. 1300 r. w martyrologium z Welver
(Westfalia), 15) pojedyncza miniatura z ok. 1300 r. z Wien-,
hausen, 16) miniatura w ,,Montagute-Psalter“ z Biblioteki
Uniwersyteckiej w Cambridge; ostatni przykład jest być może
wcześniejszy od wyżej wymienionych.
67 Kotrba, jw., s. 247n.
68 W. Molsdorf, Filhrer durch den symbolischen und
typologischen Bildkreis der ehristlichen Kunst des Mittel-
alters, Leipzig 1920, s. 9.
15
11. 11. Chrzcielnica legnicka, Ofiarowanie w świątyni. (Fot. M. Pietrusińska)
lowanej grupie szczegół ten pojawia się wcześniej
i występuje stale w przedstawieniach o charakterze
wybitnie dewocyjnymC6. Toteż można za V. Kotrbą
połączyć wszystkie wyobrażenia Madonny i Dzie-
ciątka z koszyczkiem — nazwane przez tego autora
terminem „Infantia Christi” — w jedną grupę67,
której przykładem jest także płaskorzeźba legnicka
es Por. Wentzel, jw., s. 212, 220 i in. Główne ze zna-
nych przykładów do końca XIV w.: 1) fresk z końca XIII w.
w Malta (Karyntia), 2) antepedium z końca XIII w. w mu-
zeum miejskim w Chubu (Czechy), 3) relief z 1290 r. na
chrzcielnicy w kościele mariackim w Rostoku (Mecklemburg-
Schwerin); grupa- nasza obok Marii z Dzieciątkiem na ręku,
poza cyklem z dzieciństwa Chrystusa, w rzędzie scen z jego
działalności publicznej i męki, 4) haft z ok. 1300 r. z klasz-
toru w Zehdenick (Brandenburgia), 5) haft z ok. 1300 r.
z klasztoru w Wienhausen (Hannover), 6) miniatura z 1316 r.
w antyfonarzu królowej Rejcky (Czechy), 7) relief z 1344 r.
na chrzcielnicy w kościele św. Mikołaja w Kieł (Schleswig),
8) tkanina z trzeciej ćwierci XIV w. z klasztoru w Wien-
hausen, 9) witraż z ok. 1360 r. w kościele mariackim w Salz-
wedel (okręg magdeburski), 10) witraż z drugiej połowy
XIV w. w kościele św. Jakuba w Stendal (okręg magdebur-
ski), 11) relief z 1376 r. na chrzcielnicy w kościele mariackim
we Frankfurcie nad Odrą, 12) fresk z ok. 1370 r. w klasztorze
W Sśzave (Czechy; Maria prowadząca Jezusa obok Mater Ml-
Niewyjaśnione dotąd treści interesującego nas
przedstawienia i brak jego interpretacji ideowej
domagają się szczegółowej analizy. Otóż mały Jezus
niosący koszyczek zaliczany bywał do symboliki pa-
syjnej 68. Najbardziej rozbudowanym ikonograficznie
przykładem omawianej grupy jest miniatura na kar-
cie 188 antyfonarza królowej Rejćki (il. 17), który
sericordiae i Madonny z Dzieciątkiem na ręku), 13) pieczęć
przy dokumencie z 1371 r. ksieni klasztoru w Pustimśri (Cze-
chy); M u n d t, jw., s. 42, tabl. XXIV; Wentzel, jw.,
s. 208 n.; fig. 7—11, 18; Frodl, jw., s. 52—53, fig. na s. 71;
J. P e s i n a, Gotickć malby v Sazanskem kldstore, Praha
1952, (popularno broszurowe wyd.: Sbirky na st&tnicłi hradech
a zdmcich); Kotrba, jw., s. 247—250, fig. w tekście. W nie-
znanych Kotrbie, dwu dalszych artykułach w „Heilige Kunst"
(jw.) i „Westfalen" (jw.) H. Wentzel przytacza dalsze przykła-
dy: 14) miniatura z ok. 1300 r. w martyrologium z Welver
(Westfalia), 15) pojedyncza miniatura z ok. 1300 r. z Wien-,
hausen, 16) miniatura w ,,Montagute-Psalter“ z Biblioteki
Uniwersyteckiej w Cambridge; ostatni przykład jest być może
wcześniejszy od wyżej wymienionych.
67 Kotrba, jw., s. 247n.
68 W. Molsdorf, Filhrer durch den symbolischen und
typologischen Bildkreis der ehristlichen Kunst des Mittel-
alters, Leipzig 1920, s. 9.
15