DOI Heft:
Nr. 1
DOI Artikel:Olszewski, Andrzej M.: Gotyckie rzeźby alabastrowe pochodzenia angielskiego w Polsce
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.41527#0048
GOTYCKIE RZEŹBY ALABASTROWE...
II. 5. Pokłon Trzech Króli, zapewne 4 ćw. w. XIV, Żukowo, Kaplica przy kościele. (Fot.
wg Clasena)
Dzieciątko. Rzeźba wykazuje pewne uszkodzenia.
Można się domyślać, że Dzieciątko trzymało dawniej
kulę w lewej ręce jak w szeregu innych alabastrów’
o tym temacie20. Odłamany został również kij trzy-
many przez świętego.
W ogólnej kompozycji reliefu rzeźba nasza znaj-
duje nieco analogii w zabytkach alabastrowych21.
Z detali warto zwrócić uwagę na sposób przedstawia-
nia wody w gdańskiej płaskorzeźbie oraz w niektó-
rych innych o tejże treści22: na poziomych pasmach
fal uwidaczniają się załamania w miejscu zanużo-
nych partii nóg św. Krzysztofa, mające, jak można
się domyśleć, obrazować przejrzystość wody23. Są
też jednak i różnice między zabytkiem gdańskim
a przytoczonymi innymi przykładami24, w których
20 W. L. Hildburgh, Notes on some English Alabaster
Carvings, „The Antiąuaries Journal'', I, 1921, nr 3, tabl. IX,
1—4.
21 Tamże.
22 Tamże, tabl. IX, 2—4.
23 Por. tamże, s. 230.
Można tu jeszcze dodać płaskorzeźbę z Chatelaudren —
święty ma bardziej dynamiczną pozę, a jego nogi,
od kolan w dół uwidocznione spod draperii, sugerują
chód. Gdański św. Krzysztof, który wydaje się stać
lub wolno tylko się posuwać, ma bardziej zwartą
sylwetę w stosunku do wspomnianych reliefów. Róż-
nice te tłumaczą się najłatwiej stosunkowo wczesną
datą jego powstania. Przemawia za nią obok spokoju
i nieruchliwości postaci także sposób kształtowania
draperii: mimo, iż sama postać utrzymana jest
w płaskorzeźbie silnie wypukłej, fałdy są raczej pła-
skie, nie odstają silnie od bryły. Dlatego też zabytek
nasz datować można na lata ok. 1360—75 2o.
Niewierny Tomasz, dwuosobowa grupa w Muzeum
Gdańskim26, przypomina stylistycznie śrw. Krzysztofa.
Postać Chrystusa przedstawiona frontalnie, ujęta zo-
por. Ph. Nelson, Some Additional Specimens oj English
Alabaster C ar ring s. „The Archaeological Journal", LXXXIV,
1927, wyd. 1930, tabl. IX.
25 Por. też przypis 30.
26 Z kościoła Mariackiego w Gdańsku. Wys. ok. 66 cm.,
szer. podstawy ok. 39,8 cm. Wzmiankowana przez Clasena,
jw„ I, s. 305, II, il. 405.
39
II. 5. Pokłon Trzech Króli, zapewne 4 ćw. w. XIV, Żukowo, Kaplica przy kościele. (Fot.
wg Clasena)
Dzieciątko. Rzeźba wykazuje pewne uszkodzenia.
Można się domyślać, że Dzieciątko trzymało dawniej
kulę w lewej ręce jak w szeregu innych alabastrów’
o tym temacie20. Odłamany został również kij trzy-
many przez świętego.
W ogólnej kompozycji reliefu rzeźba nasza znaj-
duje nieco analogii w zabytkach alabastrowych21.
Z detali warto zwrócić uwagę na sposób przedstawia-
nia wody w gdańskiej płaskorzeźbie oraz w niektó-
rych innych o tejże treści22: na poziomych pasmach
fal uwidaczniają się załamania w miejscu zanużo-
nych partii nóg św. Krzysztofa, mające, jak można
się domyśleć, obrazować przejrzystość wody23. Są
też jednak i różnice między zabytkiem gdańskim
a przytoczonymi innymi przykładami24, w których
20 W. L. Hildburgh, Notes on some English Alabaster
Carvings, „The Antiąuaries Journal'', I, 1921, nr 3, tabl. IX,
1—4.
21 Tamże.
22 Tamże, tabl. IX, 2—4.
23 Por. tamże, s. 230.
Można tu jeszcze dodać płaskorzeźbę z Chatelaudren —
święty ma bardziej dynamiczną pozę, a jego nogi,
od kolan w dół uwidocznione spod draperii, sugerują
chód. Gdański św. Krzysztof, który wydaje się stać
lub wolno tylko się posuwać, ma bardziej zwartą
sylwetę w stosunku do wspomnianych reliefów. Róż-
nice te tłumaczą się najłatwiej stosunkowo wczesną
datą jego powstania. Przemawia za nią obok spokoju
i nieruchliwości postaci także sposób kształtowania
draperii: mimo, iż sama postać utrzymana jest
w płaskorzeźbie silnie wypukłej, fałdy są raczej pła-
skie, nie odstają silnie od bryły. Dlatego też zabytek
nasz datować można na lata ok. 1360—75 2o.
Niewierny Tomasz, dwuosobowa grupa w Muzeum
Gdańskim26, przypomina stylistycznie śrw. Krzysztofa.
Postać Chrystusa przedstawiona frontalnie, ujęta zo-
por. Ph. Nelson, Some Additional Specimens oj English
Alabaster C ar ring s. „The Archaeological Journal", LXXXIV,
1927, wyd. 1930, tabl. IX.
25 Por. też przypis 30.
26 Z kościoła Mariackiego w Gdańsku. Wys. ok. 66 cm.,
szer. podstawy ok. 39,8 cm. Wzmiankowana przez Clasena,
jw„ I, s. 305, II, il. 405.
39