DOI Heft:
Nr. 1
DOI Artikel:Kalinowski, Konstanty: Pejzaż Josse de Mompera w zbiorach poznańskich
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.41527#0077
KONSTANTY KALINOWSKI
II. 5. J. de Momper, Dolina górska z zatoką. Warszawa, Muzeum Narodowe.
(Fot. Muz. Nar., Warszawa)
kolorystyczną wahającą się od ciemno-brunatnych do
jasno-niebieskich tonów. Światło nieba odpowiada
najjaśniejszemu punktowi średniego planu.
Autorstwo obrazu nie budziło dotąd żadnych wąt-
pliwości. Wszyscy badacze, łącznie z monografistą
artysty H. G. Tórnellem4 zgodnie przypisują go Josse
de Momperowi. Niniejsze opracowanie ma więc na
celu nie tyle potwierdzenie pewnej już atrybucji, ile
ogólną charakterystykę dzieła, zestawienie go z inny-
mi znajdującymi się w Polsce pracami artysty oraz
bliższe sprecyzowanie pozycji poznańskiego obrazu na
tle całokształtu twórczości flamandzkiego pejzażysty.
*
Charakterystyka twórczości, a szczególnie ustalenie
kolejności etapów, prześledzenie drogi twórczej J. de
Mompera natrafia na wielkie trudności spowodowane
brakiem datowanych dzieł, również prace sygnowane
trafiają się nadzwyczaj rzadko. Ustalenie w tych wa-
runkach pewnej kolejności faz rozwoju twórczości
artysty opierać isię musi prawie wyłącznie na zesta-
wieniu i porównywaniu jego prac z dziełami innych
działających w tym czasie czołowych pejzażystów
P. Bruegla, A. Elshelimera, P. Brila, którzy w pośredni
lub bezpośredni sposób na niego oddziaływali. Zdani
więc jesteśmy wyłącznie na analizę stylistyczną i two-
rzenie hipotetycznych ciągów rozwojowych — metodę
którą posługiwali się jak dotąd wszyscy, nieliczni
zresztą badacze zajmujący się twórczością naszego
artysty.
Literatura dotycząca J. de Mompera jest stosunko-
wo liczna, niestety ilość opracowań nie odpowiada
jakości; są to przeważnie krótkie wzmianki o poszcze-
gólnych obrazach, notatki o charakterze słownikowo-
biograficznym, lub katalogi i ogólnikowe zazwyczaj
recenzje z wystaw; szersze opracowania obejmujące
całokształt twórczości z interpretacją i analizą nie
sprecyzowały w dalszym ciągu indywidualności twór-
czej Mompera5.
Przyczyną tego stanu rzeczy był fakt, że do końca
lat 20-tych XX wieku nazwisko Momper było imie-
niem zbiorczym obejmującym masę różnorodnych pej-
zaży z przełomu XVI i XVII wieku.
4 Thieme-Becker, jw.
5 R. o 1 d enbourg, Flamische Malerei des XVII Jhr.,
Handb. d. Museum, Berlin. 1918 r.; R. G r o s s e, die Holl&n-
dische LandschaftsJcunst 1600—1650, Berlin 1925, s. 96—98; K.
Zuege von Manteuffel. Recenzja, „Kunstchronlk, Ztsch.
fur Bildende Kunst“, LXI, 1927—1928, s. 90—91; Thieme-
Becker, jw.; J. Raczyński, Die Flamische Landschaft
vor Rubens, Frankfurt am Main 1937, s. 66—76, Y. T h 1 e r y,
Le paysage flamand au XVII siacie, Parls, 1953, s. 52—60.
68
II. 5. J. de Momper, Dolina górska z zatoką. Warszawa, Muzeum Narodowe.
(Fot. Muz. Nar., Warszawa)
kolorystyczną wahającą się od ciemno-brunatnych do
jasno-niebieskich tonów. Światło nieba odpowiada
najjaśniejszemu punktowi średniego planu.
Autorstwo obrazu nie budziło dotąd żadnych wąt-
pliwości. Wszyscy badacze, łącznie z monografistą
artysty H. G. Tórnellem4 zgodnie przypisują go Josse
de Momperowi. Niniejsze opracowanie ma więc na
celu nie tyle potwierdzenie pewnej już atrybucji, ile
ogólną charakterystykę dzieła, zestawienie go z inny-
mi znajdującymi się w Polsce pracami artysty oraz
bliższe sprecyzowanie pozycji poznańskiego obrazu na
tle całokształtu twórczości flamandzkiego pejzażysty.
*
Charakterystyka twórczości, a szczególnie ustalenie
kolejności etapów, prześledzenie drogi twórczej J. de
Mompera natrafia na wielkie trudności spowodowane
brakiem datowanych dzieł, również prace sygnowane
trafiają się nadzwyczaj rzadko. Ustalenie w tych wa-
runkach pewnej kolejności faz rozwoju twórczości
artysty opierać isię musi prawie wyłącznie na zesta-
wieniu i porównywaniu jego prac z dziełami innych
działających w tym czasie czołowych pejzażystów
P. Bruegla, A. Elshelimera, P. Brila, którzy w pośredni
lub bezpośredni sposób na niego oddziaływali. Zdani
więc jesteśmy wyłącznie na analizę stylistyczną i two-
rzenie hipotetycznych ciągów rozwojowych — metodę
którą posługiwali się jak dotąd wszyscy, nieliczni
zresztą badacze zajmujący się twórczością naszego
artysty.
Literatura dotycząca J. de Mompera jest stosunko-
wo liczna, niestety ilość opracowań nie odpowiada
jakości; są to przeważnie krótkie wzmianki o poszcze-
gólnych obrazach, notatki o charakterze słownikowo-
biograficznym, lub katalogi i ogólnikowe zazwyczaj
recenzje z wystaw; szersze opracowania obejmujące
całokształt twórczości z interpretacją i analizą nie
sprecyzowały w dalszym ciągu indywidualności twór-
czej Mompera5.
Przyczyną tego stanu rzeczy był fakt, że do końca
lat 20-tych XX wieku nazwisko Momper było imie-
niem zbiorczym obejmującym masę różnorodnych pej-
zaży z przełomu XVI i XVII wieku.
4 Thieme-Becker, jw.
5 R. o 1 d enbourg, Flamische Malerei des XVII Jhr.,
Handb. d. Museum, Berlin. 1918 r.; R. G r o s s e, die Holl&n-
dische LandschaftsJcunst 1600—1650, Berlin 1925, s. 96—98; K.
Zuege von Manteuffel. Recenzja, „Kunstchronlk, Ztsch.
fur Bildende Kunst“, LXI, 1927—1928, s. 90—91; Thieme-
Becker, jw.; J. Raczyński, Die Flamische Landschaft
vor Rubens, Frankfurt am Main 1937, s. 66—76, Y. T h 1 e r y,
Le paysage flamand au XVII siacie, Parls, 1953, s. 52—60.
68