DOI Heft:
Nr. 1
DOI Artikel:Kronika Stowarzyszenia Historyków Sztuki
DOI Artikel:Referaty wygłoszone na zebraniach naukowych w I półroczu 1959 r.
DOI Artikel:Brusze, J.; Szymański, S.: Malowidła w kościele św. ducha w Sierpcu: (streszczenie referatu wygłoszonego na zebraniu naukowym Oddziału Warszawskiego w dniu 17.II.1959 r.)
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.41527#0113
KRONIKA STOWARZYSZENIA HISTORYKÓW SZTUKI
France medieuale” w Biblio-
theąue Nationale w Paryżu
20.IV. H. Cichocki i L. Tuczyński,
Malowidła w kaplicy NMP
w kościele Bożego Ciała w
Poznaniu.
4.V. A. Rogalanka, Wykaz oraz
krótka charakterystyka cza-
sopism abonowanych przez
Muzeum Narodowe w Pozna-
niu.
J. Kębłowski, Nogrobek Ja-
na von Salza w Nysie.
18.V. E. Linette, Kościół i klasz-
tor poreformacki w Woźni-,
kach.
l.VI. J. Białostocki, Amerykań-
skie muzea i studia historii
sztuki w USA.
Oddział toruński
18.1. E. Gąsiorowski, Ratusz sta-
romiejski w Toruniu, aktu-
alny stan badań.
23.11. A. Michałowski, Dzieje roz-
woju układu przestrzennego
miasta Brodnicy.
31.III. I. Sławiński, Zamki krzyżac-
kie na Ziemi Chełmińskiej.
17.IV. J. Puciata-Pawłowska, „Sym-
bole Heroica Klaudiusza Pa-
radina“, mało znane źródła
ikonografii XVI i XVII w.
25.V. S. Narębski, Problem umie-
szczenia zabytkowych witra-
ży w katedrze włocławskiej.
30.VI. E. Gąsiorowski, Roboty kon-
serwatorskie w podziemiach
ratusza toruńskiego.
Oddział warszawski
13.1. A. Czapska, Architektura i
urbanistyka Wągrowa.
27.1. A. Olszewski, Próba klasyfi-
kacji i oceny architektury
XX-lecia międzywojennego
w Polsce.
17.11. S. Szymański, Powojenne
prace konserwatorskie w za-
kresie malarstwa ściennego
w Polsce.
5.III. Z. Wdowiszewski, 1. Nowe
materiały do twórczości S. Sa-
mostrzelnika; 2. Nadworny
malarz Zygmunta III Jerzy
Helwig i malarz z czasów
Zygmunta III Albert Offe-
rin.
14.IV. H. Grzesik i S. Szymański,
Prace konserwatorskie przy
polichromii w poklasztorzu
franciszkańskim w Pyzdrach.
21.IV: M. Otto, Obraz „Drogi krzy-
źowej“ z kościoła św Mikoła-
ja w Kaliszu.
28.IV. I. Jakimowicz, Z warsztatu
malarza i grafika (rysunki i
grafika W. Smokowskiego ze
zbioru J. I. Kraszewskiego).
12.V. J. Starzyński, M. Porębski
i A. Jakimowicz, Na margi-
nesie wystawy sztuki krajów
socjalistycznych w Moskwie.
19.V. Z. Bobrowski, Budownictwo
użyteczności publicznej o-
kresu Oświecenia.
9.VI. M. Walicki, 1. De Grebber ja-
ko ilustrator Boccaccia; 2. Pot
czy też Paulin?
6.VI. M. Mrozińska, Giorgio Bonola
i opracowanie jego kolekcji
rysunków w Muzeum Narodo-
wym w Warszawie.
3O.VI. K. Białoskórska, 1. Malo-
widła romańskie w Dobro-
cinie; 2. Najnowsze • odkrycia
romańskie w Wąchocku.
Oddział wrocławski
30.IV. J. Hawrot, Wawel romań-
ski.
13.V. M. Kutzner, Kościół św. Mi-
kołaja w Brzegu i niektóre
problemy konserwatorskie.
19.V. Z. Świechowski, Nawroty
form romańskich w sztuce
końca XV i początku XVI
wieku.
27. V. M. Kutzner, Recenzja z
książki K. H. Clasena pt.
„Deutsche Gewblbe der
Spatgotik”, Berlin 1958, druk.
Kwartalnik Arch. i Urb. IV
(1959), nr 3—4.
4.VI. I. Turnau, Ubiór mieszczań-
stwa warszawskiego w XVIII
wieku.
J. BURSZE, S. SZYMAŃSKI
MALOWIDŁA
W KOŚCIELE ŚW. DUCHA W SIERPCU
(Streszczenie referatu wygłoszonego na
zebraniu naukowym Oddziału Warszawskiego w dniu 17.11.1959 r.)
Jesienią 1958 roku na polecenie
ówczesnego wojewódzkiego konser-
watora zabytków, mgr inż. Romana
Ostapowicza, przeprowadzono pierw-
sze prace badawcze w kościele św.
Ducha w Sierpcu. Zadanie podjął
art. konserwator Juliusz Bursze.
Kościół, jako kaplica przyszpital-
na został zbudowany z fundacji
Zygmunta Starego, w roku 1518 (?).
Przypadało to na okres wspaniałe-
go rozwoju gospodaczego miast oraz
najsilniejszego powiązania ze stoli-
cą województwa — Płockiem; po-
przez Płock zaś z dalszymi ziemia-
mi Korony i Litwy. W roku 1614
uległ kościół pożarowi, a dopiero w
XVIII wieku doczekał się gruntow-
nej przebudowy. W latach 1920-
tych wnętrze kościoła uległo pod-
stawowej renowacji. W nieokreślo-
nym czasie ołtarz, dawniej oriento-
wany, był przeniesiony na ścianę
ll. 1. Sierpc, kościół św. Ducha. Wi-
dok od pd.-zach. (Fot. K. Jabłoński)
zachodnią, a na ścianie wschodniej
dawnego prezbiterium, wmontowa-
no chór, poniżej którego wybito
otwór drzwiowy, jako wejście głów-
ne. Całość wnętrza została wówczas
ponownie otynkowana i barwnie
zamalowana kompozycją ornamen-
talno-figuralną.
Poszukiwania rozpoczęto w pier-
wotnym prezbiterium. Pod grubą
warstwą tynku oraz szeregiem po-
biał odkryto w wielu miejscach
ślady malowideł, leżących na ostat-
niej pobiale, wykonanych minią.
Podczas dalszego usuwania pobial
odsłonięto następne partie pierwot-
nego tynku ze stosunkowo dobrze
zachowanymi fragmentami polichro-
mii późnogotyckiej. W czasie po-
szukiwań odsłonięto także zamuro-
wane, polichromowane glify okien-
ne na ścianach wschodniej i połud-
niowej, wnęki z malowidłami w
narożniku północno-wschodnim oraz
wnękę polichromowaną w ścianie
wschodniej. Wszystkie te odsłonięte
elementy pierwotnego prezbiterium
104
France medieuale” w Biblio-
theąue Nationale w Paryżu
20.IV. H. Cichocki i L. Tuczyński,
Malowidła w kaplicy NMP
w kościele Bożego Ciała w
Poznaniu.
4.V. A. Rogalanka, Wykaz oraz
krótka charakterystyka cza-
sopism abonowanych przez
Muzeum Narodowe w Pozna-
niu.
J. Kębłowski, Nogrobek Ja-
na von Salza w Nysie.
18.V. E. Linette, Kościół i klasz-
tor poreformacki w Woźni-,
kach.
l.VI. J. Białostocki, Amerykań-
skie muzea i studia historii
sztuki w USA.
Oddział toruński
18.1. E. Gąsiorowski, Ratusz sta-
romiejski w Toruniu, aktu-
alny stan badań.
23.11. A. Michałowski, Dzieje roz-
woju układu przestrzennego
miasta Brodnicy.
31.III. I. Sławiński, Zamki krzyżac-
kie na Ziemi Chełmińskiej.
17.IV. J. Puciata-Pawłowska, „Sym-
bole Heroica Klaudiusza Pa-
radina“, mało znane źródła
ikonografii XVI i XVII w.
25.V. S. Narębski, Problem umie-
szczenia zabytkowych witra-
ży w katedrze włocławskiej.
30.VI. E. Gąsiorowski, Roboty kon-
serwatorskie w podziemiach
ratusza toruńskiego.
Oddział warszawski
13.1. A. Czapska, Architektura i
urbanistyka Wągrowa.
27.1. A. Olszewski, Próba klasyfi-
kacji i oceny architektury
XX-lecia międzywojennego
w Polsce.
17.11. S. Szymański, Powojenne
prace konserwatorskie w za-
kresie malarstwa ściennego
w Polsce.
5.III. Z. Wdowiszewski, 1. Nowe
materiały do twórczości S. Sa-
mostrzelnika; 2. Nadworny
malarz Zygmunta III Jerzy
Helwig i malarz z czasów
Zygmunta III Albert Offe-
rin.
14.IV. H. Grzesik i S. Szymański,
Prace konserwatorskie przy
polichromii w poklasztorzu
franciszkańskim w Pyzdrach.
21.IV: M. Otto, Obraz „Drogi krzy-
źowej“ z kościoła św Mikoła-
ja w Kaliszu.
28.IV. I. Jakimowicz, Z warsztatu
malarza i grafika (rysunki i
grafika W. Smokowskiego ze
zbioru J. I. Kraszewskiego).
12.V. J. Starzyński, M. Porębski
i A. Jakimowicz, Na margi-
nesie wystawy sztuki krajów
socjalistycznych w Moskwie.
19.V. Z. Bobrowski, Budownictwo
użyteczności publicznej o-
kresu Oświecenia.
9.VI. M. Walicki, 1. De Grebber ja-
ko ilustrator Boccaccia; 2. Pot
czy też Paulin?
6.VI. M. Mrozińska, Giorgio Bonola
i opracowanie jego kolekcji
rysunków w Muzeum Narodo-
wym w Warszawie.
3O.VI. K. Białoskórska, 1. Malo-
widła romańskie w Dobro-
cinie; 2. Najnowsze • odkrycia
romańskie w Wąchocku.
Oddział wrocławski
30.IV. J. Hawrot, Wawel romań-
ski.
13.V. M. Kutzner, Kościół św. Mi-
kołaja w Brzegu i niektóre
problemy konserwatorskie.
19.V. Z. Świechowski, Nawroty
form romańskich w sztuce
końca XV i początku XVI
wieku.
27. V. M. Kutzner, Recenzja z
książki K. H. Clasena pt.
„Deutsche Gewblbe der
Spatgotik”, Berlin 1958, druk.
Kwartalnik Arch. i Urb. IV
(1959), nr 3—4.
4.VI. I. Turnau, Ubiór mieszczań-
stwa warszawskiego w XVIII
wieku.
J. BURSZE, S. SZYMAŃSKI
MALOWIDŁA
W KOŚCIELE ŚW. DUCHA W SIERPCU
(Streszczenie referatu wygłoszonego na
zebraniu naukowym Oddziału Warszawskiego w dniu 17.11.1959 r.)
Jesienią 1958 roku na polecenie
ówczesnego wojewódzkiego konser-
watora zabytków, mgr inż. Romana
Ostapowicza, przeprowadzono pierw-
sze prace badawcze w kościele św.
Ducha w Sierpcu. Zadanie podjął
art. konserwator Juliusz Bursze.
Kościół, jako kaplica przyszpital-
na został zbudowany z fundacji
Zygmunta Starego, w roku 1518 (?).
Przypadało to na okres wspaniałe-
go rozwoju gospodaczego miast oraz
najsilniejszego powiązania ze stoli-
cą województwa — Płockiem; po-
przez Płock zaś z dalszymi ziemia-
mi Korony i Litwy. W roku 1614
uległ kościół pożarowi, a dopiero w
XVIII wieku doczekał się gruntow-
nej przebudowy. W latach 1920-
tych wnętrze kościoła uległo pod-
stawowej renowacji. W nieokreślo-
nym czasie ołtarz, dawniej oriento-
wany, był przeniesiony na ścianę
ll. 1. Sierpc, kościół św. Ducha. Wi-
dok od pd.-zach. (Fot. K. Jabłoński)
zachodnią, a na ścianie wschodniej
dawnego prezbiterium, wmontowa-
no chór, poniżej którego wybito
otwór drzwiowy, jako wejście głów-
ne. Całość wnętrza została wówczas
ponownie otynkowana i barwnie
zamalowana kompozycją ornamen-
talno-figuralną.
Poszukiwania rozpoczęto w pier-
wotnym prezbiterium. Pod grubą
warstwą tynku oraz szeregiem po-
biał odkryto w wielu miejscach
ślady malowideł, leżących na ostat-
niej pobiale, wykonanych minią.
Podczas dalszego usuwania pobial
odsłonięto następne partie pierwot-
nego tynku ze stosunkowo dobrze
zachowanymi fragmentami polichro-
mii późnogotyckiej. W czasie po-
szukiwań odsłonięto także zamuro-
wane, polichromowane glify okien-
ne na ścianach wschodniej i połud-
niowej, wnęki z malowidłami w
narożniku północno-wschodnim oraz
wnękę polichromowaną w ścianie
wschodniej. Wszystkie te odsłonięte
elementy pierwotnego prezbiterium
104