DOI Heft:
Nr. 2
DOI Artikel:Kwiatkowski, Marek: Polski zbiór projektów architektonicznych Giacomo Quarenghi: w związku z odkryciem nowych materiałów
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.41527#0170
POLSKI ZBIÓR PROJEKTÓW ARCHITEKTONICZNYCH GIACOMO QUARENGHI
ziomy budynku z oznaczeniem pomieszczeń i ich
francuskimi objaśnieniami na marginesach (Nieb.
236/24). Jest to jedyny w całym zespole projektów tekst
słowny. Między innymi odczytać można przeznaczenie
monopteru umieszczonego w galerii frontowej. Miał
on stanowić Salon ounert pour dancer, diner, et jouir
de la vue. Rewelacyjność projektu polega na tym, że
pomysł potężnego monopteru, włączonego w linię ko-
lumnady stanowi niewątpliwe jedną z najśmielszych
i najbardziej oryginalnych koncepcji w twórczości
architekta. Półkolisty, kolumnowy portyk domu Sze-
remietiewa w Moskwie, zaprojektowany przez
Quarenghiego w r. 1803 — to jakże skromna redukcja
powyższej koncepcji.
Największy rozmiarami jest projekt elewacji fron-
towej maneżu konnego w Petersburgu. Elewację tę
stanowi właściwie wielki, ośmiokolumnowy portyk
(planszę wielkości 60 X 76,5 cm wypełnia prawie cał-
kowicie elewacja budynku — Nieb. 236/2). Różni się
on od wariantu przechowywanego w leningradzkiej
Akademii Sztuk Pięknych gładkim tympanonem, bra-
kiem rzeźb w skrajnych interkolumniach, kanelurą
górnej partii kolumn, wreszcie innym zgrupowaniem
postaci reliefu i sztafażu. Obydwa te projekty odbie-
gają w szczegółach od stanu istniejącego i trudno
jednemu z nich przyznać pierwszeństwo powstania.
Powstały chyba równocześnie jako odmienne pro-
pozycje.
Spośród projektów, których odpowiedniki znaleźć
można w znanych dziełach na terenie Rosji, występuje
projekt ogrodzenia (Nieb. 236/78), ukazanego w wy-
cinku, obejmującym przestrzeń pomiędzy trzema słu-
pami, wraz z jednym skrzydłem bramy. Największe
podobieństwo przedstawia tu ogrodzenie Letniego
Sadu w Leningradzie, którego autorstwo przypisy-
wane tradycyjnie Feltenowi5, a następnie Jegorowi6,
5 I. Grabar, Istoria russkogo isskustwa, Moskwa (1909),
t. III, s. 314.
6 R. D. Liulina, Pietr Jegorow — sozdatiel ogradu
Letniego Sada, „Wiestnik Leningradskogo Uniwersiteta“, 1950,
nr I.
II. 4. G. Quarenghi, Projekt Maneżu w Petersburgu (wariant). Warszawa, Muzeum Narodowe.
(Fot. M. Kwiatkowski)
161
ziomy budynku z oznaczeniem pomieszczeń i ich
francuskimi objaśnieniami na marginesach (Nieb.
236/24). Jest to jedyny w całym zespole projektów tekst
słowny. Między innymi odczytać można przeznaczenie
monopteru umieszczonego w galerii frontowej. Miał
on stanowić Salon ounert pour dancer, diner, et jouir
de la vue. Rewelacyjność projektu polega na tym, że
pomysł potężnego monopteru, włączonego w linię ko-
lumnady stanowi niewątpliwe jedną z najśmielszych
i najbardziej oryginalnych koncepcji w twórczości
architekta. Półkolisty, kolumnowy portyk domu Sze-
remietiewa w Moskwie, zaprojektowany przez
Quarenghiego w r. 1803 — to jakże skromna redukcja
powyższej koncepcji.
Największy rozmiarami jest projekt elewacji fron-
towej maneżu konnego w Petersburgu. Elewację tę
stanowi właściwie wielki, ośmiokolumnowy portyk
(planszę wielkości 60 X 76,5 cm wypełnia prawie cał-
kowicie elewacja budynku — Nieb. 236/2). Różni się
on od wariantu przechowywanego w leningradzkiej
Akademii Sztuk Pięknych gładkim tympanonem, bra-
kiem rzeźb w skrajnych interkolumniach, kanelurą
górnej partii kolumn, wreszcie innym zgrupowaniem
postaci reliefu i sztafażu. Obydwa te projekty odbie-
gają w szczegółach od stanu istniejącego i trudno
jednemu z nich przyznać pierwszeństwo powstania.
Powstały chyba równocześnie jako odmienne pro-
pozycje.
Spośród projektów, których odpowiedniki znaleźć
można w znanych dziełach na terenie Rosji, występuje
projekt ogrodzenia (Nieb. 236/78), ukazanego w wy-
cinku, obejmującym przestrzeń pomiędzy trzema słu-
pami, wraz z jednym skrzydłem bramy. Największe
podobieństwo przedstawia tu ogrodzenie Letniego
Sadu w Leningradzie, którego autorstwo przypisy-
wane tradycyjnie Feltenowi5, a następnie Jegorowi6,
5 I. Grabar, Istoria russkogo isskustwa, Moskwa (1909),
t. III, s. 314.
6 R. D. Liulina, Pietr Jegorow — sozdatiel ogradu
Letniego Sada, „Wiestnik Leningradskogo Uniwersiteta“, 1950,
nr I.
II. 4. G. Quarenghi, Projekt Maneżu w Petersburgu (wariant). Warszawa, Muzeum Narodowe.
(Fot. M. Kwiatkowski)
161