DOI issue:
Nr. 3
DOI article:Wiercińska, Janina: Olga Boznańska (uwagi w związku z wystawą artystyki w Krakowie)
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.41527#0273
JANINA WIERCIŃSKA
II. 5. O. Boznańska, Dziewczynka z chryzantemami,
1894. Wł. Muz. Narodowego w Krakowie. (Fot.
W. Wolny)
II. 6. Józef Pankiewicz, Dziewczynka w czerwonej
sukience, 1897. Wł. Muz. Narodowego w Krakowie
(Fot. St. Kolowca)
O ile w początkowym okresie twórczości Boznań-
skiej można jeszcze zaobserwować pewien nacisk
literackiej anegdoty 25, po r. 1900 wątki tego typu po-
jawiają się tylko wyjątkowo. Na wystawie nie spo-
tykamy się z nimi zupełnie, możemy natomiast
stwierdzić obecność nuty będącej jakby echem sym-
bolizmu, nurtującego wówczas w prądach kultural-
nych epoki. Wątek ten, który dało by się może do-
strzec w tragicznym „Portrecie pani z różą” 26 najłat-
wiej stwierdzić w zagadkowym „Portrecie trzech
sióstr” (kat. 56) z ok. r. 1900, który nieomal siłą
narzuca skojarzenie z Jackiem Malczewskim27.
Dotknąwszy raz sprawy krzyżowania się wzajem-
nych wpływów, względnie podobnych źródeł inspi-
racji, pragnęłabym powrócić raz jeszcze do problemu
Boznańska-Pankiewicz, nie raz już omawianego28.
Oglądając na wystawie znaną uroczą „Dziewczynkę
z chryzantemami” (kat. 34) z r. 1894, wprost narzuca
się zestawienie jej z „Dziewczynką w czerwonej
sukni” (1897) Pankiewicza, w jej frontalnym usta-
wieniu, w materii, oddającej puszyste, złociste włosy
dziecka, odbite od czerwieni sukienki, skontrastowane
z zielenią ściany. Józef Czapski stwierdza, że jest to
najbardziej whistlerowski obraz Pankiewicza29, co
25 „Wierząca”, repr.: „Życie i Sztuka” (dod. do „Kra-
ju” Petersb.) 1904, nr 16, s. 4; „Marzenie artystki”, repr.
„Świat” 1891, s. 499; „Ukochana córka”, wyst. w TZSP
w Warszawie w r. 1897; „Przeszłość”, wyst. tamże
w r. 1901.
28 Obraz znany mi jedynie z fotografii, malowany za-
pewne w r. 1897.
27 H. Blumówna, O twórczości Olgi Boznańskiej
(w:) Olga Boznańska, Wystawa zbiorowa, Kraków 1960,
s. 26.
28 J. Wolff, Pankiewicz i Boznańska. „Głos Plasty-
ków” 1946, nr 2, s. 9—18.
29 j. Czapski, Józef Pankiewicz, (Warszawa) 1936,
s. 70.
260
II. 5. O. Boznańska, Dziewczynka z chryzantemami,
1894. Wł. Muz. Narodowego w Krakowie. (Fot.
W. Wolny)
II. 6. Józef Pankiewicz, Dziewczynka w czerwonej
sukience, 1897. Wł. Muz. Narodowego w Krakowie
(Fot. St. Kolowca)
O ile w początkowym okresie twórczości Boznań-
skiej można jeszcze zaobserwować pewien nacisk
literackiej anegdoty 25, po r. 1900 wątki tego typu po-
jawiają się tylko wyjątkowo. Na wystawie nie spo-
tykamy się z nimi zupełnie, możemy natomiast
stwierdzić obecność nuty będącej jakby echem sym-
bolizmu, nurtującego wówczas w prądach kultural-
nych epoki. Wątek ten, który dało by się może do-
strzec w tragicznym „Portrecie pani z różą” 26 najłat-
wiej stwierdzić w zagadkowym „Portrecie trzech
sióstr” (kat. 56) z ok. r. 1900, który nieomal siłą
narzuca skojarzenie z Jackiem Malczewskim27.
Dotknąwszy raz sprawy krzyżowania się wzajem-
nych wpływów, względnie podobnych źródeł inspi-
racji, pragnęłabym powrócić raz jeszcze do problemu
Boznańska-Pankiewicz, nie raz już omawianego28.
Oglądając na wystawie znaną uroczą „Dziewczynkę
z chryzantemami” (kat. 34) z r. 1894, wprost narzuca
się zestawienie jej z „Dziewczynką w czerwonej
sukni” (1897) Pankiewicza, w jej frontalnym usta-
wieniu, w materii, oddającej puszyste, złociste włosy
dziecka, odbite od czerwieni sukienki, skontrastowane
z zielenią ściany. Józef Czapski stwierdza, że jest to
najbardziej whistlerowski obraz Pankiewicza29, co
25 „Wierząca”, repr.: „Życie i Sztuka” (dod. do „Kra-
ju” Petersb.) 1904, nr 16, s. 4; „Marzenie artystki”, repr.
„Świat” 1891, s. 499; „Ukochana córka”, wyst. w TZSP
w Warszawie w r. 1897; „Przeszłość”, wyst. tamże
w r. 1901.
28 Obraz znany mi jedynie z fotografii, malowany za-
pewne w r. 1897.
27 H. Blumówna, O twórczości Olgi Boznańskiej
(w:) Olga Boznańska, Wystawa zbiorowa, Kraków 1960,
s. 26.
28 J. Wolff, Pankiewicz i Boznańska. „Głos Plasty-
ków” 1946, nr 2, s. 9—18.
29 j. Czapski, Józef Pankiewicz, (Warszawa) 1936,
s. 70.
260