Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (22.1960)

RZYMSKI PORTRET STANISŁAWA PONIATOWSKIEGO


II. 1. Angelica Kauffmann, Portret Stanisława Poniatowskiego, Rzym, kol.
Andrea Busiri-Vici.

księcia Stanisława Poniatowskiego, bratanka króla
Polski — portret tegoż księcia w całej postaci, wiel-
kości naturalnej, w mundurze oficerskim, patrzącego
na wysoką statuę przedstawiającą wolność, umiesz-
czoną na okrągłym cokole ozdobionym płaskorzeźba-
mi przedstawiającymi postacie kobiece symbolizujące
rolnictwo i handel. Namalowany na płótnie 12 na 8
piędzi — 250 zecchini; 27 kwietnia otrzymana zalicz-
ka 400 koron, a 12 maja reszta, 189 za portret i za
popiersie, które służyło za model do dużego obrazu”.
Ów duży portret en pied Stanisława Poniatowskiego
znajduje się w posiadaniu paryskiej gałęzi rodziny
Poniatowskich zw. di Monte Rotondo9. Sztychowali
tę kompozycję Bartolomeo Pinelli i Piętro Bettellini10.

Porównując tekst pamiętnika malarki z kompo-
zycją uderza jednak pewna niezgodność. Mówi ona
o kobiecych postaciach na płaskorzeźbie cokołu, gdy
tymczasem w znanej nam kompozycji jest przed-
stawiona młoda postać kobieca zrywająca kwiaty
(rolnictwo?) oraz starzec przypominający przedsta-
wienia rzek. Odbiega to zresztą dość daleko od roz-
9 Rreprodukowany u K. Chłędowskiego, Rokoko
we Włoszech, Warszawa 1915, tabl. przy s. 364.
10 Miedzioryty te użyte zostały jako frontispisy do bro-
szury Poniatowskiego O ustanowieniu czynszu po-
wszechnego wydanej w Rzymie w r. 1818 i po polsku
w Warszawie w r. 1819. Stąd napis na rycinie pojawia się
raz w polskim, raz we francuskim brzmieniu.

297