DOI issue:
Nr. 3
DOI article:Miscellanea
DOI article:Rostworowski, Marek: Nowe nazwiska malarzy holenderskich w Galerii Czartoryskich Muzeum Narodowego w Krakowie
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.41527#0315
MAREK ROSTWOROWSKI
II. 4. D. van Baburen, „Pojmanie Chrystusa”, Rzym, Galeria Borghese.
oraz wpływ, może bezpośredni, ujęcia tego tematu
przez Valentin de Boulogne (obraz w Muzeum im. Pu-
szkina w Moskwie il. 5). Związek krakowskiego „Za-
parcia się Piotra” z Caravaggiem jest bliższy niż
u Honthorsta, od obrazów którego nasz wyraźnie róż-
ni 6. Zamiast pewnej gadatliwości, żywego kolorytu,
wykończonego modelunku i gładkiej faktury Honthor-
sta, mamy tu kompozycję zwięzłą, szeroką fakturę
i monochromatyczną gamę barwną, zbliżoną raczej do
dzieł Terburgghena z lat 1620—27 (por. np. „Koncert”
w kolekcji Herney Bathurst w Ledbury il. 3). Ter-
burgghen jest jednak mistrzem wyższej klasy; śmia-
łość formy i bogactwo plastyczne jego obrazów oraz
indywidualność i żywość postaci przewyższa możli-
wości twórcy krakowskiego obrazu, którym jest mniej
znany, a dobry artysta Dirck van Baburen.
Wszystkie poprzednio wymienione cechy tego obra-
zu wiążą się z dziełami Baburena7, z których dwa
b J. Białostocki, M. Walicki, jw„ przyjmując
tradycyjną atrybucję, uważają ją jednak za problema-
tyczną.
7 Na nazwisko Baburena zwrócił w związku z tym
obrazem uwagę Albert Ch At el et w 1959 r.
zwrócą szczególnie naszą uwagę: „Pojmanie Chry-
stusa” w galerii Borghese (il. 4.) i „Syn marnotrawny”
w galerii w Meintz. „Zaparcie się Piotra” jest analo-
gicznie skomponowane jak grupa środkowa „Poj-
mania”8 i „Syn marnotrawny”. Analogiczne jest
zgrupowanie trzech postaci jakgdyby spiętych wycią-
gniętą ręką mężczyzny odwróconego, sposób oświet-
lenia, tło, wreszcie takie szczegóły jak dłonie (św.
Piotra, Judasza i syna marnotrawnego obejmującego
dziewczynę, żołnierza chwytającego za rękaw Piotra
i żołnierza trzymającego za płaszcz Chrystusa —
mają oni też takie same rękawy w ukośne pasy),
charakter twarzy o szeroko rozwartych oczach (Piotr
i żołnierz w hełmie w „Pojmaniu” oraz dwa profile
młodych żołnierzy w kapeluszach z piórami —
„Pojmanie” i „Zaparcie się Piotra”). Ciekawe jest
wreszcie zestawienie dziewczyny na naszym obrazie
ze starą kobietą na obrazie w Meintz. Te dwie głowy
8 „Pojmanie” Baburena wiąże A. C s o b o r, L’arresta-
tion du Christ de Cara.va.ge, „Bulletin du Musee Beaux
Arts Budapest”, 1957, s .26 z podobną kompozycją Cara-
vaggia (zaginioną), której kopia znajduje się w muzeum
budapesztańskim.
302
II. 4. D. van Baburen, „Pojmanie Chrystusa”, Rzym, Galeria Borghese.
oraz wpływ, może bezpośredni, ujęcia tego tematu
przez Valentin de Boulogne (obraz w Muzeum im. Pu-
szkina w Moskwie il. 5). Związek krakowskiego „Za-
parcia się Piotra” z Caravaggiem jest bliższy niż
u Honthorsta, od obrazów którego nasz wyraźnie róż-
ni 6. Zamiast pewnej gadatliwości, żywego kolorytu,
wykończonego modelunku i gładkiej faktury Honthor-
sta, mamy tu kompozycję zwięzłą, szeroką fakturę
i monochromatyczną gamę barwną, zbliżoną raczej do
dzieł Terburgghena z lat 1620—27 (por. np. „Koncert”
w kolekcji Herney Bathurst w Ledbury il. 3). Ter-
burgghen jest jednak mistrzem wyższej klasy; śmia-
łość formy i bogactwo plastyczne jego obrazów oraz
indywidualność i żywość postaci przewyższa możli-
wości twórcy krakowskiego obrazu, którym jest mniej
znany, a dobry artysta Dirck van Baburen.
Wszystkie poprzednio wymienione cechy tego obra-
zu wiążą się z dziełami Baburena7, z których dwa
b J. Białostocki, M. Walicki, jw„ przyjmując
tradycyjną atrybucję, uważają ją jednak za problema-
tyczną.
7 Na nazwisko Baburena zwrócił w związku z tym
obrazem uwagę Albert Ch At el et w 1959 r.
zwrócą szczególnie naszą uwagę: „Pojmanie Chry-
stusa” w galerii Borghese (il. 4.) i „Syn marnotrawny”
w galerii w Meintz. „Zaparcie się Piotra” jest analo-
gicznie skomponowane jak grupa środkowa „Poj-
mania”8 i „Syn marnotrawny”. Analogiczne jest
zgrupowanie trzech postaci jakgdyby spiętych wycią-
gniętą ręką mężczyzny odwróconego, sposób oświet-
lenia, tło, wreszcie takie szczegóły jak dłonie (św.
Piotra, Judasza i syna marnotrawnego obejmującego
dziewczynę, żołnierza chwytającego za rękaw Piotra
i żołnierza trzymającego za płaszcz Chrystusa —
mają oni też takie same rękawy w ukośne pasy),
charakter twarzy o szeroko rozwartych oczach (Piotr
i żołnierz w hełmie w „Pojmaniu” oraz dwa profile
młodych żołnierzy w kapeluszach z piórami —
„Pojmanie” i „Zaparcie się Piotra”). Ciekawe jest
wreszcie zestawienie dziewczyny na naszym obrazie
ze starą kobietą na obrazie w Meintz. Te dwie głowy
8 „Pojmanie” Baburena wiąże A. C s o b o r, L’arresta-
tion du Christ de Cara.va.ge, „Bulletin du Musee Beaux
Arts Budapest”, 1957, s .26 z podobną kompozycją Cara-
vaggia (zaginioną), której kopia znajduje się w muzeum
budapesztańskim.
302