DOI Heft:
Nr. 3
DOI Artikel:Miscellanea
DOI Artikel:Rostworowski, Marek: Nowe nazwiska malarzy holenderskich w Galerii Czartoryskich Muzeum Narodowego w Krakowie
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.41527#0316
NOWE NAZWISKA MALARZY HOLENDERSKICH...
kobiet w tak różnym wieku, w chustach związanych
jak turbany, są uderzająco podobne malarsko. Nasz
obraz i „Pojmanie” mają też bardzo podobny koloryt
i pokrewną tematykę, która wiąże je z innymi
włoskimi dziełami Dircka. van Baburen; oba pochodzą
z Włoch9 i mogą być datowane na lata 1617—20 10.
Obraz w Meintz, dat. 1623, jest mimo wszystkich
analogii z naszym, malowany z większą swobodą
i mistrzostwem, co stanowi dodatkowy argument
za wcześniejszym datowaniem „Zaparcia się św.
Piotra”.
Następny obraz „Uczony w pracowni”, został
słusznie określony przez H. Schneidera już w r. 1917;
określenie to jednak albo nieznane albo zlekcewa-
żone, zostało przez późniejszych badaczy pominięte
i w polskiej literaturze naukowej jest nowością.
Jacob van Spreeuwen ur. w Lejdzie
w r. 1611 był naśladowcą Gerarda Dou i Brekelen-
kama, oraz pośrednio Rembrandta. Th. Frimmel
identyfikuje go z monogramistą S. J. n.
Niezbyt liczne jego obrazy znajdują się m.in.
w Rijksmuseum w Amsterdamie, Centraalmuseum
w Utrechcie, Nacional Gallerie w Oslo, Museum der
Bildende Kiinsten w Lipsku, muzeach w Kopenhadze
i Nimes oraz w kolekcji Laerix w Luksemburgu
(1929) i zbiorze dra Nemeri w Weenen (1922).
W galerii Czartoryskich wystawiony jest jeden jego
obraz, uważany dotychczas za dzieło Gerarda Dou.
„Uczony w Pracowni” (nr inw. XII.289, dawny
nr V. 104), ol. drzewo, 44,9X36,8 cm (il. 6.).
W dużym, mrocznym pokoju siedzi starzec wsparty
łokciem o róg stołu i wertuje księgę leżącą na jego
kolanach. Pokój jest zarazem rupieciarnią i pracow-
nią naukową. Pod ścianą stoją widły, miotła, kosz
i cebrzyk, na stole zaś i pod nim książki oraz
instrumenty naukowe jak globus, mapa, cyrkiel itp.
Całość w tonacji zielono-brunatnej, szczegóły
wydobyte są złotawym światłem. Z prawej u dołu
sygnatura „R”, później dodana.
9 „Pojmanie Chrystusa” było od,, r. 1787 własnością ro-
dziny Borghese, poprzednio Cavaceppi, por. P. della Per-
gola, Catalogo dei dipinti, II, 1959, nr 197.
10 R. Longhi, Precisioni, 1928, uważa „Pojmanie” za
nieco wcześniejsze od „Złożenia do grobu” w S. Piętro
in Montorio.
u Blatter fur Gemaldekunde 1, 1905, s. 132.
11. 5. V. de Boulogne, „Zaparcie się św. Piotra”, fragment, Moskwa, Muzeum
im. Puszkina.
303
kobiet w tak różnym wieku, w chustach związanych
jak turbany, są uderzająco podobne malarsko. Nasz
obraz i „Pojmanie” mają też bardzo podobny koloryt
i pokrewną tematykę, która wiąże je z innymi
włoskimi dziełami Dircka. van Baburen; oba pochodzą
z Włoch9 i mogą być datowane na lata 1617—20 10.
Obraz w Meintz, dat. 1623, jest mimo wszystkich
analogii z naszym, malowany z większą swobodą
i mistrzostwem, co stanowi dodatkowy argument
za wcześniejszym datowaniem „Zaparcia się św.
Piotra”.
Następny obraz „Uczony w pracowni”, został
słusznie określony przez H. Schneidera już w r. 1917;
określenie to jednak albo nieznane albo zlekcewa-
żone, zostało przez późniejszych badaczy pominięte
i w polskiej literaturze naukowej jest nowością.
Jacob van Spreeuwen ur. w Lejdzie
w r. 1611 był naśladowcą Gerarda Dou i Brekelen-
kama, oraz pośrednio Rembrandta. Th. Frimmel
identyfikuje go z monogramistą S. J. n.
Niezbyt liczne jego obrazy znajdują się m.in.
w Rijksmuseum w Amsterdamie, Centraalmuseum
w Utrechcie, Nacional Gallerie w Oslo, Museum der
Bildende Kiinsten w Lipsku, muzeach w Kopenhadze
i Nimes oraz w kolekcji Laerix w Luksemburgu
(1929) i zbiorze dra Nemeri w Weenen (1922).
W galerii Czartoryskich wystawiony jest jeden jego
obraz, uważany dotychczas za dzieło Gerarda Dou.
„Uczony w Pracowni” (nr inw. XII.289, dawny
nr V. 104), ol. drzewo, 44,9X36,8 cm (il. 6.).
W dużym, mrocznym pokoju siedzi starzec wsparty
łokciem o róg stołu i wertuje księgę leżącą na jego
kolanach. Pokój jest zarazem rupieciarnią i pracow-
nią naukową. Pod ścianą stoją widły, miotła, kosz
i cebrzyk, na stole zaś i pod nim książki oraz
instrumenty naukowe jak globus, mapa, cyrkiel itp.
Całość w tonacji zielono-brunatnej, szczegóły
wydobyte są złotawym światłem. Z prawej u dołu
sygnatura „R”, później dodana.
9 „Pojmanie Chrystusa” było od,, r. 1787 własnością ro-
dziny Borghese, poprzednio Cavaceppi, por. P. della Per-
gola, Catalogo dei dipinti, II, 1959, nr 197.
10 R. Longhi, Precisioni, 1928, uważa „Pojmanie” za
nieco wcześniejsze od „Złożenia do grobu” w S. Piętro
in Montorio.
u Blatter fur Gemaldekunde 1, 1905, s. 132.
11. 5. V. de Boulogne, „Zaparcie się św. Piotra”, fragment, Moskwa, Muzeum
im. Puszkina.
303