DOI Heft:
Nr. 4
DOI Artikel:Miscellanea
DOI Artikel:Karpowicz, Mariusz: Nieznane dzieło Francesca Rossiego
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.41527#0393
MARIUSZ KARPOWICZ
II. 3. Fr. Rossi. Popiersie bpa Gembickiego. Kraków,
Wawel. (Fot. Z. Tomaszewska)
grobka zbliżone są pod. wieloma względami do dzieł
Rossiego, a są dla nas o tyle istotne, że ilustrują
proalgardiowśkie nastroje w rzymskiej rzeźbie na-
grobnej bezpośrednio przed wyjazdem naszego rzeź-
biarza do Polski. Jeśli mówimy o dziełach bliskich
wileńskiemu portretowi z terenu Rzymu, to niesposób
pominąć prac samego Algardiego. Biust kardynała
Zecchia Rondaniniego6, czy kardynała Giovanniego
grazia Milliniego (zm. 1629, nagrobek w S. M. del
Popolo)7 są tego dostatecznym dowodem. Ponadto
wydaje się, że portret wileński jest swego rodzaju
echem arcydzieła mistrza Alessandra — statui błogo-
sławiącego Inocentego X (Rzym, Palazzo dei Con-
servatori), powstałej przed 1650, to jest tuż przed
wyjazdem Rossiego. O tym właśnie dziele nie zawa-
hał się powiedzieć G. Delogu, że Algardi w nim
przewyższył Berniniego, twórcę umieszczonego w są-
siedztwie posągu Urbana VIII8. Z wizerunkiem Ino-
centego łączy rzeźbę Tyszkiewicza przede wszystkim
podobnie ujęta poza błogosławiącego dostojnika. Nie-
omal identyczny jest ruch ręki, bardzo podobny zwrot
głowy, identyczne fałdki rękawów. Odmienny jest
jednak wyraz twarzy i inna ekspresja całości. Na
dziele Algardiego zaciążyło nieodpartym urokiem zna-
ne płótno Velazqueza, stąd też, gdy się patrzy na brąz
z Pałacu Konserwatorów, spod maski algardiowskiej
melancholii ukazuje się przytłumiony, ale wyraźny
refleks tamtej malowanej, zgryźliwej ,„zbyt podob-
nej” twarzy papieża. Popiersie bpa Tyszkiewicza, choć
jest odblaskiem brązu z Kapitolu, jako dzieło artysty
mniejszej klasy, takiego pogłębienia nie ma.
Skoro samo dzieło przekonywa o autorstwie Ros-
siego, zobaczmy kiedy i jakimi drogami nadworny
5 W. Tomkiewicz, jw., s. 213.
7 H. P o s s e, Alessandro Algardi, „Jahrbuch der Kónig-
lich Preuss. Kunstsamml.”, XXVI, 1905, s. 184, repr. na
s. 180 i 183. Oba wymienione przykłady są dziełami z tzw.
wczesnego okresu twórczości Algardiego, tj. przed 1644, ale
właśnie tym wczesnym mocniej klasycyzującym i statycz-
nłejszym rzeźbom jest Rossi bliższy.
8 G. D e 1 o g u, Antologia della scultura italiana, Milano
1955, s. 270. Data za R. Wittkowerem, jw., s. 356. Lite-
ratura dotycząca A. Algardiego zebrana w obydwóch w.w.
pozycjach.
380
II. 3. Fr. Rossi. Popiersie bpa Gembickiego. Kraków,
Wawel. (Fot. Z. Tomaszewska)
grobka zbliżone są pod. wieloma względami do dzieł
Rossiego, a są dla nas o tyle istotne, że ilustrują
proalgardiowśkie nastroje w rzymskiej rzeźbie na-
grobnej bezpośrednio przed wyjazdem naszego rzeź-
biarza do Polski. Jeśli mówimy o dziełach bliskich
wileńskiemu portretowi z terenu Rzymu, to niesposób
pominąć prac samego Algardiego. Biust kardynała
Zecchia Rondaniniego6, czy kardynała Giovanniego
grazia Milliniego (zm. 1629, nagrobek w S. M. del
Popolo)7 są tego dostatecznym dowodem. Ponadto
wydaje się, że portret wileński jest swego rodzaju
echem arcydzieła mistrza Alessandra — statui błogo-
sławiącego Inocentego X (Rzym, Palazzo dei Con-
servatori), powstałej przed 1650, to jest tuż przed
wyjazdem Rossiego. O tym właśnie dziele nie zawa-
hał się powiedzieć G. Delogu, że Algardi w nim
przewyższył Berniniego, twórcę umieszczonego w są-
siedztwie posągu Urbana VIII8. Z wizerunkiem Ino-
centego łączy rzeźbę Tyszkiewicza przede wszystkim
podobnie ujęta poza błogosławiącego dostojnika. Nie-
omal identyczny jest ruch ręki, bardzo podobny zwrot
głowy, identyczne fałdki rękawów. Odmienny jest
jednak wyraz twarzy i inna ekspresja całości. Na
dziele Algardiego zaciążyło nieodpartym urokiem zna-
ne płótno Velazqueza, stąd też, gdy się patrzy na brąz
z Pałacu Konserwatorów, spod maski algardiowskiej
melancholii ukazuje się przytłumiony, ale wyraźny
refleks tamtej malowanej, zgryźliwej ,„zbyt podob-
nej” twarzy papieża. Popiersie bpa Tyszkiewicza, choć
jest odblaskiem brązu z Kapitolu, jako dzieło artysty
mniejszej klasy, takiego pogłębienia nie ma.
Skoro samo dzieło przekonywa o autorstwie Ros-
siego, zobaczmy kiedy i jakimi drogami nadworny
5 W. Tomkiewicz, jw., s. 213.
7 H. P o s s e, Alessandro Algardi, „Jahrbuch der Kónig-
lich Preuss. Kunstsamml.”, XXVI, 1905, s. 184, repr. na
s. 180 i 183. Oba wymienione przykłady są dziełami z tzw.
wczesnego okresu twórczości Algardiego, tj. przed 1644, ale
właśnie tym wczesnym mocniej klasycyzującym i statycz-
nłejszym rzeźbom jest Rossi bliższy.
8 G. D e 1 o g u, Antologia della scultura italiana, Milano
1955, s. 270. Data za R. Wittkowerem, jw., s. 356. Lite-
ratura dotycząca A. Algardiego zebrana w obydwóch w.w.
pozycjach.
380