Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (41.1979)

JACEK. GAJEWSKI

PRACE ANTONIEGO FRĄCZKOWICZA DLA ZAKONU KAMEDUŁÓW
ZE STUDIÓW NAD RZEŹBĄ POŁOWY XVIII W. W MAŁOPOLSCE*

Twórczość działającego w 1. połowie XVIII w.
krakowskiego rzeźbiarza Antoniego Frączkiewicza
— wybitnego przedstawiciela rzeźby późnego baro-
ku na naszym terenie, omówiona została w artyku-
le monograficznym O. Zagórowskiego1. Znajomość
dziejów życia artysty i jego realizacji zawiera jed-
nak jeszcze sporo luk. Takim nieznanym fragmen-
tem działalności Frączkiewicza są jego prace wyko-
nane dla eremu Kamedułów na Bielanach pod Kra-
kowem i eremu Kamedułów w Rytwianach.

* W skład niniejszego artykułu wszedł m.in. fragment
opracowania autora: Erem kamedułów na Bielanach pod
Krakowem. Materiały źródłowe do spraw sztuki w. XVII-
—XIX, mszpis.
OO. Kamedułom z eremu na Bielanach pod Krakowem
autor dziękuje za umożliwienie dostępu do archiwum ere-
mu i życzliwą pomoc podczas kwerendy.
1 O. ZAGÓROWSKI, Rzeźbiarz Antoni Frączkiewicz, „Biul.
Hist. Sztuki” XXI, 1959, nr 1, s. 120—121; — por. A. BOCH-
NAK, Rzeźby z XVIII wieku w Kielcach, Jędrzejowie i Zie-
lonkach [komunikat w:] „Prace Kom. Hlst. Sztuki” V, 1930,
z. 1, s. XLIV—L; — tenże, Frączkiewicz Antoni [w:]
Polski Słownik Biograficzny, t. VII/2, Kraków 1948, s. 102;
— Z. PRÓSZYŃSKA, Frączkiewicz Antoni [w:] Słownik
artystów polskich i obcych w Polsce działających, t. II,
Wrocław, Warszawa... 1975, ■ s. 243—244.
s Wiadomość o pracach Antoniego Frączkiewicza dla ere-
mu Kamedułów na Bielanach pod Krakowem, według in-
formacji autora wykorzystuje częściowo PRÓSZYŃSKA,
Frączkiewicz Antoni, o.c., s. 243. Podana również w: J. GA-
JEWSKI, Kościół i klasztor kamedułów na Bielanach pod
Krakowem w świetle materiałów archiwalnych, „Biul.
Hist. Sztuki” XXXVIII, 1976, nr 4, s. 376.
5 GAJEWSKI, Erem kamedułów na Bielanach pod Kra-
kowem. Materiały źródłowe, o.c.; — por. tenże, Prace
Jana Eliasza Hoffmanna dla zakonu Kamedułów, „Biul.
Hist. Sztuki” XL, 1978, nr 3, s. 255.
< Ołtarz wymienia bez podania autorstwa i czasu po-
wstania S. TOMKOWICZ, Bielany, (Bibl. Krak. XXVI) 1904,
s. 38; — tenże, Bielany [w:] Powiat krakowski, „Teka
Grona Kons. Gal. Zach.” II, 1906, s. 20.

I. Ołtarz dla eremu Kamedułów na Bielanach
pod Krakowem 2
Drugim z modernizowanych w w. XVIII wypo-
sażeń kaplic bocznych kościoła w eremie Kamedu-
łów na Bielanach pod Krakowem było wyposażenie
kaplicy pw. śś. Bonifacego, Władysława i Benedyk-
ta, zwanej królewską3. Obecny ołtarz w kaplicy jest
drugim z kolei4. Pierwszy, wykonany w latach 1635—
—36 przez rzeźbiarza Jerzego Zimmermanna5, zre-
5 Arch. eremu OO. Kamedułów na Bielanach pod Kra-
kowem (cyt. dalej: AKBK), teczka: Architectura Sae Eremi
Montis Argentini 1609... [w:] Ecclesia et pia Legata, poszyt:
Capella Regia ad SS. Ladislaum Reg. Conf. et Bonifacium
E.M., Umowa zawarta z rzeźbiarzem Jerzym Zimmerman-
nem na wykonanie ołtarza do kaplicy pw. śś. Bonifacego
i Władysława w kościele Kamedułów na Bielanach pod Kra-
kowem; — por. GAJEWSKI, Erem kamedułów na Biela-
nach pod Krakowem. Materiały źródłowe, o.c.; — tenże,
Kościół i klasztor kamedułów na Bielanach pod Krako-
wem, o.c., s, 376. Jak wskazują na to archiwalia bielań-
skie, z pierwotnego ołtarza w kaplicy wykonanego przez
Jerzego Zimmermanna, poza fragmentami dekoracji orna-
mentalnej, zachowały się: kartusz z Orłem z herbem Wa-
zów na piersiach (od 1912 r. w Muz. Naród, w Krakowie,
nr inw. I 122968) oraz figury św. Zygmunta i św. Włady-
sława z rysami twarzy Zygmunta III i Władysława IV
(od 1927 r. w Państw. Zb. Sztuki na Wawelu, nr inw. 461,
462) (J. GAJEWSKI, Wystrój i wyposażenie kościoła kame-
dułów na Bielanach pod Krakowem w świetle materiałów
archiwalnych, referat wygłoszony 6 VI 1973 r. na posiedze-
niu naukowym Oddziału Warszawskiego SHS, mszpis; —
tenże, Erem kamedułów na Bielanach pod Krakowem.
Materiały źródłowe, o.c.; — por. TOMKOWICZ, Bielany
[w:] Powiat, o.c., s. 49. Wymienione figury określone
mylnie jako Salomon i Dawid (Sztuka dworu Wazów w
Polsce, Kat. wyst., Kraków 1976, poz. 148—149, s. 75—78 (opr.
S. KOZAK), z przypuszczeniem, że pozostałości te pochodzą
z dawnego ołtarza głównego w kościele bielańskim, bądź
z ołtarza w kaplicy „królewskiej” i nieuzasadnionym opa-
trzeniem atrybucji znakiem zapytania (ibidem oraz poz. 50,
s. 76).

363