DOI Heft:
Nr. 4
DOI Artikel:Kronika stowarzyszenia historyków sztuki
DOI Artikel:Daszewska, Maria Krystyna: Oddział polskich artystów na międzynarodowej wystawie sztuki w Berlinie w roku 1891 w świetle listów Władysława Czachórskiego do Józefa Brandta
DOI Artikel:Piskorska, Józefa: Thanatos w twórczości Jacka Malczewskiego (1854-1929)
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.48234#0453
KRONIKA STOWARZYSZENIA HISTORYKÓW SZTUKI
kim formułującym bardzo pozyty-
wne opinie o polskim oddziale
(m.in. w: „Posener Zeitung”, „Nor-
tung”, „Munchener Neueste Nach-
Freue Presse” „Frankfurter Zei-
tung”, „Munchener Neueste Nach-
richten”, „Schlesischer Zeitung”,
„Post”)44. W trakcie trwania wy-
stawy zostały sprzedane m.in. obra-
zy olejne Na brzegu Wisły Ludwi-
ka Kurelli, Zwiastowanie Henryka
Piątkowskiego, Cisza klasztorna
44 Artykuły znajdujące się w „Po-
sener Zeitung”, „Neue Freue Presse”,
„Nordische Allgemeine Zeitung” przy-
tacza „Świat” 1891, nr 17, s. 412, 413;
tamże, w nr 200 (s. 488) przytoczone są
artykuły z „Frankfurter Zeitung”
Henryka Siemiradzkiego, Dziewczy-
na w kąpieli Pantaleona Szyndlera,
Za kulisami Józefa Wodzińskiego,
Handlarz z Tyflisu Michała C. Wy-
wi orskiego45. Sprzedano również
akwarelę Juliana Fałata Polowanie
w zwierzyńcu i jedną z akwarel
Juliusza Kossaka 46, a także drzewo-
ryt Józefa Holewińskiego — studium
według obrazu Aleksandra Gierym-
skiego 47.
Kończąc, należałoby zacytować
„Munchener Neueste Nachrichten”,
„Schlesischer Zeitung”, artykuł z „Post”
przytacza „Ateneum” III, 1891, z. 2,
s. 30.
45 „Świat” 1891, nr 16, s. 389; — por.
też „Tygodnik Ilustrowany”, nr 90,
wypowiedź jednego z berlińskich
krytyków, wskazującą na ogromne
znaczenie samego faktu powstania
oddziału polskich artystów na mię-
dzynarodowej wystawie sztuki w
Berlinie; Przed siedmiu laty dowie-
dzieliśmy się w Monachium, że jest
na świecie malarstwo angielskie, w
tej chwili ze zdziwieniem widzimy,
że jest sztuka polska, pełna charak-
teru, interesu i świetnych talen-
tów 48.
S. 191.
*• „Świat” 1891, nr 16, s. 389.
47 „Tygodnik Ilustrowany” 1891, nr 90,
s. 191.
48 Por. S. WITKIEWICZ, Monografie
artystyczne, t. I, w: Pisma zebrane,
t. II, Kraków 1974, s. 454.
JÓZEFA PISKORSKA
THANATOS W TWÓRCZOŚCI JACKA MALCZEWSKIEGO (1854—1929)
(Streszczenie referatu wygołszonego na XXVII Sesji SHS w Poznaniu w 1978 r.)
Jacek Malczewski ośmiu swoim
obrazom nadał tytuł Thanatos
(Śmierć).
1. Thanatos I z 1898 r. w Muzeum
Narodowym w Poznaniu (127X74
cm)
2. Thanatos II z 1899 r. w Muzeum
Sztuki w Łodzi (124X74)
3. Thanatos z bzami z 1899 r. w
Muzeum Narodowym w Warsza-
wie (45X57)
4. Thanatos z 1902 r. w Muzeum
Narodowym w Warszawie (98 X
X75)1
5. Thanatos z 1911 r. w Muzeum
Narodowym w Poznaniu (46X55)
6. Thanatos z 1916 r., obecnie miej-
sce nie znane2 (195X240)
7. Thanatos z 1917 r. w Muzeum
Sztuki w Łodzi3 (104X71, tektu-
ra)
8. Thanatos z 1917 r. w Muzeum
Sztuki w Łodzi (100X74, tektu-
ra)
Istnieje ponadto wiele prac arty-
sty mających powiązanie z tematem
śmierci. Można do nich zaliczyć try-
ptyk Ojczyzna (1903), Autoportret
ze śmiercią (1910), Moje życie (1911),
autoportret Zycie i Śmierć (1916),
a także Przepowiednią Ezechiela
(1918). Motyw śmierci obecny jest
w całej twórczości Jacka Malczew-
skiego. W dwudziestym drugim ro-
ku życia tworzył on pierwsze szki-
ce o tematyce syberyjskiej oraz
pierwsze wersje Śmierci Ellenai. W
1882 r. powstała Śmierć wygnanki.
Również Melancholia i Błędne Ko-
lo 4 nie są wolne od obecności
śmierci (jakkolwiek nie w sensie
personifikacji). Motyw śmierci to-
1 Tadeusz DOBROWOLSKI (w pracy:
Nowoczesne malarstwo polskie, War-
szawa 1960, t. II, s. 287) określa temat
obrazu jako Starzec i śmierć, zaś w
późniejszej pracy (Sztuka Młodej Pol-
ski, Warszawa 1963, s. 212) jako Anioł
śmierci. W Katalogu Galerii Sztuki
Polskiej wydanym przez Muzeum Na-
rodowe w Warszawie (Warszawa 1962,
s 11, 96, nr 378) obraz ten występuje
jako Thanatos I. W r. 1970 w Muzeum
Narodowym w Warszawie obraz z r,
1902 umieszczony był w dziale pt. Tra-
dycje antyku, z podpisem Thanatos.
2 Właściciel p. Artur Wohl. Informa-
cja z katalogu z 1939 r., znajdującym
się w Bibliotece Muzealnej w Pozna-
niu ~(nr 1996 m).
’ Katalog wystawy monograficznej w
Muzeum Narodowym w Poznaniu wy-
mienia te obrazy pod tytułem Śmierć
(Jacek Malczewski, Poznań 1968, s. 182).
4 Melancholia i Błędne Koło jako
obrazy programowe: por. A. ŁAWNI-
CZAKOWA, Próba klasyfikacji przed-
stawień symbolicznych w dziełach
sztuk plastycznych (w:) Sztuka około
1900, Materiały Sesji Stowarzyszenia
Historyków Sztuki, Kraków, grudzień
1967, Warszawa 1969, s. 95—97,
439
kim formułującym bardzo pozyty-
wne opinie o polskim oddziale
(m.in. w: „Posener Zeitung”, „Nor-
tung”, „Munchener Neueste Nach-
Freue Presse” „Frankfurter Zei-
tung”, „Munchener Neueste Nach-
richten”, „Schlesischer Zeitung”,
„Post”)44. W trakcie trwania wy-
stawy zostały sprzedane m.in. obra-
zy olejne Na brzegu Wisły Ludwi-
ka Kurelli, Zwiastowanie Henryka
Piątkowskiego, Cisza klasztorna
44 Artykuły znajdujące się w „Po-
sener Zeitung”, „Neue Freue Presse”,
„Nordische Allgemeine Zeitung” przy-
tacza „Świat” 1891, nr 17, s. 412, 413;
tamże, w nr 200 (s. 488) przytoczone są
artykuły z „Frankfurter Zeitung”
Henryka Siemiradzkiego, Dziewczy-
na w kąpieli Pantaleona Szyndlera,
Za kulisami Józefa Wodzińskiego,
Handlarz z Tyflisu Michała C. Wy-
wi orskiego45. Sprzedano również
akwarelę Juliana Fałata Polowanie
w zwierzyńcu i jedną z akwarel
Juliusza Kossaka 46, a także drzewo-
ryt Józefa Holewińskiego — studium
według obrazu Aleksandra Gierym-
skiego 47.
Kończąc, należałoby zacytować
„Munchener Neueste Nachrichten”,
„Schlesischer Zeitung”, artykuł z „Post”
przytacza „Ateneum” III, 1891, z. 2,
s. 30.
45 „Świat” 1891, nr 16, s. 389; — por.
też „Tygodnik Ilustrowany”, nr 90,
wypowiedź jednego z berlińskich
krytyków, wskazującą na ogromne
znaczenie samego faktu powstania
oddziału polskich artystów na mię-
dzynarodowej wystawie sztuki w
Berlinie; Przed siedmiu laty dowie-
dzieliśmy się w Monachium, że jest
na świecie malarstwo angielskie, w
tej chwili ze zdziwieniem widzimy,
że jest sztuka polska, pełna charak-
teru, interesu i świetnych talen-
tów 48.
S. 191.
*• „Świat” 1891, nr 16, s. 389.
47 „Tygodnik Ilustrowany” 1891, nr 90,
s. 191.
48 Por. S. WITKIEWICZ, Monografie
artystyczne, t. I, w: Pisma zebrane,
t. II, Kraków 1974, s. 454.
JÓZEFA PISKORSKA
THANATOS W TWÓRCZOŚCI JACKA MALCZEWSKIEGO (1854—1929)
(Streszczenie referatu wygołszonego na XXVII Sesji SHS w Poznaniu w 1978 r.)
Jacek Malczewski ośmiu swoim
obrazom nadał tytuł Thanatos
(Śmierć).
1. Thanatos I z 1898 r. w Muzeum
Narodowym w Poznaniu (127X74
cm)
2. Thanatos II z 1899 r. w Muzeum
Sztuki w Łodzi (124X74)
3. Thanatos z bzami z 1899 r. w
Muzeum Narodowym w Warsza-
wie (45X57)
4. Thanatos z 1902 r. w Muzeum
Narodowym w Warszawie (98 X
X75)1
5. Thanatos z 1911 r. w Muzeum
Narodowym w Poznaniu (46X55)
6. Thanatos z 1916 r., obecnie miej-
sce nie znane2 (195X240)
7. Thanatos z 1917 r. w Muzeum
Sztuki w Łodzi3 (104X71, tektu-
ra)
8. Thanatos z 1917 r. w Muzeum
Sztuki w Łodzi (100X74, tektu-
ra)
Istnieje ponadto wiele prac arty-
sty mających powiązanie z tematem
śmierci. Można do nich zaliczyć try-
ptyk Ojczyzna (1903), Autoportret
ze śmiercią (1910), Moje życie (1911),
autoportret Zycie i Śmierć (1916),
a także Przepowiednią Ezechiela
(1918). Motyw śmierci obecny jest
w całej twórczości Jacka Malczew-
skiego. W dwudziestym drugim ro-
ku życia tworzył on pierwsze szki-
ce o tematyce syberyjskiej oraz
pierwsze wersje Śmierci Ellenai. W
1882 r. powstała Śmierć wygnanki.
Również Melancholia i Błędne Ko-
lo 4 nie są wolne od obecności
śmierci (jakkolwiek nie w sensie
personifikacji). Motyw śmierci to-
1 Tadeusz DOBROWOLSKI (w pracy:
Nowoczesne malarstwo polskie, War-
szawa 1960, t. II, s. 287) określa temat
obrazu jako Starzec i śmierć, zaś w
późniejszej pracy (Sztuka Młodej Pol-
ski, Warszawa 1963, s. 212) jako Anioł
śmierci. W Katalogu Galerii Sztuki
Polskiej wydanym przez Muzeum Na-
rodowe w Warszawie (Warszawa 1962,
s 11, 96, nr 378) obraz ten występuje
jako Thanatos I. W r. 1970 w Muzeum
Narodowym w Warszawie obraz z r,
1902 umieszczony był w dziale pt. Tra-
dycje antyku, z podpisem Thanatos.
2 Właściciel p. Artur Wohl. Informa-
cja z katalogu z 1939 r., znajdującym
się w Bibliotece Muzealnej w Pozna-
niu ~(nr 1996 m).
’ Katalog wystawy monograficznej w
Muzeum Narodowym w Poznaniu wy-
mienia te obrazy pod tytułem Śmierć
(Jacek Malczewski, Poznań 1968, s. 182).
4 Melancholia i Błędne Koło jako
obrazy programowe: por. A. ŁAWNI-
CZAKOWA, Próba klasyfikacji przed-
stawień symbolicznych w dziełach
sztuk plastycznych (w:) Sztuka około
1900, Materiały Sesji Stowarzyszenia
Historyków Sztuki, Kraków, grudzień
1967, Warszawa 1969, s. 95—97,
439