DOI Heft:
Nr. 4
DOI Artikel:Chrzanowski, Tadeusz: Siedmiogrodzki kiẹlich w chojnicach
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.48234#0404
TADEUSZ CHRZANOWSKI, MARIAN KORNECKI
U. 1. Sebastian Hann, kielich z r. 1689 w
kościele parafialnym w Chojnicach. (Fot. T.
Chrzanowski)
U. 2. Sebastian Hann, stopa kielicha z r. 1689. (Fot.
T. Chrzanowski)
W momencie pojawienia się Hanna w Sibiu, tam-
tejsze — od dawna czołowe w Siedmiogrodzie śro-
dowisko złotnicze — tworzyło w ramach ustalonych
tradycją manierystyczną z silną domieszką form
późnogotyckich. Hann wprowadza nie tylko nowe
kształty wyrobów i nową ornamentykę, ale również
osiąga niespotykany dotychczas na tym terenie po-
ziom w technice trybowania.
Spośród ponad 90 zidentyfikowanych dzieł mi-
strza, największą popularnością cieszyły się z mi-
niatorską precyzją wykonywane przezeń reliefy figu-
ralne. Rzec można, że jego specjalnością stały się
kufle o bardzo ozdobnej oprawie. Na siedmiu takich
kuflach powtórzył według miedziorytu Mateusza Me-
riana scenę Triumfu faraona Ramzesa II. Na innych
przedstawiał również sceny starotestamentowe jak
i mitologiczne. Hann wykonywał również ozdoby
dla zastaw stołowych, kielichy, cyboria, świeczniki,
lampy wieczne, jest też autorem chrzcielnicy i epita-
fium. W pracach swych stosował kameryzację i ema-
lię (biżuteria), a także posługiwał się innymi two-
rzywami, np. koralem.
Dla specyficznej sytuacji wielonarodowego społe-
czeństwa tych obszarów, niezwykle ciekawym jest
fakt wykonania przez mistrza z Sibiu dzieł przezna-
czonych dla cerkwi prawosławnych. W niektórych
nie odchodził od form obiegowych w zachodniej
Europie, w innych jednak nawiązywał do trady-
cji bizantyńsko-bałkańskich, o czym świadczą naj-
lepiej bogato zdobione oprawy dwóch ksiąg litur-
gicznych w zbiorach Muzeum Narodowego w Bu-
kareszcie 2.
Mimo wprowadzenia ornamentyki barokowej i
nowej techniki, Hann nie wyzwolił się z presji
tradycji, zwłaszcza że miejscowe środowisko wypraco-
wało już dawno formy wyrobów tak bardzo poszu-
kiwanych w całej niemal Europie. I to właśnie prag-
nęliśmy podkreślić w krótkiej charakterystyce kie-
licha chojnickiego, który — jeśli zestawić go z rów-
noległymi czasowo dziełami tak wybitnych ośrod-
8 NICOLESU, Arglntaria, o.c.: oprawa mszału z 1693 r.,
nr kat. 351, il. 244, oprawa z r. 1709 z fundacji Konstanty-
na Brincoveanu, nr kat. 359, il. 254—7.
390
U. 1. Sebastian Hann, kielich z r. 1689 w
kościele parafialnym w Chojnicach. (Fot. T.
Chrzanowski)
U. 2. Sebastian Hann, stopa kielicha z r. 1689. (Fot.
T. Chrzanowski)
W momencie pojawienia się Hanna w Sibiu, tam-
tejsze — od dawna czołowe w Siedmiogrodzie śro-
dowisko złotnicze — tworzyło w ramach ustalonych
tradycją manierystyczną z silną domieszką form
późnogotyckich. Hann wprowadza nie tylko nowe
kształty wyrobów i nową ornamentykę, ale również
osiąga niespotykany dotychczas na tym terenie po-
ziom w technice trybowania.
Spośród ponad 90 zidentyfikowanych dzieł mi-
strza, największą popularnością cieszyły się z mi-
niatorską precyzją wykonywane przezeń reliefy figu-
ralne. Rzec można, że jego specjalnością stały się
kufle o bardzo ozdobnej oprawie. Na siedmiu takich
kuflach powtórzył według miedziorytu Mateusza Me-
riana scenę Triumfu faraona Ramzesa II. Na innych
przedstawiał również sceny starotestamentowe jak
i mitologiczne. Hann wykonywał również ozdoby
dla zastaw stołowych, kielichy, cyboria, świeczniki,
lampy wieczne, jest też autorem chrzcielnicy i epita-
fium. W pracach swych stosował kameryzację i ema-
lię (biżuteria), a także posługiwał się innymi two-
rzywami, np. koralem.
Dla specyficznej sytuacji wielonarodowego społe-
czeństwa tych obszarów, niezwykle ciekawym jest
fakt wykonania przez mistrza z Sibiu dzieł przezna-
czonych dla cerkwi prawosławnych. W niektórych
nie odchodził od form obiegowych w zachodniej
Europie, w innych jednak nawiązywał do trady-
cji bizantyńsko-bałkańskich, o czym świadczą naj-
lepiej bogato zdobione oprawy dwóch ksiąg litur-
gicznych w zbiorach Muzeum Narodowego w Bu-
kareszcie 2.
Mimo wprowadzenia ornamentyki barokowej i
nowej techniki, Hann nie wyzwolił się z presji
tradycji, zwłaszcza że miejscowe środowisko wypraco-
wało już dawno formy wyrobów tak bardzo poszu-
kiwanych w całej niemal Europie. I to właśnie prag-
nęliśmy podkreślić w krótkiej charakterystyce kie-
licha chojnickiego, który — jeśli zestawić go z rów-
noległymi czasowo dziełami tak wybitnych ośrod-
8 NICOLESU, Arglntaria, o.c.: oprawa mszału z 1693 r.,
nr kat. 351, il. 244, oprawa z r. 1709 z fundacji Konstanty-
na Brincoveanu, nr kat. 359, il. 254—7.
390