DOI Artikel:
Sborōnos, Iōannēs N.: Nomismatika symbola tēs archaias Krētēs
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14594#0086
ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΑ ΣΥΜΒΟΑΑ
ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΚΡΗΤΗΣ*
Παρά τάς κυρίας παραστάσεις ήτοι τους τνπονο,
των αρχαίων ελληνικών νομισμάτων εΰρηνται
συνηθέστατα, ώς γνωστόν, έτεραι κατά πολύ τό
μέγεθος μικρότεραι παραστάσεις, ονμβο.Ια κα-
λούμεναι. Και των μεν τΰπωτ· ή έννοια ώς και οί
λόγοι της παρά της πόλεως εκλογής αυτών εξη-
γούνται ώς έπι τό πολύ ευκόλως και κατά τρό-
πον κοινώς παραδεκτόν των ΰνμ6ό2ων όμως ήτε
σημασία και χρησις παραμένει εισέτι ουστυχως
το πλείστον αμφίβολος και δυσεξήγητος, αν και
το πράγμα τυγχάνει μέγιστης σπουοαιοτητος οχι
μόνον δια την νομισματικήν έπιστήμην αλλά και
διά την ίστορίαν και άρχαιολογίαν έν γένει. Παρά-
δειγμα δέ τούτου έ'στωσαν τά έξης.
Έν έ'τει 1855 δ Ιι. ΜϋΙΙβΓ, διευθυντής τοΟ Μου-
σείου της Κοπενχάγης, έδημοσίευσεν εκτενές σύγ-
γραμμα περί των νομισμάτων των βασιλέων της
Μακεδονίας, Φιλίππου Β'., Αλεξάνδρου του Με-
γάλου, και Φιλίππου Γ'2. Τό σύγγραμμα τοΟτο,
προϊόν μακράς ενδελεχούς και πεφωτισμένης εργα-
σίας, έβραβεύθη ύπό της Γαλλικής Ακαδημίας
και θεωρείται μέχρι τοΟ νΟν, δικαίως, ώς τό άρι-
στον και τό έκτενέστερον των περί τοΟ θέματος
τούτου γραφέντων.Ώς γνωστόν τά νομίσματα των
ρηΟέντων βασιλέων τής Μακεδονίας φέρουσι πάν-
τοτε τούς αυτούς κυρίους τύπους οι έκαστον μέ-
ταλλον, διαφέρουσιν ό'μως τά μέγιστα κατά τά έν
τω πεδίω σύμβολα και μονογράμματα. Ούτω μόνα
τά νομίσματα Αλεξάνδρου του Μεγάλου, άτινα δ
ΜϋΙΙβΓ διήρεσε χ_ρονολογικώς εις έπτά κλάσεις (I-
VII)·1, παρέσχον καθ1 ήν έποχήν έδημοσιεύΟη το
βιβλίον αύτοΰ, 1715 διαφοράς, αύξηθείσας έκτοτε
ούκ ολίγον διά δημοσιεύσεων μεταγεστέρων, οία
π. χ. ή του ΡΐΌΐίβδοΙι - ΟδΙβη.
Ό ΜαΙΙβΓ έστήριξε την κατάταξιν αύτου επί
τής γνώμης ότι τά έν τω πεδίω σύμβολα είνε τά
1 Οί έν τω παρόντι αρΟρω αναφερόμενοι πίνακες εινε οί του βι-
βλίου ή^ών ΝιπιιίδΓηαΙίιιιΐβ άο Ια Οβΐ6 αηοίεηηβ πίν. Ι-ΧΧΧν.
2 Ι_ι. ΜαΙΙβΓ, Νϋηιϊ'ϊπιοΙιΊιιιβ α"Α1βχαη(1ΐ'β 1β Οταητί βίο. Οο-
ροηΐια^ϋο 1855.
3 "Ι&κα'ι Ηεαϋ, Ηίδίοιϊδ Νυιιιοΐ'υιιι ρ. 199.
σήματα των πόλεων έν αίς τά νομίσματα ταΰτα
έκόπησαν. Η γνώμη αύτη εινε ανεπίδεκτος οίας-
δήποτε άντιρρήσεως προκειμένου, πλήν άλλων τι-
νών, περί των συμβόλων των ευρισκομένων έπι
πολλών τών μετά τάν θάνατον Αλεξάνδρου κοπέν-
των νομισμάτων, άνηκόντων χρονολογικώς εις τάς
κλάσεις V-VII του' Μϋΐίβι· και άποδιδομένων εις
Όοησσόν, Μεσημβρίαν και Καλλατίαν τής Θρά-
κης, και εις πλείστας πόλεις τής Ασίας. Πολλά
τών συμβόλων τούτων συνοδεύονται και ύπό τοΟ
έθνικοΟ τών πόλεων, έπομένως ή άπόδοσις αυτών
εινε βεβαία. Πόσον όμως ήπατήθη ό ΜϋΙΙθΓ γενι-
κεύσας τό σύστημα αύτου και έφαρμόσας και έπι
τών αρχαιοτέρων κλάσεων, άποδεικνύει το έξής
παράδειγμα.
Έκλέγομεν έκ τών πινάκων του συγγράμματος
αύτου, έκ μεν τών νομισμάτων Αλεξάνδρου του
Μεγάλου τά έξής:
Αριθμός
κατατάξεως Σϋμβολον. Μονόγραμμα. 'Αποδοσις ΜϋΙΙοΓ.
ΜαΙΙβΓ
83
Λαμπάς
Ρ
'Αμοίπολις Μακεδονίας
142
Ρόπαλον
β
Ήρακλεία Σιντική
260
Μήνη
»
Αβέβαια πόλεων Μακεδονίας
280
"Αφλαστον
»
» »
289
Γρύψ
"Αβδηρα Θράκης
439
Περικεφαλαία
β
Μεσημβρία
542
Δελφ'ις
»
Αβέβαια Μακεδονίας Θράκης
549
Στέφανος
»
και Θεσσαλίας
558
Πέτασος
β
» )>
561
Κλάδος
β
» »
5 Μ
Στάχυς
»
» β
575
Πέλεκυς
»
» η
603
Πη'γασος
»
β β
757
Άκροστόλιον
β
Χαλκίς Ευβοίας
765
Μονο'γραμμα
))
'ΑβέβαιαΈλλάδος κα'ι Εύβοία;
845
"Ετερον μονο'γρ.
))
» β
Έκ
δέ τών νομισμ
άτων
Φιλίππου Β'.,τά έξής:
151
Μήνη
Ρ
Αβέβαια Μακεδονίας
155
Άκροστόλιον
β
» »
214
Δελφί;
»
Αβέβαια
218
Στέφανος
μ
β
242
Κλάδος
β
β
246
Στάχυς
1}
β
251
Πέλεκυς
»
»
ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΚΡΗΤΗΣ*
Παρά τάς κυρίας παραστάσεις ήτοι τους τνπονο,
των αρχαίων ελληνικών νομισμάτων εΰρηνται
συνηθέστατα, ώς γνωστόν, έτεραι κατά πολύ τό
μέγεθος μικρότεραι παραστάσεις, ονμβο.Ια κα-
λούμεναι. Και των μεν τΰπωτ· ή έννοια ώς και οί
λόγοι της παρά της πόλεως εκλογής αυτών εξη-
γούνται ώς έπι τό πολύ ευκόλως και κατά τρό-
πον κοινώς παραδεκτόν των ΰνμ6ό2ων όμως ήτε
σημασία και χρησις παραμένει εισέτι ουστυχως
το πλείστον αμφίβολος και δυσεξήγητος, αν και
το πράγμα τυγχάνει μέγιστης σπουοαιοτητος οχι
μόνον δια την νομισματικήν έπιστήμην αλλά και
διά την ίστορίαν και άρχαιολογίαν έν γένει. Παρά-
δειγμα δέ τούτου έ'στωσαν τά έξης.
Έν έ'τει 1855 δ Ιι. ΜϋΙΙβΓ, διευθυντής τοΟ Μου-
σείου της Κοπενχάγης, έδημοσίευσεν εκτενές σύγ-
γραμμα περί των νομισμάτων των βασιλέων της
Μακεδονίας, Φιλίππου Β'., Αλεξάνδρου του Με-
γάλου, και Φιλίππου Γ'2. Τό σύγγραμμα τοΟτο,
προϊόν μακράς ενδελεχούς και πεφωτισμένης εργα-
σίας, έβραβεύθη ύπό της Γαλλικής Ακαδημίας
και θεωρείται μέχρι τοΟ νΟν, δικαίως, ώς τό άρι-
στον και τό έκτενέστερον των περί τοΟ θέματος
τούτου γραφέντων.Ώς γνωστόν τά νομίσματα των
ρηΟέντων βασιλέων τής Μακεδονίας φέρουσι πάν-
τοτε τούς αυτούς κυρίους τύπους οι έκαστον μέ-
ταλλον, διαφέρουσιν ό'μως τά μέγιστα κατά τά έν
τω πεδίω σύμβολα και μονογράμματα. Ούτω μόνα
τά νομίσματα Αλεξάνδρου του Μεγάλου, άτινα δ
ΜϋΙΙβΓ διήρεσε χ_ρονολογικώς εις έπτά κλάσεις (I-
VII)·1, παρέσχον καθ1 ήν έποχήν έδημοσιεύΟη το
βιβλίον αύτοΰ, 1715 διαφοράς, αύξηθείσας έκτοτε
ούκ ολίγον διά δημοσιεύσεων μεταγεστέρων, οία
π. χ. ή του ΡΐΌΐίβδοΙι - ΟδΙβη.
Ό ΜαΙΙβΓ έστήριξε την κατάταξιν αύτου επί
τής γνώμης ότι τά έν τω πεδίω σύμβολα είνε τά
1 Οί έν τω παρόντι αρΟρω αναφερόμενοι πίνακες εινε οί του βι-
βλίου ή^ών ΝιπιιίδΓηαΙίιιιΐβ άο Ια Οβΐ6 αηοίεηηβ πίν. Ι-ΧΧΧν.
2 Ι_ι. ΜαΙΙβΓ, Νϋηιϊ'ϊπιοΙιΊιιιβ α"Α1βχαη(1ΐ'β 1β Οταητί βίο. Οο-
ροηΐια^ϋο 1855.
3 "Ι&κα'ι Ηεαϋ, Ηίδίοιϊδ Νυιιιοΐ'υιιι ρ. 199.
σήματα των πόλεων έν αίς τά νομίσματα ταΰτα
έκόπησαν. Η γνώμη αύτη εινε ανεπίδεκτος οίας-
δήποτε άντιρρήσεως προκειμένου, πλήν άλλων τι-
νών, περί των συμβόλων των ευρισκομένων έπι
πολλών τών μετά τάν θάνατον Αλεξάνδρου κοπέν-
των νομισμάτων, άνηκόντων χρονολογικώς εις τάς
κλάσεις V-VII του' Μϋΐίβι· και άποδιδομένων εις
Όοησσόν, Μεσημβρίαν και Καλλατίαν τής Θρά-
κης, και εις πλείστας πόλεις τής Ασίας. Πολλά
τών συμβόλων τούτων συνοδεύονται και ύπό τοΟ
έθνικοΟ τών πόλεων, έπομένως ή άπόδοσις αυτών
εινε βεβαία. Πόσον όμως ήπατήθη ό ΜϋΙΙθΓ γενι-
κεύσας τό σύστημα αύτου και έφαρμόσας και έπι
τών αρχαιοτέρων κλάσεων, άποδεικνύει το έξής
παράδειγμα.
Έκλέγομεν έκ τών πινάκων του συγγράμματος
αύτου, έκ μεν τών νομισμάτων Αλεξάνδρου του
Μεγάλου τά έξής:
Αριθμός
κατατάξεως Σϋμβολον. Μονόγραμμα. 'Αποδοσις ΜϋΙΙοΓ.
ΜαΙΙβΓ
83
Λαμπάς
Ρ
'Αμοίπολις Μακεδονίας
142
Ρόπαλον
β
Ήρακλεία Σιντική
260
Μήνη
»
Αβέβαια πόλεων Μακεδονίας
280
"Αφλαστον
»
» »
289
Γρύψ
"Αβδηρα Θράκης
439
Περικεφαλαία
β
Μεσημβρία
542
Δελφ'ις
»
Αβέβαια Μακεδονίας Θράκης
549
Στέφανος
»
και Θεσσαλίας
558
Πέτασος
β
» )>
561
Κλάδος
β
» »
5 Μ
Στάχυς
»
» β
575
Πέλεκυς
»
» η
603
Πη'γασος
»
β β
757
Άκροστόλιον
β
Χαλκίς Ευβοίας
765
Μονο'γραμμα
))
'ΑβέβαιαΈλλάδος κα'ι Εύβοία;
845
"Ετερον μονο'γρ.
))
» β
Έκ
δέ τών νομισμ
άτων
Φιλίππου Β'.,τά έξής:
151
Μήνη
Ρ
Αβέβαια Μακεδονίας
155
Άκροστόλιον
β
» »
214
Δελφί;
»
Αβέβαια
218
Στέφανος
μ
β
242
Κλάδος
β
β
246
Στάχυς
1}
β
251
Πέλεκυς
»
»