Hē En Athēnais Archaiologikē Hetaireia [Hrsg.]: Ephēmeris archaiologikē (1893)

21

Η ΚΟΣΜΙΚΗ ΤΩΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΓΦΑΨΙΚΗ

22

ζουσιν έπι το0 γανώματος της κάτω κοιλίας λευ-
κούς, ερυθρούς ή τοΟ φυσικοΟ χρώαατος του πη-
λού παραλλήλους κύκλους και τον πόδα εχουσιν
άπλουν ή δίδουσιν εις αυτόν πλινΟίον γεγανωμένον
ώς ράσιν. Έπ αμφοτέρων των ειδών αγγείων έπι-
κρατοΰσι κατ άρχάς μυθολογικοί τύποι, οίτινες
κατά μικρόν ύποχωροΟσιν εις μονομόρφους ή πολυ-
μόρφους εικόνας έκ τοΟ καθ ήμ,έραν βίου και τέλος
κοσμούνται αί'τε λευκοΟ και μέλανος εδάφους λή-
κυθοι με σκηνάς ένταφιασμοϋ. Εις δύο σημεία μό-
νον δεν βαίνουσι παραλλήλως, δηλονότι εν τη
χρήσει του Αραιωμένου γανώματος και της άτονου
βαφής' προς τοϋτο δεν ήσαν ευνοϊκά το έδαφος
μέ το φυσικον του πηλοϋ χρώμα και ετι μάλλον
τό γειτονεΰον μέλαν. Ή μεν γάνωσις ευρίσκεται
κυρίως έν τη εσωτερική σχεδιογραφήσει, ή δε άτο-
νος βαφή περιορίζεται εις τό λευκόν και έρυΟρόν
τον τόπον του άτονου μέλανος επέχει ή γάνωσις.

Ότε κατά τάς τελευταίας δεκαετηρίδας τοΰ" ε'
αιώνος ή άτονος βαφή έπι των ληκύθων της δυτι-
κής Ελλάδος επεκράτησε μόνη, δτε και τα σχεδιά-
σματα τοιοΟτον χρωματισυ,όν έ'λαβον, τότε δεν
ήούνατο πλέον νά βαδίση έκ παραλλήλου ή μέλα-
νος έδάτους λήκυθος και έξέλιπεν έκ της άττικης
άγγειοπλαστικής 1.

Μόνον οκτώ μέλανος έδάφους λήκυθοι άττι/.αί
έντάφιοι διεσώθησαν εις ή μας. Άλλα αετά των
μέχρι τοΰδε ειρημένων άποδεικνύουσι πάλιν ό'τι ή
παράστασις νεκρικών σκηνών δέν περιωρίζετο εις
τον λευκόν χρωματισμόν. Ούτος μόνον έπι τοσού-
τον δύναται νά ΟεωρηΟη γνώρισμα τών άττικών
ένταφίων ληκύθων, έφ όσον διά λόγους χρονολο-
γικούς το μέγιστον πλήθος τών άγγείων τούτων
ίέοει αύτόν.

Τ Γ

1'οΐα, Ιανουάριος 1893.

Κ. λνΕΐ38Η.ι·:υρ^

Η ΚΟΣΜΙΚΗ ΤΩΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΓΡΑΦΙΚΗ

Ή βυζαντινή γραφική δέν περιορίζεται εις μόνας
τάς παραστάσεις θρησκευτικών υποθέσεων, ώς οί
πολλοί παρ' ήμΐν .πιστεύουσιν ισως. Απ έναντίας
οί βυζαντινοί έκαλλιέργησαν απαντάς τούς κλά-
δους της τέχνης μετά της αύτής και πλειοτέρας
ισως έπιτυχίας, ένεκα της έλευΟερίας ήν ειχον νά
διασκευάσωσι κατά τάς έυ.πνεύσεις αυτών τον πί-
νακά των , ένώ ό'τε έποόκειτο νά είκονίσωσι Ορη-
σκευτικάς υποθέσεις, ήσαν ώς έπι τό πολύ περιω-
ρισμένοι έντος κύκλου σπανίως οιαρρηγνυοαένου.
Οί κατά τών βαρβάρων πόλεμοι και τά τρόπαια
τών αυτοκρατόρων των έκόσμΓ,σαν πολλάκις τά
βασιλικά άνάκτορα και τά μέγαρα τών βυζαντινών
μεγιστάνων. Επίσης ό Οηρευτικος και αλιευτικός
βίος, ήτο εν τών φαιδροτάτων Οευ,άτων διά τον
χρωστήρα του βυζαντινού καλλιτέχνου, ή δε προ-
σωπογραφία είχε φθάσει εις άκμήν σχετικής τίνος
τελειότητος,έάν κρίνωμεν έκ τών ολίγων διασωΟει-

σών τοιούτων εικόνων. Άλλα και αύτής της γε-
λοιογραφίας δέν άπηςίωσαν νά κάμωσι νρησιν οί
βυζαντινοί οσάκις έπρόκειτο νά σατυρίσωσι τούς
είκονομάχους ή άλλους αιρετικούς, και νά διασύ-
ρωσι τούς συγχρόνους των , τούς καπηλευομένους
τήν Ορησκείαν σιμωνιακούς. Έάν δέ μόνον περί
θρησκευτικών γραφών έγένετο πλείστος λόγος, και
έάν μόναι αύται εϊνε κοινώς γνωσταί, τοΟτο συα-
βαίνει διότι μόνον τοιαύτα έ'ργα διεσώθησαν μέχρι
της σήμερον έν ταΐς σωζομέναις έκκλησίαις, μαρ-
τυροΰντα την εις τήν έκκλησιαστικήν τέχνην ένα-
σχόλησιν τών καλλιτεχνών εκείνων. Και αύτοί δέ
οί βυζαντινοί συγγραφείς, έξ ύπερβάλλοντος θρη-
σκευτικού αισθήματος κινούμενοι, τάς Ορησκευτι-
κάς γραφάς κυρίως περιέγραψαν, και ταύτας ένη-
σμένιζον νά καταστήσωσι γνωστάς τοις έπερχομέ-

1 Λί λήκυθοι Βοιίίιι ΡαΓίν. 3?0ί) ε. δτί μιμήσεις τών τηί με-
σημδρ. Ιταλία; οέν δύνανται να λη;0ώσιν ΰ-' όψιν.