DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.29967#0011
a 1450; zapewne mniej w tem ogłady i mniej szlachetności, ałe to samo czerstwe
pożądanie życia, ta sama chciwość sensacji, to samo naiwne upodobanie w ory-
ginalnych strojach, klejnotach, wzorzystych szatach, ozdobach bez celu"C
Malarstwo cassonowe Karola Lanckorońskiego, chociaż omawiane interesu-
jąco w jego wiedeńskim wykładzie z 1905 roku, następnie w dużej części uwzględ-
nione w corpusie Paula Schubringa z 1915 roku (2. wyd. 1923, na które
głównie będziemy się powoływać)^, wreszcie w obszernym artykule o toskań-
skim malarstwie autora tej książki (1997/1998), w katalogu wawelskiej wystawy
AoMs/e (1998) i w kilku jeszcze artykułach, nie doczekało się do-
tychczas całościowego opracowania. Kilka obrazów pozostało dotąd niepubliko-
wanych, inne były zaledwie wzmiankowane^. W tej książce, którą poprzedziło
wiele artykułów jej autora drukowanych od 1995 roku, podjęta zostaje pierwsza
próba omówienia wszystkich dzieł malarstwa cassonowego z tej znakomitej kolek-
cji^. Nie jest to jednak katalog zbioru, a jego monografia, która — nie rezygnując
z analizy stylistycznej — jest przede wszystkim studium eksponującym treści ide-
owe omawianych obiektów. Koncentruje się głównie na dziełach znajdujących
się na Wawelu, ale omawia również malowidła zniszczone w czasie II wojny świa-
towej i te, które w okresie powojennym sprzedane zostały do innych kolekcji.
Z konieczności dyskurs dotyczący tej ostatniej grupy obrazów, prowadzony
w oparciu o zdjęcia odszukane w archiwach lub uzyskane od ich aktualnych właś-
cicieli, sprowadza się głównie do problematyki ikonografii. Książka składa się
z dwóch części zawierających dziesięć rozdziałów. Pierwsza część traktuje o Ka-
rolu Lanckorońskim i historii jego kolekcji oraz o zwyczajach weselnych w re-
nesansowej Italii i dziejach malarstwa cassonowego. Część druga, złożona
z ośmiu rozdziałów, omawia wszystkie dzieła malarstwa cassonowego z kolekcji
Lanckorońskiego. W monografii tej, ze względu na jej specyfikę, zastosowano
w podziale na rozdziały kryterium ikonograficzne, a nie kryterium szkół arty-
stycznych. Tak więc malowidła toskańskie omawiane są niejednokrotnie z pół-
nocnowłoskimi w obrębie tego samego rozdziału. Ponadto w kilku rozdziałach
mowa jest nie tylko o zabytkach ze zbiorów Lanckorońskich, ale także z innych
kolekcji. Ma to miejsce wówczas, gdy omawiane dzieło było pierwotnie częścią
mniejszej lub większej grupy obecnie rozproszonych obrazów. Tak jest m.in.
w przypadku trzech z historią Orfeusza i Eurydyki malowanych przez
facopa del Sellaio, współpracownika i naśladowcy Sandro Botticellego, z których
tylko jedna znalazła się w zbiorach Lanckorońskich, a następnie na Wawelu, zaś
pozostałe należą do innych kolekcji.
Napisanie i opublikowanie tej książki było możliwe dzięki kilku stypendiom
w The Center for Advanced Study in the Visual Arts (CASVA) przy Galerii Na-
rodowej w Waszyngtonie oraz wydatnemu wsparciu Instytutu Archeologii Uni-
wersytetu Warszawskiego, Harvard University Center for Italian Renaissance
Studies we Florencji (Villa I Tatti) i Kunsthistorisches Institut in Florenz.
W pierwszej fazie moich badań korzystałem również ze skromnego grantu przy-
znanego przez Komitet Badań Naukowych i środków pozyskanych z rezerwy
7