DOI Artikel:
Bukowska, Aneta; Graczyńska, Marta: Architektura kamiennej wieży w Stołpiu koło Chełma: Zarys problematyki badawczej
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19071#0178
1. Wieża w Stołpiu. Widok elewacji: wschodniej, północnej, zachodniej i południowej. Rzuty
poziome na wyznaczonych wysokościach. Rys. RA. Rappoport wg RR Pokryszkina
Wieża jest częściowo włączona w krawędź kopcowatego nasypu, który
przykrywa dolne partie ściany zachodniej oraz narożniki: północno-zachodni
i południowo-zachodni (il. 1, 3, 4). U podstawy nasypu po stronie zachodniej
biją źródliska, tworząc małe rozlewisko. Budowla osiąga wysokość w grani-
cach 18-20 m i posiada plan czworoboku zbliżonego do kwadratu o wymia-
rach 5,70 x 6,30 m. Wnętrze wieży, do poziomu najwyższej kondygnacji ma
kształt cylindryczno-elipsoidalny o średnicach zmiennych od 3 do 3,6 m. Na-
tomiast na poziomie tej kondygnacji wnętrze znacznie się poszerza i prze-
chodzi w pomieszczenie na rzucie ośmioboku z apsydą w części wschodniej
(il. 6, 8). Wieżę wzniesiono z trzeciorzędowych piaskowców i zlepieńców,
obrabianych w nieregularne prostokątne ciosy o niejednorodnych rozmiarach,
przewiązane zaprawą wapienno-piaskową. Wnętrze najwyższej kondygnacji
jest oblicowane cegłą palcówką (il. 8)2.
Na wszystkich elewacjach wieży rozmieszczone są na różnych wysoko-
ściach liczne otwory przyjmujące odmienne kształty i rozmiary - od niewiel-
w Stołpiu-Nowosiólkach, woj. chełmskie. Lublin 1980 (mpis w posiadaniu delegatury chełm-
skiej Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Lublinie), s. 11-15; A. Buko, T. Dzieńkow-
ski, S. Gołub, M. Auch. Sprawozdanie z badań wykopaliskowych przeprowadzonych w Stołpiu
na stan. 1 i w Podgórzu na stan. 1 w sierpniu i wrześniu 2003 roku, s. 1 (mpis w posiadaniu de-
legatury chełmskiej Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Lublinie).
2 RA. Rappoport, Volvnskie baśni. Materiały i issledovanid po archeologii drevnerusskich
gorodov, t. 2: Krepostnye sooruźenid Dremej Rusi. Moskva 1952 (= Materiały i issledovania
po archeologii SSSR, nr 31), s. 218; Kutyłowska (przyp. 1). s. 1, 23-25. 59.
164
poziome na wyznaczonych wysokościach. Rys. RA. Rappoport wg RR Pokryszkina
Wieża jest częściowo włączona w krawędź kopcowatego nasypu, który
przykrywa dolne partie ściany zachodniej oraz narożniki: północno-zachodni
i południowo-zachodni (il. 1, 3, 4). U podstawy nasypu po stronie zachodniej
biją źródliska, tworząc małe rozlewisko. Budowla osiąga wysokość w grani-
cach 18-20 m i posiada plan czworoboku zbliżonego do kwadratu o wymia-
rach 5,70 x 6,30 m. Wnętrze wieży, do poziomu najwyższej kondygnacji ma
kształt cylindryczno-elipsoidalny o średnicach zmiennych od 3 do 3,6 m. Na-
tomiast na poziomie tej kondygnacji wnętrze znacznie się poszerza i prze-
chodzi w pomieszczenie na rzucie ośmioboku z apsydą w części wschodniej
(il. 6, 8). Wieżę wzniesiono z trzeciorzędowych piaskowców i zlepieńców,
obrabianych w nieregularne prostokątne ciosy o niejednorodnych rozmiarach,
przewiązane zaprawą wapienno-piaskową. Wnętrze najwyższej kondygnacji
jest oblicowane cegłą palcówką (il. 8)2.
Na wszystkich elewacjach wieży rozmieszczone są na różnych wysoko-
ściach liczne otwory przyjmujące odmienne kształty i rozmiary - od niewiel-
w Stołpiu-Nowosiólkach, woj. chełmskie. Lublin 1980 (mpis w posiadaniu delegatury chełm-
skiej Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Lublinie), s. 11-15; A. Buko, T. Dzieńkow-
ski, S. Gołub, M. Auch. Sprawozdanie z badań wykopaliskowych przeprowadzonych w Stołpiu
na stan. 1 i w Podgórzu na stan. 1 w sierpniu i wrześniu 2003 roku, s. 1 (mpis w posiadaniu de-
legatury chełmskiej Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Lublinie).
2 RA. Rappoport, Volvnskie baśni. Materiały i issledovanid po archeologii drevnerusskich
gorodov, t. 2: Krepostnye sooruźenid Dremej Rusi. Moskva 1952 (= Materiały i issledovania
po archeologii SSSR, nr 31), s. 218; Kutyłowska (przyp. 1). s. 1, 23-25. 59.
164