Modus: Prace z historii sztuki (6.2005)

jego systematyka, wyczytana z samych ob-
razów. Nie sposób jednak zaprzeczyć, że
kształt książki wynika z przekonania Autor-
ki, iż celem historii sztuki jest wyszukiwa-
nie, opisywanie i przekonywanie czytelnika

0 istnieniu w sztuce tego, co uczyniliśmy ak-
tualnie przedmiotem zainteresowania: „cza-
su przedstawionego", pejzażu, widoku mia-
sta etc. Tematów może okazać się nieskoń-
czenie wiele, wystarczy je tylko dostrzec...
Tkwi w tym przestroga, że nawet najbardziej
wnikliwe i pełne wrażliwości wpatrywanie
się w dzieło sztuki, poza subiektywnym po-
czuciem jego rozumienia, przyniesie owoc
wówczas, kiedy wyniki oglądu zweryfikuje
wiedza Autora. Wcześniej, zanim uczyni to
potencjalny recenzent.

Katarzyna PŁONKA BAŁUS

Die Jagiellonen. Kunst und Kultur einer eu-
ropaischen Dynastie an der Wende zur Neu-
zeit, red. Dietmar Popp, Robert Suckale, wyd.
Gennanisches Nationalmuseum Nurnberg

1 GWZO Leipzig, Nurnberg 2002 (= Wissen-
schaftliche Beibande zum Anzeiger des Ger-
manischen Nationalmuseums, t. 21), 464 s.,
8 tablic barwnych.

Omawiana publikacja prezentuje wyni-
ki międzynarodowej konferencji Znaczenie
Jagiellonów w sztuce i kulturze Europy Środ-
kowej (1450-1550), która odbyła się w No-
rymberdze na przełomie stycznia i lutego
1999 r. Przy organizacji konferencji, a także
przy wydaniu datkiem wygłoszonych na niej
referatów1, ściśle współpracowały niemiec-
kie instytucje, a mianowicie Geisteswissen-
schaftliches Zentrum Geschichte und Kultur
Ostmitteleuropas (GWZO) w Lipsku wraz
z profesorem Robertem Suckale z Techni-
sche Universitat w Berlinie oraz Gennani-
sches Nationalmuseum w Norymberdze. Re-

daktorami niniejszej księgi zostali profesor
Robert Suckale oraz dr Dietmar Popp.

Nie licząc krótkich wstępów dyrektorów
norymberskiego muzeum prof. G. Ulricha
GroBmanna i lipskiego GWZO prof. Win-
frieda Eberharda, mowy otwierającej Ro-
berta Suckalego oraz obudowy edytorskiej
(tablica genealogiczna Jagiellonów, indeksy
osób i miejsc, informacje o autorach), w to-
mie zgromadzono 44 artykuły w czterech
częściach tematycznych: 1. Die Jagiellonen
- Geschichte, Hofund Kultur allgemein;
2. Die Jagiellonen - einschliefllich ihrer
Nachbarn - und die Kirche; 3. Die Lauder
der Bóhmischen Krone und Ungarn;
4. Fragen des intemationalen Austausch.

Z tego podziału został jedynie wyłączo-
ny referat Adama S. Labudy2, który doko-
nał krytycznego przeglądu metod interpre-
tacji, jakimi historia sztuki posługiwała się
w analizie sytuacji artystów w Europie Środ-
kowo-Wschodniej, żyjących na przełomie
średniowiecza i nowożytności. Według au-
tora, w nacjonalistycznie zabarwionej histo-
riografii artysta był twórcą sztuki narodowej,
wyrazicielem ducha narodu (jako przykład
posłużyły tu niektóre niemieckie i polskie
prace o Wicie Stwoszu). Inny model badaw-
czy traktował artystę wyłącznie jako twórcę,
w oderwaniu od okoliczności historycznych
(co dokumentują polskie prace o Bartłomieju
Berreccim i innych działających w Polsce ar-
tystach włoskich). Wreszcie trzecia metoda,
za której rozwijaniem opowiada się Labuda,
nakazuje widzieć w artyście uczestnika „ryn-
ku artystycznego", żywo reagującego na po-
trzeby zleceniodawców i odbiorców.

Pierwsza część tomu gromadzi artykuły
poruszające ogólne zagadnienia myśli poli-
tycznej, reprezentacji i mecenatu na dworach
Jagiellonów. Rozważania nad tym kręgiem
tematycznym otwiera referat Wojciecha Go-

Omówienie konferencji, której nazwa w oryginale brzmiała Bedeutung der Jagiellonen in der Kunst
und Kultur Mitteleuropas (1450-1550), ukazało się m.in. w: Kunstchronik 53, 2000, s. 129-135 (E. Wet-
ter). Nie wszystkie wygłoszone referaty zostały opublikowane.

2 A.S. Labuda, Die Kiinstler im Osten um 1500. Ansichten und Forschungsmodelle, s. 19-25.

199