Modus: Prace z historii sztuki (6.2005)

jednak nie jest. Ktoś przecież uznał, że tekst
w takiej postaci nie tylko ma wartość nauko-
wą, ale jest wart wystawnego druku, ktoś te
racje wsparł recenzjami, a Neriton książkę
wydał. Podobno - mam nadzieję, że jest to
tylko plotka - tekst książki powstał na ba-
zie rozprawy doktorskiej, której obrona dała
autorce stopień naukowy. Teraz Joanna Ku-
charzewska zostaje ze swymi problemami
- wszak włożyła w swą pracę wiele wysił-
ku (co do tego nie mam wątpliwości) - sam
na sam. Nie osłodzi jej laurka wystawiona
przez L. Lameńskiego drukowana na ostat-
niej stronie okładki, laurka, z której treścią
w żaden sposób nie mogę się zgodzić: „to co
uderza czytelnika od pierwszych stron tekstu,
to przede wszystkim żelazna konsekwencja
i precyzja myślenia".

Tadeusz J. ŻUCHOWSKI

STULECIE STOWARZYSZENIA LITEW-
SKIEGO „RUTA" W KRAKOWIE. Między-
narodowa konferencja naukowa. Kraków,
21-22 października 2004

Kontakty naukowe badaczy stosunków
polsko-litewskich na przełomie XIX i XX
wieku dobrze rozwijają się w ostatnich la-
tach. Dołączyli do nich również history-
cy sztuki, którzy mniej byli aktywni na tym
polu. To jednak od nich wyszła inicjatywa
urządzenia w Krakowie interdyscyplinar-
nej konferencji poświęconej śmieciu Sto-
warzyszenia Litewskiego „Ruta" w Krako-
wie. Dzięki efektywnej współpracy Instytutu
Historii Szmki UJ i Oddziału Krakowskiego
Stowarzyszenia Historyków Sztuki mogło
dojść do interesującego spotkania, które sta-
nowiło kontynuację ożywczej wymiany my-
śli nad wspólnym dziedzictwem, zapocząt-
kowanej w Wilnie w roku 20031. Zachęceni

powodzeniem merytorycznym i - co nie jest
bez znaczenia - towarzyskim konferencji
w Wilnie, zorganizowanej przez tamtejszy
Instytut Kultury, Filozofii i Szmki (Kulturos,
Filosofijos ir Meno Institutas), już w trak-
cie trwania obrad postanowiliśmy zebrać się
w następnym roku w Krakowie. Dla spotka-
nia wileńskiego bodźcem było śmiecie słyn-
nej wystawy krakowskiego Towarzystwa
Artystów Polskich „Sztuka", urządzonej sta-
raniem Ferdynanda Ruszczyca w roku 1903
w Gaju Bernardyńskim. Temat dla kolejnej
konferencji również znaleźliśmy w kalenda-
rzu rocznic.

Tym razem osnową spotkania stał się ju-
bileusz powstania w dawnej stolicy Obojga
Narodów Litewskiego Stowarzyszenia Spo-
lecziw-Naukowego ,,Ruta " w Krakowie.
Mało kto wie i pamięta, że przed stu laty,
przebywający w Krakowie Litwini zało-
żyli własne stowarzyszenie, korzystając ze
swobód obywatelskich w zliberalizowanej
późnej monarchii austro-węgierskiej, która
w pluralizmie znalazła sposób na przetrwa-
nie. Litewskie stowarzyszenie zostało zatem
zarejestrowane reskryptem Wysokiego c.k.
Namiestnictwa we Lwowie z dnia 27 lute-
go 1904. Ta ważna dla przyszłego odrodze-
nia narodowego Litwinów inicjatywa po-
wstała głównie wśród studentów z Litwy
uczących się w Krakowie na ASP i UJ, zy-
skując jednocześnie poparcie światłej profe-
sury krakowskiej z kręgu UJ i PAU. Celem
stowarzyszenia było „zjednoczenie wszyst-
kich Litwinów oraz miłośników Litwy etno-
graficznej" dla „pielęgnowania języka, lite-
ratury i kultury ojczystej", „rozwoju nauki
i literatury litewskiej oraz współdziałanie
z bratnimi narodami". Wśród członków-za-
łożycieli „Ruty" znalazła się przyszła elita
kultury i szmki litewskiej. Spiritus movens

Zob. A. Baranowa, Wilno początku XX wieku: ognisko modernizującej się kultury. Litewsko-polska
konferencja naukowa. Wilno, 9-10 X 2003, „Modus. Prace z Historii Sztuki" 5, 2004, s. 193-197. Pokło-
siem tej konferencji jest dwujęzyczna publikacja, otwierająca serię „Studia z Historii Sztuki", wydana
przez Instytut Kultury, Filozofii i Sztuki w Wilnie (XX amziaus pradźios Vilnius: modemejanćios kulturos
źidinys I Wilno początku XX wieku: ognisko modernizującej się kultury, sudare / opracowała L. Laućkaite,
Yilnius 2004).

237