Modus: Prace z historii sztuki (6.2005)

wień i opisów podobnych uroczystości z in-
nych ośrodków.

Szczególny aspekt problemu wymia-
ny kulturalnej rozważył w swym referacie
Pal Lóvei60. Nakreślił on dzieje eksploatacji
złóż czerwonego marmuru w górach Gerec-
se koło Ostrzyhomia, a także zasięg wyko-
rzystania tego cennego budulca. Wiadomo-
ści o eksporcie marmurowych bloków lub
gotowych dzieł zestawił Lóvei z bogatszym
materiałem źródłowym, dotyczącym złóż
w okolicach Salzburga. Poświęcił przy tym
wiele uwagi transportowi czerwonego mar-
muru do Polski i Litwy.

W ostatnim referacie tomu zajęto się
Zamościem w kontekście recepcji wzorów
włoskich miast idealnych. Autorka tekstu,
Marina Dmitrieva-Einhorn61, zebrawszy do-
tychczasowe wiadomości na temat miasta
i jego założyciela Jana Sariusza Zamoyskie-
go, właściwie nie wyszła poza dotychczaso-
wy stan badań.

Podsumowując niniejsze uwagi, należy
podkreślić różnorodność studiów zgroma-
dzonych w recenzowanej książce, nie tylko
pod względem tematów, lecz także metod
naukowych. Dużą zaletą tomu jest fakt, że
gromadzi on (w wyważonych proporcjach)
próby minisyntez, prezentacje aktualnych
projektów badawczych, a także artykuły mo-
nograficzne i, niejednokrotnie bardzo cenne,
przyczynki. Omawiana publikacja stanowi
niewątpliwie ważną pozycję nie tylko w ba-
daniach nad sztuką epoki Jagiellonów, ale
także w badaniach kultury przełomu czasów
średniowiecznych i nowożytnych w Euro-
pie Środkowej. Jest ona jednocześnie bardzo
dobrym materiałem wyjściowym do dal-

szych pogłębionych studiów tego okresu, by
w przyszłości móc odpowiedzieć na pytania
natury ogólnej, np. czym charakteryzowała
się kulnira związana z dynastią Jagiellonów.
Coraz większe zainteresowanie tą tematyką62
daje nadzieję, że tak się rzeczywiście stanie.

Katarzyna BRZEZINA
Wojciech WALANUS

BOŻENA STEINBORN, Malarz Daniel
Schultz. Gdańszczanin w służbie królów pol-
skich. Zamek Królewski w Warszawie, War-
szawa 2004, 236 s., 53 il.

Badania nad gdańskim malarstwem no-
wożytnym, choć mają długą tradycję, dale-
kie są od objęcia swym zasięgiem całości
problematyki. I choć istnieją zarówno
ważne opracowania ogólne jak i prace poru-
szające kwestie szczegółowe, nadal jednak
brak monografii wielu znaczących artystów.
Należący do najważniejszych malarzy
swego czasu - Daniel Schultz zwany młod-
szym (ok. 1615-1683) - seiwitor królew-
ski, ceniony przez magnaterię polską
i patrycjuszy w rodzinnym Gdańsku, przy-
jaciel wybitnych osobistości, przez długie
lata nie doczekał się szerszego opracowania.
Choć jako grafik popularny był już w XVIII
w., a od początku XX wieku interesował
badaczy także jako malarz, wciąż pozosta-
wał postacią enigmatyczną, o niesprecyzo-
wanym - w sposób przekonywający - oeu-
vre artystycznym. Pierwszą i jedyną właści-
wie próbą całościowego opracowania do-
robku malarza była króciutka publikacja

60 P. Lóvei, Salzburg wid Gran versus Krakau, Gnesen wid Wilna; Die Lieferung des Rotmarmors im
Fernhandel Mitteleuropas. s. 411 -421.

61 M. Dmitrieva-Einhom. Zamość - eine Idealstadt? Italienrezeption am Ende der dagiellonenzeit,
s. 423^35.

62 Konferencje: Die Ldnder der bóhmischen Krone und ihre Nachbam zur Zeit der Jagiellonenkónige
(1471-1526). Kwist - Kultur - Geschichte, Kutna Hora. 21-24 IX 2000: Kunst in der Oberlausitz wahrend
der Jagiellonenherrschaft. Leipzig-Górlitz. 16-19 V2001; Kultura dworu Jagiellonów i dworów z nimi
związanych, Lublin, 4-8 IX 2002.

210