Modus: Prace z historii sztuki (6.2005)

Georga Cuny'ego z 1915 roku1 nazywana
czasem, raczej na wyrost, monografią. Póź-
niejsze teksty omawiające dzieła Schultza
nie mają charakteru syntetycznego2.
Niektóre z nich w wielu kwestiach powta-
rzały fakty podane przez Cuny'ego. Cenne
ustalenia odnoszące się do poszczególnych
obiektów są rozproszone, pojawiają się w ar-
tykułach i opracowaniach ogólnych3. Brak
punktu odniesienia w postaci rzetelnej mo-
nografii utrudniał dalsze badania.

Na tym tle trzeba widzieć wydaną wła-
śnie książkę Bożeny Steinbom, autorki kil-
ku już tekstów na temat życia i twórczo-
ści Daniela Schultza4. Badaczka podjęła się
uporządkowania nagromadzonego dotąd
materiału. Publikacja nie jest jednak tylko
usystematyzowaniem kwestii związanych
z życiorysem malarza i jego spuścizną arty-
styczna^ ale także i może przede wszystkim
prezentacją nowo poczynionych przez autor-
kę ustaleń.

Książka Malarz Daniel Schultz. Gdańsz-
czanin w służbie królów polskich, skonstru-
owana według najbardziej rozpowszechnio-
nego schematu stosowanego w monogra-

fii pojedynczego artysty, składa się z tekstu
głównego i katalogu dzieł malarza.

W pierwszym z rozdziałów, zatytuło-
wanym: Znane fakty z nieznanej biografii
artysty (s. 7-17) Bożena Steinborn porząd-
kuje swoje wcześniejsze ustalenia dotyczą-
ce życia malarza3. Przytoczmy tu kilka naj-
ważniejszych faktów. Ustalenie daty urodzin
artysty jest możliwe wyłącznie na podsta-
wie zapisu o pochówku z 22 października
1683 r., który informuje, że w momencie
śmierci Schultz miał 68 lat. Należy więc za
datę urodzin przyjąć rok 1615. Ostatnia wola
malarza, wymieniająca jako spadkobierczy-
nię przyrodnią siostrę Schultza - Annę z d.
Gódecke pozwoliła na prześledzenie wzmia-
nek o rodzinie6. Wynika z nich, że Daniel
był trzecim dzieckiem Augustina Schultza
i Anny z d. Bancke, która po śmierci Augu-
stina wyszła powtórnie za mąż za Michaela
Gódecke i miała z nim trójkę dzieci. Stein-
born, z racji ustalenia imion rodziców Da-
niela, postuluje odstąpienie od określania ar-
tysty Danielem Schultzem,.młodszym"7.

Wedle autorki Daniel Schultz pierwsze
nauki pobierał w jednej z gdańskich pracow-

G. Cuny. Der Maler Daniel Schultz. Ein Beitrag zur Kunstgeschichte Danzigs. Leipzig 1915.
" Cały rozdział poświęci! mu: W. Drost. Danziger Malerei von Mittelalter bis zum Ende des Barock,
Berlin, Leipzig 1938. Informacje o Schultzu pojawiały się w opracowaniach ogólnych m.in. Malarstwo
polskie -manieryzm, barok. red. M. Walicki, W. Tomkiewicz, kat. oprać. A. Ryszkiewicz. Warszawa
1971. s. 34-37. 359-367. a także w rozmaitych słownikach, m.in. Polski Słownik Biograficzny, t. 36,
K.rakówl996, s. 24-27, tamże wcześniejsza literatura. Z prac bardziej szczegółowych, poświęconych
wybranym problemom por. m.in.: K. Jackowska, Próba interpretacji treści alegorycznych i symbolicznych
w twórczości Daniela Schultza (streszczenie referatu), ..Rocznik Gdański" 39, 1979, s. 254-266.

3 Por. m.in. M. Karpowicz, Dwa koweńskieportret}' Paców. M. A. Palloni czy Daniel Schultz, „Biuletyn
Historii Sztuki" 25. 1963, s. 214-219; J. Flik, Portret}- Jana Heweliusza z Gdańska i z Oxfordu, ,,Ochrona
Zabytków" 48. 1995. z. 2. s. 169-178, z ogólnych: Aurea Porta Rzeczypospolitej. Sztuka Gdańska od polo-
wy W do końca XVII wieku, t. 1: Eseje, t. 2: Katalog, Gdańsk 1997.

4 B. Steinbom, Rytownik Daniel Schultz, w: Arx Felicitatis, Księga ku pamięci Prof. Andrzeja Rotter-
inunda w 60-tą rocznicę urodzin, Warszawa 2001, s. 199-206; tejże, Znajomi i finanse Daniela Schultza,
„Barok" 9, 2002. z. 1-2. s. 65-73; tejże, Obraz Daniela Schultza ,, Walka psa z ptakiem ", w: Spór o genezę
martwej natury, Toruń 2002 (= Sztuka i kultura, t. 3), s. 129-140; tejże, Szkic do życiorysu gdańskiego
malarza Daniela Schultza (około 1615-1683), „Zapiski Historyczne" 69, 2003, z. 1. s. 19-36.

Steinborn 2002 (przyp. 4). passim; Steinborn 2003 (przyp. 4), passim.

6 Archiwalia odszukane w Archiwum Państwowym w Gdańsku (dalej jako: APGd) przez K. FComsta-
Kubicką zamieszczono w aneksie A, s. 206-209.

7 Nie byl on tak nazywany przez współczesnych, ani w XVIII czy XIX w. Dopiero G. Cuny uważając,
że ojcem Daniela byl Georg, a stryjem Daniel Georg Schultz zapoczątkował (co przejęli kolejni badacze)
nazywanie Daniela - serwitora królewskiego - Danielem mi., dla odróżnienia od domniemanego stryja.

211