Modus: Prace z historii sztuki (8-9.2009)

10 m
J

14. Toruń, kościół św. Jakuba, domniemana rekonstrukcja pierwotnego projektu skle-
pień chóru wg S. Skibiński, Kaplica na Zamku Wysokim w Malborku

jego sklepień35. Sugerując się odmiennym kształtem służek w połowie dłu-
gości chóru, które są półośmioboczne, masywniejsze od pozostałych i nad-
wieszone w połowie wysokości ściany (il. 13), zakłada on, iż początkowo
planowano tu sklepienia sześciodzielne; w ostatnim, pogłębionym przęśle
wschodnim miałoby się znaleźć sklepienie pseudowieloboczne, wzorowane
na rozwiązaniu z kaplicy Mariackiej przy katedrze w Auxerre (il. 14).

O ile sam układ służek prezbiterium może kojarzyć się z formą układu sze-
ściodzielnego, o tyle propozycja Skibińskiego co do rekonstrukcji przeskle-
pienia przęsła wschodniego jest - jak sądzę - oparta na błędnych założeniach.
Autor pisze: „Jeśli uznamy, (...) iż pierwotne sklepienie planowane było
w układzie szcześciodzielnym, wówczas promieniście wyprowadzone żebra

35 S. Skibiński, Kaplica na Zamku Wysokim w Malborku, Poznań 1982. s. 63. il. 11 na s. 61;
ostateczne przesklepienie kościoła miało miejsce w ostatniej fazie budowlanej do ok. roku
1341, wówczas to założono sklepienia, opierając je na służkach wymurowanych wcześniej
wraz ze ścianami kościoła. Wprawdzie Christofer Herrmann datuje sklepienie chóru na krótko
przed rokiem 1320, to opinia Teresy Mroczko o jednoczesnym przesklepieniu całego kościoła
wydaje się bardziej prawdopodobna, por. Mroczko (przyp. 2); s. 167-168; Herrmann (przyp.
3), s. 160.

22