Molè, Vojeslav: Historja sztuki starochrześcijańskiej i wczesnobizantyńskiej: wstȩp do historji sztuki bizantyńskiej u Słowian (Lwów, 1931)

11)1

systemy kwadratów. W ten sposób powstała podłużna prze-
strzeń, złożona z całego, mniej lub więcej licznego szeregu
jednakich, niezależnych przestrzeni. Ale znaczenie tych wielkich
sal polega jeszcze na innem zjawisku. Rozwój bowiem całej
starszej architektury greckiej i hellenistycznej wyrasta!
w pierwszym rzędzie z kombinowania i łączenia dwóch elemen-
tów stylistycznych) kolumny i ściany. W epoce cesarskiej zja-

Ryc. 39. Rzym. S. Marin Maggiore. Wnętrze. (Anderson),

wiają się1) różne próby usamodzielnienia ściany jako niezależ-
nego organizmu konstrukcyjnego i stylistycznego, jakim staje
Się ściana właśnie w termach, zwłaszcza przez swój związek ze
sklepieniem. Ale całkowicie dojrzewa len rozwój dopiero w ar-
chitekturze bazylik chrześcijańskich.

Pouczające jesl pod tym względem wnętrze bazyliki S. Ma-
ria Maggiore w Rzymie (ryc. :t!)). Nawa główna otoczona jest
ścianami, stojącemi na gęsto ustawionych kolumnach, noszących
architraw klasyczny. Ani kolumny same i ich kapitele, ani ar-
chitraw nie różnią się tuczem od takich samych członków archi-
tektonicznych w ówczesnem budownictwie pogańskicm; gdyby

') SeiiWAKTZ M., Das Stilprinzip der altehristl. Architektur. — DÓŁ-
QEB| Konetantin d, dr. u. seine Zeit. Freiburg i. Br. un:t, str. 340— 302.