DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.12761#0421
SZTUKA STAROCHRZEŚCIJAŃSKA JAKO CAŁOŚĆ
1. Wyniki rozbioru poszczególnych grup zabytków sztuki
starochrześcijańskiej i wczesnobizantyńskioj, z których najważ-
niejsze zostały powyżej omówione, dadzą się tylko z trudem
umieścić- w ramach jednolitego obrazu. Wszędzie można wpraw-
dzie wskazać na ich związki z wzorami starszemi, wszędzie za-
rysowuje się mniej lub więcej wyraźnie ich pochodzenie, wszysl-
kio łączy wspólne podłoże nowej religji chrześcijańskiej Ale
równocześnie nie da się, przeoczyć, że pomimo tej silnej wspól-
ności ideowej kierunki formalno-stylistyczne tej sztuki są bar-
dzo różnorodne, a co najważniejsze, że mianowicie ani pocho-
dzenie poszczególnych form, ani ich związki z wzorami star-
szemi samo przez się jeszcze nic nie mówią o tern, czem właściwie
jest ta sztuka starochrześcijańska i w czem tkwi jej własna siła
twórcza i jej now'ość.
Malarstwo k n i a k u m 1) nawiązuje, jakkolwiek jego walory
artystyczne są odmienne, do pogańskiego malarstwa sepul-
kralnego i świeckiego. Nowe są w niem właściwie tylko tematy
chrześcijańskie, bez względu na to, czy ich znaczenie było sym-
boliczne, czy też miejscami od samego początku historyczne.
I jakkolwiek w zabytkach rzymskich widoczne są miejscami ślady
wpływów obcych, jako całość należy to malarstwo przedcwszyst-
kiem do sztuki rzymskiej. Analogicznie powstawało i rozwijało
się malarstwo grobów gdzie indziej — na Sardynji, w Italji po-
łudniowej, w Aleksandrji. A już to samo ilustruje dobitnie
różnorodność tradycyj formalnych najstarszej sztuki chrześci-
jańskiej.
Tak samo ma się sprawa z płaskorzeźbą sarkofagów,
z tą jednak różnicą, iż zdaje się, że w tym wypadku możemy
do pewnego stopnia widzieć nieco wyraźniej i nieco dokładniej
rozróżniać źródła formalne, z jakich ta sztuka czerpie, Świat
ideowo-tematowy jost właściwie ton sam, co w katakumbach;
takie samo jost jogo stopniowanie: uehrześcijanienie ogólnie
używanych motywów pogańskich przez nadanie im znaczenia
1. Wyniki rozbioru poszczególnych grup zabytków sztuki
starochrześcijańskiej i wczesnobizantyńskioj, z których najważ-
niejsze zostały powyżej omówione, dadzą się tylko z trudem
umieścić- w ramach jednolitego obrazu. Wszędzie można wpraw-
dzie wskazać na ich związki z wzorami starszemi, wszędzie za-
rysowuje się mniej lub więcej wyraźnie ich pochodzenie, wszysl-
kio łączy wspólne podłoże nowej religji chrześcijańskiej Ale
równocześnie nie da się, przeoczyć, że pomimo tej silnej wspól-
ności ideowej kierunki formalno-stylistyczne tej sztuki są bar-
dzo różnorodne, a co najważniejsze, że mianowicie ani pocho-
dzenie poszczególnych form, ani ich związki z wzorami star-
szemi samo przez się jeszcze nic nie mówią o tern, czem właściwie
jest ta sztuka starochrześcijańska i w czem tkwi jej własna siła
twórcza i jej now'ość.
Malarstwo k n i a k u m 1) nawiązuje, jakkolwiek jego walory
artystyczne są odmienne, do pogańskiego malarstwa sepul-
kralnego i świeckiego. Nowe są w niem właściwie tylko tematy
chrześcijańskie, bez względu na to, czy ich znaczenie było sym-
boliczne, czy też miejscami od samego początku historyczne.
I jakkolwiek w zabytkach rzymskich widoczne są miejscami ślady
wpływów obcych, jako całość należy to malarstwo przedcwszyst-
kiem do sztuki rzymskiej. Analogicznie powstawało i rozwijało
się malarstwo grobów gdzie indziej — na Sardynji, w Italji po-
łudniowej, w Aleksandrji. A już to samo ilustruje dobitnie
różnorodność tradycyj formalnych najstarszej sztuki chrześci-
jańskiej.
Tak samo ma się sprawa z płaskorzeźbą sarkofagów,
z tą jednak różnicą, iż zdaje się, że w tym wypadku możemy
do pewnego stopnia widzieć nieco wyraźniej i nieco dokładniej
rozróżniać źródła formalne, z jakich ta sztuka czerpie, Świat
ideowo-tematowy jost właściwie ton sam, co w katakumbach;
takie samo jost jogo stopniowanie: uehrześcijanienie ogólnie
używanych motywów pogańskich przez nadanie im znaczenia