DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.12761#0384
362
znikła /. rzeźby, rzeźba sama siała się ornamentem. Zaczyna
się średniowiecze, które właśnie we Włoszech północnych miało
stworzyć nowe artystyczne formy wyrażeniowc w fc zw. orna-
mentyce longobardzkiej. Ale wchodzą tutaj w grę czynniki nowe,
które zostały przygotowane i dojrzały podczas epoki wędrówki
ludów. Miały one przekształcić twórczość artystyczną na całym
Zachodzie i stworzyć podstawę dla epoki późniejszej, w któ-
rej — w epoce Karolingów — miał znowu odżyć wiecznie żywy
prąd tradycyj antycznych. Ale są to kwestje, nie wchodzące
w ramy tej książki.
Rzeźba minjaturowa
Rzeźba monumentalna utraciła w epoce starochrześcijań-
skiej miejsce, jakie zajmowała w epoce starożytnej, chociaż
nie istniał żaden wyraźny zakaz jej używania. Utraciła je po-
prostu dlatego, że nie odpowiadała nowym dążeniom artystycz-
nym, które znalazły swój najpełniejszy wyraz w malarstwie. To
też rolę, którą niegdyś rzeźba pełniła w sztuce starożytnej,
Objęło obecnie malarstwo ścienne, a rzeźba usunęła się w cień,
zamieniając się na sztukę ornamentacyjną. Na Zachodzie trwało
prawie pół tysiąclecia, zanim zrodziła się-nowa plastyka, która
miała być podstawą rozkwitu rzeźby romańskiej i gotyckiej, a na
Wschodzie monumentalna rzeźba kościelna właściwie wogóle
przesiała istnieć. Z małemi wyjątkami żyła tylko jeszcze jako
rzeźba świecka, a i wtedy przedewszystkiem w samem Bizan-
cjum i w warstwach, najbardziej związanych z dawnemi trady-
cjami hcllenistycznemi. Jednej formy jednak nie utraciła, prze-
ciwnie forma ta nawet bardzo się wzmocniła; była nią rzeźba
minjaturowa: w drzewie, steatycie, kości, kości słoniowej, w zło-
cie i srebrze.
Już wśród przytoczonych powyżej zabytków zajmowało
ważne miejsce kilka zabytków, które, ściśle biorąc, jak np. ta-
blice; z drzwi kościoła S. Sabina w Rzymie, raczej należałoby
zaliczać do tej rzeźby minjaturowej, aniżeli do monumentalnej.
Ilość zabytków z tej dziedziny jest ogromna, znajdują się
one w muzeach i skarbcach kościelnych całej Europy. Wśród
nich wszystkich najważniejsze miejsce zajmuje rzeźba w kości
słoniowej, która była już w epoce starożytnej bardzo rozpo-
wszechniona, a objęła obecnie, zwłaszcza na Wschodzie! helle-
nistycznym, formalną puściznę po dawnej skulpturze monu-
mentalnej.
znikła /. rzeźby, rzeźba sama siała się ornamentem. Zaczyna
się średniowiecze, które właśnie we Włoszech północnych miało
stworzyć nowe artystyczne formy wyrażeniowc w fc zw. orna-
mentyce longobardzkiej. Ale wchodzą tutaj w grę czynniki nowe,
które zostały przygotowane i dojrzały podczas epoki wędrówki
ludów. Miały one przekształcić twórczość artystyczną na całym
Zachodzie i stworzyć podstawę dla epoki późniejszej, w któ-
rej — w epoce Karolingów — miał znowu odżyć wiecznie żywy
prąd tradycyj antycznych. Ale są to kwestje, nie wchodzące
w ramy tej książki.
Rzeźba minjaturowa
Rzeźba monumentalna utraciła w epoce starochrześcijań-
skiej miejsce, jakie zajmowała w epoce starożytnej, chociaż
nie istniał żaden wyraźny zakaz jej używania. Utraciła je po-
prostu dlatego, że nie odpowiadała nowym dążeniom artystycz-
nym, które znalazły swój najpełniejszy wyraz w malarstwie. To
też rolę, którą niegdyś rzeźba pełniła w sztuce starożytnej,
Objęło obecnie malarstwo ścienne, a rzeźba usunęła się w cień,
zamieniając się na sztukę ornamentacyjną. Na Zachodzie trwało
prawie pół tysiąclecia, zanim zrodziła się-nowa plastyka, która
miała być podstawą rozkwitu rzeźby romańskiej i gotyckiej, a na
Wschodzie monumentalna rzeźba kościelna właściwie wogóle
przesiała istnieć. Z małemi wyjątkami żyła tylko jeszcze jako
rzeźba świecka, a i wtedy przedewszystkiem w samem Bizan-
cjum i w warstwach, najbardziej związanych z dawnemi trady-
cjami hcllenistycznemi. Jednej formy jednak nie utraciła, prze-
ciwnie forma ta nawet bardzo się wzmocniła; była nią rzeźba
minjaturowa: w drzewie, steatycie, kości, kości słoniowej, w zło-
cie i srebrze.
Już wśród przytoczonych powyżej zabytków zajmowało
ważne miejsce kilka zabytków, które, ściśle biorąc, jak np. ta-
blice; z drzwi kościoła S. Sabina w Rzymie, raczej należałoby
zaliczać do tej rzeźby minjaturowej, aniżeli do monumentalnej.
Ilość zabytków z tej dziedziny jest ogromna, znajdują się
one w muzeach i skarbcach kościelnych całej Europy. Wśród
nich wszystkich najważniejsze miejsce zajmuje rzeźba w kości
słoniowej, która była już w epoce starożytnej bardzo rozpo-
wszechniona, a objęła obecnie, zwłaszcza na Wschodzie! helle-
nistycznym, formalną puściznę po dawnej skulpturze monu-
mentalnej.