DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.12761#0350
tycznych form plastycznych. Ale ponieważ tego rozkładu nie
spowodowało samo chrześcijaństwo, gdyż jak o tern już hyła
mowa j<'go oznaki zjawiają się także; już w rzeźbie pogań-
skiej, począwszy od epoki Antoninów, a z drugiej strony prze-
miany stylu są zbyt jednolito i logicznie po sobie nastę-
pują, — nie można tutaj mówić o upadku, lecz jest w tein roz-
wój analogiczny do rozwoju w innych dziedzinach twórczości
artystycznej.
Rzeźba była dla starożytności klasycznej sztuką monu-
mentalną kat'exochen. Świadomość jej dawnego znaczenia
w związku z wyobrażeniem o sławnej przeszłości utrzymywała
się długo także jeszcze w czasach chrześcijańskich. W pierw-
szych wiekach po zwycięstwie chrześcijaństwa wszędzie; wzno-
siły się pomniki tej wielkiej przeszłości w postaci dzieł plastycz-
nych i chociaż fantazja ludowa obdarzyła te zabytki już bardzo
wcześnie nową treścią — tak, jak zresztą całą przeszłość, — ist-
niały one i wywierały swój wpływ. Te pomruki przeszłości także
przyczyniały się do pewnego stopnia do tego, że sztuka chrze-
ścijańska, stwarzając swoje własne formy wyrażoniowe, musiała
tylko w nowym duchu przetwarzać to, co /.osławiła jej w puśeiź-
nie po sobie przeszłość pogańska. Jeżeli idzie; o Rzym, to był
on w ciągu późnej starożytności prawdziwem muzeum rzeźby
wszystkich epok dawniejszych; czego nie posiadał w orygina-
łach, posiadał w licznych kopjach; dopiero wielkie; spustosze-
nia, spowodowane najazdami barbarzyńe-ów, zwłaszcza w r. 410,
zniszetzyły także; wielką część jego skarbów artystye;znye;h. Tak
samo, jak w Rzymie, musiało być także w innych miastach,
zwłasze;za w śroelowiskach o wie;lkie;j przeszłości artystycznej,
a najbardziej cliainkterystyev.ne> jest e^hyba to, e) e;ze;in wspenni-
nają źródła, mówiąc o Konstantynopolu. Już w epoce Konstan-
tyna sprowadzano tam z Rzymu, Aten i całego szeregu innych
miast na Zachodzie i na Wschoelzie olbrzymie; skarby sztuki
plastycznej, które się w czasach późniejszych jesze;zo powięk-
szyły. Wśród tych dzieł znajelowały się nawet niektóro najsłyn-
niejsze utwory starożytnej sztuki plastycznej; m. i. stała na
Forum Konstantyna Atena Fieljasza, w hippoelromie Herakles
Lizippa, a w Ribljotee-e znajelowały się kopje; Afrodyty Knielyj-
skie;j i Hery z Samos, nie mówiąe: o lićzny<;h rzeźbach helle-
nistye;znye'h i rzymskich posągach portretowych. Że1 wśród ta-
kiego bogactwa elzieł plastye^znyerh twórezość artystyczna nie-
mogła zaprzestać svvoje;go działania, je-st zrozumiałe'. Ale bar-
dziej znamienne je;st to, że- pomimo tesgo eloszło w niej do tych
wielkich zmian, o których powyżej była mowa; że- zostały one
spowodowało samo chrześcijaństwo, gdyż jak o tern już hyła
mowa j<'go oznaki zjawiają się także; już w rzeźbie pogań-
skiej, począwszy od epoki Antoninów, a z drugiej strony prze-
miany stylu są zbyt jednolito i logicznie po sobie nastę-
pują, — nie można tutaj mówić o upadku, lecz jest w tein roz-
wój analogiczny do rozwoju w innych dziedzinach twórczości
artystycznej.
Rzeźba była dla starożytności klasycznej sztuką monu-
mentalną kat'exochen. Świadomość jej dawnego znaczenia
w związku z wyobrażeniem o sławnej przeszłości utrzymywała
się długo także jeszcze w czasach chrześcijańskich. W pierw-
szych wiekach po zwycięstwie chrześcijaństwa wszędzie; wzno-
siły się pomniki tej wielkiej przeszłości w postaci dzieł plastycz-
nych i chociaż fantazja ludowa obdarzyła te zabytki już bardzo
wcześnie nową treścią — tak, jak zresztą całą przeszłość, — ist-
niały one i wywierały swój wpływ. Te pomruki przeszłości także
przyczyniały się do pewnego stopnia do tego, że sztuka chrze-
ścijańska, stwarzając swoje własne formy wyrażoniowe, musiała
tylko w nowym duchu przetwarzać to, co /.osławiła jej w puśeiź-
nie po sobie przeszłość pogańska. Jeżeli idzie; o Rzym, to był
on w ciągu późnej starożytności prawdziwem muzeum rzeźby
wszystkich epok dawniejszych; czego nie posiadał w orygina-
łach, posiadał w licznych kopjach; dopiero wielkie; spustosze-
nia, spowodowane najazdami barbarzyńe-ów, zwłaszcza w r. 410,
zniszetzyły także; wielką część jego skarbów artystye;znye;h. Tak
samo, jak w Rzymie, musiało być także w innych miastach,
zwłasze;za w śroelowiskach o wie;lkie;j przeszłości artystycznej,
a najbardziej cliainkterystyev.ne> jest e^hyba to, e) e;ze;in wspenni-
nają źródła, mówiąc o Konstantynopolu. Już w epoce Konstan-
tyna sprowadzano tam z Rzymu, Aten i całego szeregu innych
miast na Zachodzie i na Wschoelzie olbrzymie; skarby sztuki
plastycznej, które się w czasach późniejszych jesze;zo powięk-
szyły. Wśród tych dzieł znajelowały się nawet niektóro najsłyn-
niejsze utwory starożytnej sztuki plastycznej; m. i. stała na
Forum Konstantyna Atena Fieljasza, w hippoelromie Herakles
Lizippa, a w Ribljotee-e znajelowały się kopje; Afrodyty Knielyj-
skie;j i Hery z Samos, nie mówiąe: o lićzny<;h rzeźbach helle-
nistye;znye'h i rzymskich posągach portretowych. Że1 wśród ta-
kiego bogactwa elzieł plastye^znyerh twórezość artystyczna nie-
mogła zaprzestać svvoje;go działania, je-st zrozumiałe'. Ale bar-
dziej znamienne je;st to, że- pomimo tesgo eloszło w niej do tych
wielkich zmian, o których powyżej była mowa; że- zostały one