Instytut Historii Sztuki <Danzig> [Editor]; Zakład Historii Sztuki <Danzig> [Editor]: Porta Aurea: Rocznik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego (3.1994)

Antoni

Romuald

Chodyński

6. Poławiacze bursztynu Rycina z dzieła P. Abrahama i A. S. Clara
Etwasfiir... Stands-Ambts und Geiuerbs-Persolmen, Wiirzburg 1711 r.

Johann Benedikt Hoffmann (1668-1745). Uczony wykorzystywał wielokrot-
nie kolorowane rysunki nieżyjącego wówczas malarza Samuela Nieden-
thala (1620-1682), które posiadał w zbiorach.

Znaczną kolekcję bursztynu zgromadził lekarz gdański Johann Peter
Ernst von Scheffler (1739-1808), o której wspominał w periodyku Towa-
rzystwa Przyrodniczego sam właściciel45. Bernoulli podczas pobytu
w Gdańsku, relacjonując wizytę w siedzibie Towarzystwa, wspominał
o nieżyjącym wówczas Kleinie, mógł natomiast odwiedzić doktora von
Schefflera. Jako o mineralogu wyrażał się o nim z wielkim uznaniem.
Bursztyny jego podzielone były na gatunki - Bernoulli podkreślał, iż
kolekcja ta była wiodącą w gabinecie właściciela - liczyła około 4 tys.
okazów, „a wiele z nich z owadami i małymi rybkami w środku", chociaż
nie spotkał tam muszli zamkniętej w bursztynie. Zachwycał się barwami
bryłek, szczególnie w odcieniach żółtych, najwyżej cenionych przez ko-
lekcjonera, który, jak twierdził Bernoulli, z łatwością odróżniał autentyk od
podróbki. Poza żółtym, w miodowej odmianie, były też okazy białe, zielone,
a nawet czarny4'’.

45 J. P. E. von Scheffler Beitrdge zur den Untersuchungen iiber das Elektmm wid den Lyncur der Alten, „Neue
Sammlung", Danzig 1778.

46 J. Bernoulli Reisen durch Brandenburg, Pornmem, Preussen, Curland, Russland und Pohlen in den Jahren 1777
und 1778, Bd I, Leipzig 1779, s. 242-244. Prawdopodobnie chodzi o gagat; na temat rozróżnienia bursztynu od
gagatu zob.: Chodyński Piśmiennictwo..., s. 48 n.

64