DOI article:
Kruk, Mirosław Piotr: "Oktoich lwowski" z 1630 r: historyczne i kulturowe związki między Rzecząpospolitą, Mołdawią i Księstwem Moskiewskim
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.28100#0070
Mirosław
Piotr Kruk
(„kaczestwo”) miała nie spodobać się patriarsze Filaretowi. Malarze Iwan Pos-
piejew i Błażen Naprudnyj byli zmuszeni z tego powodu odpowiadać przed
stolnikiem Borysem Aleksandrowiczem Repninem („derżali (...) otwet pered
stebnikom Borisom Aleksandrowiczem Riepninym”). W efekcie mimo zapłaty
Barlaam powrócił z niczym39.
Jakieś ikony musiały jednak zostać wysłane, skoro kolejny wojewoda Ba-
zyli Łupu listem z lutego 1636 r. przypominał carowi Fiodorowi, że zostały
do zabrania jeszcze dwie ikony: św. św. Męczenników Jerzego i Jana Nowe-
go ze scenami ich męczeństwa w polach oraz św. św. Męczenników Prokopa
i Merkurego ze scenami ich żywota w polach. Obie pozostawały w posiada-
niu ich twórcy, malarza („zografa”) Nazarego, stąd prośba, aby car nakazał mu
przekazanie ikon bojarom wysłanym przez wojewodę40.
Dwa lata później, we wrześniu 1638 r., wojewoda Bazyli Łupu zwrócił się
do Moskwy już nie o ikony, lecz o samych malarzy w celu ukończenia malo-
wania cerkwi św. Trójcy w Jassach41. Nieco później, w liście z dnia 29 grudnia
1639 r., wojewoda Bazyli dziękował carowi za ikony dla mołdawskich cer-
kwi42. Prośba o malarzy zawarta jest w listach skierowanych do cara Michała
Fiodorowicza w latach 163943 i 164144. W odpowiedzi car wysłał do Mołdawii
dwóch malarzy, Sydora Pospiejewa i Jakowa Gawriłowa, obiecując zarazem
39 L.E. Semenowa na podstawie tego samego źródła napisała: „Varlaam a obtinut majoritatea
icoanelor necesare pentru impodobirea noilor biserici moldovene§ti” - eadem, op. cit., s. 565.
40 S. Dragomir, op. cit., s. 87-88, cyt. za: Istoriczeskie..., s. 327, przyp. 250. Dnia 8 czerw-
ca 1636 r. car odpowiedział, że „te ikony napisany (...) a nie posłany byli dlja togo, czto te ikony
napisany po ich archimandiczju (Barlaama) welenju nie po dostoinstwu, dlja togo w to vremja
archimandritu s towariszczi i nie otdany. A nynie po naszemu ukazu posłańcom twoim skazano,
czto ikony s nimi posłati nefzja dlja togo, czto napisany nie po dostoinstwu” - S. Dragomir,
op. cit., s. 89, cyt. za: Istoriczeskie..., s. 327-328, przyp. 250.
41 „Dasti nam ikonopisci dobri i iskusni i wolni byti chitreci naszi zdelati katapetazma i raspetie
po naszemu cerkownomu obyczaju” - list z dnia 13 września 1638 r.- CGADA, f. 68, op. 2, 1638,
d. 4,11. 1-2; S. Dragomir, op. cit., s. 92-93; Istoriczeskie...2, poz. 5, s. 26-27. Według Semenowej
Bazyli Łupu skierował prośbę do cara w r. 1636: L.E. Semenova, op. cit., s. 565.
42 List dnia 29 grudnia 1639 r. - CGADA, f. 68, op. 2, 1639, d. 9,11. 1-2 - S. Dragomir, op. cit.,
s. 94; Istoriczeskie...2, nr 11, s. 41-42.
43 „(...) prosim i molim welikago ti carstwa radi oni naszich ljudii, kotorii zdelajut cerkownoje
ono dęło, jegda ugotowitsja dieło, da byli imeli otwerstii put priiti zde u nas, jako bożieju błagodetiju
cerkow jest gotowo, tilko ożedajem ukrasiti jego takowim ukraszeniem, czto sedelaet u preswietłago
twojego prawosławnago carstwa” - list z dnia 12 lipca 1639 r. - CGADA, f. 68, op. 2,1639, d. 6,11. 1-2;
S. Dragomir, op. cit., s. 94; Istoriczeskie.. .2, poz. 9, s. 35-37; L.E. Semenova, op. cit., s. 566.
44 „(...) i paki molim i żelajem preswietłago i welikago ti carstwa radi nekich maistori maleri,
da pożałujesz nasze czełobitia ukrasiti nam nasze swetaja cerkow, jeże s’ 'zdachom w ime Triech
swetitel i w’ 'selenskich ucziteli - Wasilie Welikago, Grigorie Bogoslowa, Ioana Złatoustago (...)
Nja zelo prosim i molimsja carstwiju ti, abi priszli nekich maljari ot prawosławnago twojego car-
stwa zde do nas, a my budem tworiti dobroja zapłatu maistorom o ws”em i s welikoja wiernosti
moja peczal budet radi nich” - list z dnia 7 maja 1641 r. - CGADA, f. 68, op. 2,1641, d. 10,11. 1-2;
S. Dragomir, op. cit., s. 95; Istoriczeskie.. .2, poz. 14, s. 51-53; L.E. Semenowa, op. cit., s. 566.
64
Piotr Kruk
(„kaczestwo”) miała nie spodobać się patriarsze Filaretowi. Malarze Iwan Pos-
piejew i Błażen Naprudnyj byli zmuszeni z tego powodu odpowiadać przed
stolnikiem Borysem Aleksandrowiczem Repninem („derżali (...) otwet pered
stebnikom Borisom Aleksandrowiczem Riepninym”). W efekcie mimo zapłaty
Barlaam powrócił z niczym39.
Jakieś ikony musiały jednak zostać wysłane, skoro kolejny wojewoda Ba-
zyli Łupu listem z lutego 1636 r. przypominał carowi Fiodorowi, że zostały
do zabrania jeszcze dwie ikony: św. św. Męczenników Jerzego i Jana Nowe-
go ze scenami ich męczeństwa w polach oraz św. św. Męczenników Prokopa
i Merkurego ze scenami ich żywota w polach. Obie pozostawały w posiada-
niu ich twórcy, malarza („zografa”) Nazarego, stąd prośba, aby car nakazał mu
przekazanie ikon bojarom wysłanym przez wojewodę40.
Dwa lata później, we wrześniu 1638 r., wojewoda Bazyli Łupu zwrócił się
do Moskwy już nie o ikony, lecz o samych malarzy w celu ukończenia malo-
wania cerkwi św. Trójcy w Jassach41. Nieco później, w liście z dnia 29 grudnia
1639 r., wojewoda Bazyli dziękował carowi za ikony dla mołdawskich cer-
kwi42. Prośba o malarzy zawarta jest w listach skierowanych do cara Michała
Fiodorowicza w latach 163943 i 164144. W odpowiedzi car wysłał do Mołdawii
dwóch malarzy, Sydora Pospiejewa i Jakowa Gawriłowa, obiecując zarazem
39 L.E. Semenowa na podstawie tego samego źródła napisała: „Varlaam a obtinut majoritatea
icoanelor necesare pentru impodobirea noilor biserici moldovene§ti” - eadem, op. cit., s. 565.
40 S. Dragomir, op. cit., s. 87-88, cyt. za: Istoriczeskie..., s. 327, przyp. 250. Dnia 8 czerw-
ca 1636 r. car odpowiedział, że „te ikony napisany (...) a nie posłany byli dlja togo, czto te ikony
napisany po ich archimandiczju (Barlaama) welenju nie po dostoinstwu, dlja togo w to vremja
archimandritu s towariszczi i nie otdany. A nynie po naszemu ukazu posłańcom twoim skazano,
czto ikony s nimi posłati nefzja dlja togo, czto napisany nie po dostoinstwu” - S. Dragomir,
op. cit., s. 89, cyt. za: Istoriczeskie..., s. 327-328, przyp. 250.
41 „Dasti nam ikonopisci dobri i iskusni i wolni byti chitreci naszi zdelati katapetazma i raspetie
po naszemu cerkownomu obyczaju” - list z dnia 13 września 1638 r.- CGADA, f. 68, op. 2, 1638,
d. 4,11. 1-2; S. Dragomir, op. cit., s. 92-93; Istoriczeskie...2, poz. 5, s. 26-27. Według Semenowej
Bazyli Łupu skierował prośbę do cara w r. 1636: L.E. Semenova, op. cit., s. 565.
42 List dnia 29 grudnia 1639 r. - CGADA, f. 68, op. 2, 1639, d. 9,11. 1-2 - S. Dragomir, op. cit.,
s. 94; Istoriczeskie...2, nr 11, s. 41-42.
43 „(...) prosim i molim welikago ti carstwa radi oni naszich ljudii, kotorii zdelajut cerkownoje
ono dęło, jegda ugotowitsja dieło, da byli imeli otwerstii put priiti zde u nas, jako bożieju błagodetiju
cerkow jest gotowo, tilko ożedajem ukrasiti jego takowim ukraszeniem, czto sedelaet u preswietłago
twojego prawosławnago carstwa” - list z dnia 12 lipca 1639 r. - CGADA, f. 68, op. 2,1639, d. 6,11. 1-2;
S. Dragomir, op. cit., s. 94; Istoriczeskie.. .2, poz. 9, s. 35-37; L.E. Semenova, op. cit., s. 566.
44 „(...) i paki molim i żelajem preswietłago i welikago ti carstwa radi nekich maistori maleri,
da pożałujesz nasze czełobitia ukrasiti nam nasze swetaja cerkow, jeże s’ 'zdachom w ime Triech
swetitel i w’ 'selenskich ucziteli - Wasilie Welikago, Grigorie Bogoslowa, Ioana Złatoustago (...)
Nja zelo prosim i molimsja carstwiju ti, abi priszli nekich maljari ot prawosławnago twojego car-
stwa zde do nas, a my budem tworiti dobroja zapłatu maistorom o ws”em i s welikoja wiernosti
moja peczal budet radi nich” - list z dnia 7 maja 1641 r. - CGADA, f. 68, op. 2,1641, d. 10,11. 1-2;
S. Dragomir, op. cit., s. 95; Istoriczeskie.. .2, poz. 14, s. 51-53; L.E. Semenowa, op. cit., s. 566.
64