DOI article:
Kruk, Mirosław Piotr: "Oktoich lwowski" z 1630 r: historyczne i kulturowe związki między Rzecząpospolitą, Mołdawią i Księstwem Moskiewskim
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.28100#0072
Mirosław
Piotr Kruk
Fiedor Kozłow, Iwan Kozłow, Iwan („Iwan ikonopisec Wołodimierow”)53.
Do Mołdawii rządzonej przez Jerzego Stefana mieli być ostatecznie wysłani
przez cara Alekseja Michajłowicza Sofroniusz Karpow i Kuźma Jakowlew dnia
22 stycznia 1657 r.54
Bractwo Stauropigialne, jego drukarnia i inne typografie
Rzeczypospolitej
Metropolita Piotr Mohyła, wojewoda Bazyli Łupu i patriarcha
Cyryl Lukarys
W następującej w Oktoichu po wstępie przedmowie do „czytelnika prawosław-
nego” mowa jest o pięknie cerkwi, większym aniżeli uroda niewiasty (ił. 6-8).
Wyrażona została pochwała cerkwi, jako nauczycielki boskich, prawosławnych,
ojcowskich dogmatów, ozdobionej szatami złotymi, pieśniami. Po całostronico-
wej apoteozie cerkwi wspomina się imiona: patriarchy Joachima Antiocheńskie-
go, Melecjusza Aleksandryjskiego, Jeremiasza „Nowego Rzymu”, patriarchy po-
wszechnego55. Dzięki wymienionym patriarchom „Ojcom i Pasterzom Naszym”
i dwóm innym dobrodziejom, jak stwierdzono, Bractwo mogło rozpocząć w gro-
dzie „Liondopoli małej Rusi” dzieło odrodzenia, co zostało utwierdzone pismami
„Pana naszego, miłościwego króla Zygmunta” (1587-1632). Wymieniono trzy
warunki dotyczące działalności i przyszłości Bractwa:
1. Bractwo ma „wiecznie” istnieć przy świątyni Zaśnięcia Matki Bożej Stauro-
pigii patriarszej.
2. Typograha (drukarnia Bractwa) będzie drukować księgi do nauki Słowa
Bożego.
3. Powstanie gimnazjum dla młodzieży.
53 List z 18 czerwca 1656 r. - CGADA, f. 68, op. 1, 1656, d. 2, 1. 34-34; Istoriczeskie...2,
poz. 92, s. 283-284; L.E. Semenowa, op. cit., s. 567.
54Istoriczeskie...2, s. 393, przyp 198; L.E. Semenowa, op. cit., s. 567.
55 Tak też zwracało się Bractwo w liście do Patriarchy z dnia 30 października 1629 r.: „Sanctis-
sime Domine D. Pater archiepiscope Constantinipolitane Novae Romae et oecumenice patriar-
cha D. Pater in Spiritu et Pastor noster summę honorande” - G. Hofmann, Patriarch Lukaris
und die Rómische Kirche, [w:] Griechische Patriarchen und Rómische Papste. Untersuchungen
und Texte, II/l, „Orientalia Christiana”, 15, 1928, 1, s. 75. Postacie Joachima Antiocheń-
skiego oraz patriarchy Konstantynopola Jeremiasza II zostały szeroko scharakteryzowa-
ne w opracowaniu Borysa Gudzjaka, Kryza i reforma. Kyiwska mytropolija, Cargorodskij
patriarchat i geneza Berestejskoj unii, Lwiw 2000, s. 205-217. Jeremiasz II, ustanawiając
Bractwo w r. 1587, potwierdził jego niezależność od władzy biskupiej, które to prawo po-
twierdzali kolejni patriarchowie. Z kolei zachowane listy, przeniesione z archiwum Bractwa
do Archiwum Państwowego we Lwowie, potwierdzają wymianę korespondencji z innymi
patriarchami - B.L. Fonkicz, Paleografia greczeskich gramot L’wiwskogo bratstwa, „Paleosla-
vica”, 10, 2002, s. 282-292.
66
Piotr Kruk
Fiedor Kozłow, Iwan Kozłow, Iwan („Iwan ikonopisec Wołodimierow”)53.
Do Mołdawii rządzonej przez Jerzego Stefana mieli być ostatecznie wysłani
przez cara Alekseja Michajłowicza Sofroniusz Karpow i Kuźma Jakowlew dnia
22 stycznia 1657 r.54
Bractwo Stauropigialne, jego drukarnia i inne typografie
Rzeczypospolitej
Metropolita Piotr Mohyła, wojewoda Bazyli Łupu i patriarcha
Cyryl Lukarys
W następującej w Oktoichu po wstępie przedmowie do „czytelnika prawosław-
nego” mowa jest o pięknie cerkwi, większym aniżeli uroda niewiasty (ił. 6-8).
Wyrażona została pochwała cerkwi, jako nauczycielki boskich, prawosławnych,
ojcowskich dogmatów, ozdobionej szatami złotymi, pieśniami. Po całostronico-
wej apoteozie cerkwi wspomina się imiona: patriarchy Joachima Antiocheńskie-
go, Melecjusza Aleksandryjskiego, Jeremiasza „Nowego Rzymu”, patriarchy po-
wszechnego55. Dzięki wymienionym patriarchom „Ojcom i Pasterzom Naszym”
i dwóm innym dobrodziejom, jak stwierdzono, Bractwo mogło rozpocząć w gro-
dzie „Liondopoli małej Rusi” dzieło odrodzenia, co zostało utwierdzone pismami
„Pana naszego, miłościwego króla Zygmunta” (1587-1632). Wymieniono trzy
warunki dotyczące działalności i przyszłości Bractwa:
1. Bractwo ma „wiecznie” istnieć przy świątyni Zaśnięcia Matki Bożej Stauro-
pigii patriarszej.
2. Typograha (drukarnia Bractwa) będzie drukować księgi do nauki Słowa
Bożego.
3. Powstanie gimnazjum dla młodzieży.
53 List z 18 czerwca 1656 r. - CGADA, f. 68, op. 1, 1656, d. 2, 1. 34-34; Istoriczeskie...2,
poz. 92, s. 283-284; L.E. Semenowa, op. cit., s. 567.
54Istoriczeskie...2, s. 393, przyp 198; L.E. Semenowa, op. cit., s. 567.
55 Tak też zwracało się Bractwo w liście do Patriarchy z dnia 30 października 1629 r.: „Sanctis-
sime Domine D. Pater archiepiscope Constantinipolitane Novae Romae et oecumenice patriar-
cha D. Pater in Spiritu et Pastor noster summę honorande” - G. Hofmann, Patriarch Lukaris
und die Rómische Kirche, [w:] Griechische Patriarchen und Rómische Papste. Untersuchungen
und Texte, II/l, „Orientalia Christiana”, 15, 1928, 1, s. 75. Postacie Joachima Antiocheń-
skiego oraz patriarchy Konstantynopola Jeremiasza II zostały szeroko scharakteryzowa-
ne w opracowaniu Borysa Gudzjaka, Kryza i reforma. Kyiwska mytropolija, Cargorodskij
patriarchat i geneza Berestejskoj unii, Lwiw 2000, s. 205-217. Jeremiasz II, ustanawiając
Bractwo w r. 1587, potwierdził jego niezależność od władzy biskupiej, które to prawo po-
twierdzali kolejni patriarchowie. Z kolei zachowane listy, przeniesione z archiwum Bractwa
do Archiwum Państwowego we Lwowie, potwierdzają wymianę korespondencji z innymi
patriarchami - B.L. Fonkicz, Paleografia greczeskich gramot L’wiwskogo bratstwa, „Paleosla-
vica”, 10, 2002, s. 282-292.
66