DOI Artikel:
Zasławska, Danuta Natalia: Martwe natury kwiatowe Andreasa Stecha
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.28100#0171
a następnie do Związku Radzieckiego. Obraz nie znalazł się już na liście obiek-
tów rewindykowanych w 1956 r.12 Przekazy źródłowe wspominają o jeszcze
innych obrazach kwiatowych Stecha: szkicu malarskim do Wielkiego bukietu
Breynego ze zbiorów rodziny Stryowskich (o którym zachował wspomnienia
z dzieciństwa malarz Wilhelm Stryowski)13, girlandach kwiatowych z Dworu
Artusa14 oraz bukiecie zdobiącym jedno z elbląskich epitafiów15. Kwiaty obecne
są także w portretach i innych kompozycjach malarza. W ich przedstawienia
obfituje w sposób szczególny obraz ołtarzowy Wyznanie wiary św. Maurycego
z katedry pelplińskiej (1674 r.), gdzie malarz ujął je na dwa sposoby: kwiaty
rozrzucone na stopniach ołtarza ukazane zostały ze szczególną, botaniczną
dbałością o wierność naturze, natomiast te w girlandach wokół tronu Jowisza
są już o wiele bardziej skonwencjonalizowane. Podobna typizacja występuje
w przedstawieniach róż i kwiatowych girland w obrazie Św. Róża z Limy z Je-
zusem, wieńczącym ołtarz boczny w kościele św. Mikołaja w Gdańsku. Analo-
gicznie stylizowane jest przedstawienie charakterystycznych, bardzo pełnych
róż w ręku córki gdańskiego burmistrza Engelke (na jej zaginionym portrecie
12 H. Kowalska, Nieznane materiały do losów dzieł Andrzeja Stecha, „Gdańskie Studia Mu-
zealne”, 6, 1995, s. 187.
13 B.M. Makowski, Der Danziger Maler Andreas Stech, „Zeitschrift des Westpreussischen Ge-
schichtsvereins”, 52,1910, s. 165; Grzybkowska 1979, s. 145, kat. C. 45. Jak podaje M. Makowski,
kompozycję tę uzupełniały leżące na stole śliwki i morela.
14 Grzybkowska 1979, s. 145, kat. C. 46. Autorka datuje ją na 1690 r. Ważną dla naszych
rozważań próbą odtworzenia wyglądu tych girland jest ich cyfrowo-fotograńczne simulacrum
na płótnie, w skali 1:1, umieszczone w miejscu zaginionego oryginału w Ławie św. Reinholda.
Stanowi ono część większego projektu fotograficznej rekonstrukcji wnętrza Dworu Artusa we-
dług stanu z lat 30. XX w., wykonanego w latach 1999-2002 przez artystę plastyka i fotografika
Krzysztofa Izdebskiego. Ta nowatorska metoda przybliża zaginione dzieło na poziomie fotografii
barwnej (elektroniczne zabarwienie archiwalnego czarno-białego zdjęcia oryginału wykonano
na podstawie analizy jego barwoczułości, a do ustalenia klucza kolorystycznego posłużyła m.in.
analiza zachowanych malowideł Stecha). Girlandom kwiatowym Stecha autorka poświęci osobny
artykuł. Zob.: E. Śledź, Dwór Artusa w Gdańsku. Etapy odbudowy i konserwacji po II wojnie świato-
wej, [w:] Dwór Artusa w Gdańsku. Sztuka i sztuka konserwacji, Materiały z konferencji naukowej
w Gdańsku, 17-19 października 2002, Warszawa 2004, s. 186; T. Grzybkowska, Simulacrum cyf-
rowe w służbie zabytków. Przykład Dworu Artusa w Gdańsku, [w:] ibidem, s. 189-198.
15 H. Abs, Ein neues Blumenstiick von Andreas Stech, „Mitteilungen des Westpreussischen
Geschichtsvereins”, 2, 1937, s. 42-43. Autor odnotowuje obecność dużego bukietu kwiatów,
wtórnie domalowanego na epitafium Izaaka Spieringa w krużganku elbląskiego kościoła Ma-
riackiego, zwracając uwagę na jego uderzające podobieństwo do bukietu Stecha ze zbiorów Ka-
bruna w gdańskim Stadtmuseum. Nie byłoby w tym może nic szczególnego, gdyby nie opis bu-
kietu, istotnie żywo przypominający bukiet Breynego, wzmiankujący „wielką liczbę tulipanów,
lilie, czerwone i białe róże, szachownicę kostkową, siedem gałązek bzu, pięć białych narcyzów,
dwie cynie (źle rozpoznane, gdyż nasiona pochodzących z Meksyku cynii trafiły do Europy
w XVIII w., a popularność jako kwiaty ogrodowe zdobyły dopiero u schyłku następnego stule-
cia), sasankę, jaskier, gałąź wiciokrzewu” i bliżej niezidentyfikowaną resztę. Grzybkowska nie
podejmuje tego wątku, choć podaje artykuł w bibliografii.
Martwe natury
kwiatowe
Andreasa
Stecha
165
tów rewindykowanych w 1956 r.12 Przekazy źródłowe wspominają o jeszcze
innych obrazach kwiatowych Stecha: szkicu malarskim do Wielkiego bukietu
Breynego ze zbiorów rodziny Stryowskich (o którym zachował wspomnienia
z dzieciństwa malarz Wilhelm Stryowski)13, girlandach kwiatowych z Dworu
Artusa14 oraz bukiecie zdobiącym jedno z elbląskich epitafiów15. Kwiaty obecne
są także w portretach i innych kompozycjach malarza. W ich przedstawienia
obfituje w sposób szczególny obraz ołtarzowy Wyznanie wiary św. Maurycego
z katedry pelplińskiej (1674 r.), gdzie malarz ujął je na dwa sposoby: kwiaty
rozrzucone na stopniach ołtarza ukazane zostały ze szczególną, botaniczną
dbałością o wierność naturze, natomiast te w girlandach wokół tronu Jowisza
są już o wiele bardziej skonwencjonalizowane. Podobna typizacja występuje
w przedstawieniach róż i kwiatowych girland w obrazie Św. Róża z Limy z Je-
zusem, wieńczącym ołtarz boczny w kościele św. Mikołaja w Gdańsku. Analo-
gicznie stylizowane jest przedstawienie charakterystycznych, bardzo pełnych
róż w ręku córki gdańskiego burmistrza Engelke (na jej zaginionym portrecie
12 H. Kowalska, Nieznane materiały do losów dzieł Andrzeja Stecha, „Gdańskie Studia Mu-
zealne”, 6, 1995, s. 187.
13 B.M. Makowski, Der Danziger Maler Andreas Stech, „Zeitschrift des Westpreussischen Ge-
schichtsvereins”, 52,1910, s. 165; Grzybkowska 1979, s. 145, kat. C. 45. Jak podaje M. Makowski,
kompozycję tę uzupełniały leżące na stole śliwki i morela.
14 Grzybkowska 1979, s. 145, kat. C. 46. Autorka datuje ją na 1690 r. Ważną dla naszych
rozważań próbą odtworzenia wyglądu tych girland jest ich cyfrowo-fotograńczne simulacrum
na płótnie, w skali 1:1, umieszczone w miejscu zaginionego oryginału w Ławie św. Reinholda.
Stanowi ono część większego projektu fotograficznej rekonstrukcji wnętrza Dworu Artusa we-
dług stanu z lat 30. XX w., wykonanego w latach 1999-2002 przez artystę plastyka i fotografika
Krzysztofa Izdebskiego. Ta nowatorska metoda przybliża zaginione dzieło na poziomie fotografii
barwnej (elektroniczne zabarwienie archiwalnego czarno-białego zdjęcia oryginału wykonano
na podstawie analizy jego barwoczułości, a do ustalenia klucza kolorystycznego posłużyła m.in.
analiza zachowanych malowideł Stecha). Girlandom kwiatowym Stecha autorka poświęci osobny
artykuł. Zob.: E. Śledź, Dwór Artusa w Gdańsku. Etapy odbudowy i konserwacji po II wojnie świato-
wej, [w:] Dwór Artusa w Gdańsku. Sztuka i sztuka konserwacji, Materiały z konferencji naukowej
w Gdańsku, 17-19 października 2002, Warszawa 2004, s. 186; T. Grzybkowska, Simulacrum cyf-
rowe w służbie zabytków. Przykład Dworu Artusa w Gdańsku, [w:] ibidem, s. 189-198.
15 H. Abs, Ein neues Blumenstiick von Andreas Stech, „Mitteilungen des Westpreussischen
Geschichtsvereins”, 2, 1937, s. 42-43. Autor odnotowuje obecność dużego bukietu kwiatów,
wtórnie domalowanego na epitafium Izaaka Spieringa w krużganku elbląskiego kościoła Ma-
riackiego, zwracając uwagę na jego uderzające podobieństwo do bukietu Stecha ze zbiorów Ka-
bruna w gdańskim Stadtmuseum. Nie byłoby w tym może nic szczególnego, gdyby nie opis bu-
kietu, istotnie żywo przypominający bukiet Breynego, wzmiankujący „wielką liczbę tulipanów,
lilie, czerwone i białe róże, szachownicę kostkową, siedem gałązek bzu, pięć białych narcyzów,
dwie cynie (źle rozpoznane, gdyż nasiona pochodzących z Meksyku cynii trafiły do Europy
w XVIII w., a popularność jako kwiaty ogrodowe zdobyły dopiero u schyłku następnego stule-
cia), sasankę, jaskier, gałąź wiciokrzewu” i bliżej niezidentyfikowaną resztę. Grzybkowska nie
podejmuje tego wątku, choć podaje artykuł w bibliografii.
Martwe natury
kwiatowe
Andreasa
Stecha
165