DOI article:
Kaszubowska, Joanna: Kadyny - wieś idealna cesarza Wilhelma II
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.28100#0374
Joanna
Kaszubowska
zbyt małe jak na potrzeby cesarza, jego rodziny oraz niezbędnej służby. Część
zabudowań gospodarczych została zapewne odbudowana po pożarze, który
miał miejsce w 1889 r. W Kadynach znajdowały się dwa zakłady przemysłowe:
gorzelnia założona w 1870 r. i cegielnia, która została ponownie uruchomiona
w 1872 r. i otrzymała wtedy nowy piec12. Zabudowa mieszkalna Kadyn pocho-
dziła z XVIII w., a funkcję szkoły spełniały niszczejące zabudowania dawnego
klasztoru franciszkańskiego13.
W zachowanym obecnie założeniu widać wyraźnie, że podjęta przez cesarza
przebudowa nie była chaotyczna, lecz poddana wyraźnemu i konsekwentnie
przeprowadzonemu planowi, który istniał zapewne już w momencie prze-
jęcia Kadyn. Można zauważyć, że zabudowa miała nawiązywać do wzorów
budownictwa lokalnego, ukazywać ciągłość tradycji pruskiej na tym tere-
nie. Drugim zasadniczym elementem tego planu było zapewnienie miesz-
kańcom Kadyn godziwych warunków życia, możliwości podjęcia pracy oraz
niezbędnych budynków użyteczności publicznej. O tym, jak całościowe było
to założenie, może świadczyć fakt zbudowania portu i kolei polowej, które
miały ułatwić transport i sprzedaż produktów zakładów przemysłowych za-
łożonych w Kadynach.
Do realizacji wyżej opisanego planu przystąpiono niezwłocznie. Prace roz-
poczęto od zapewnienia wygody pomysłodawcy przebudowy - cesarzowi Wil-
helmowi II. Latem 1899 r. trwały w Kadynach intensywne prace budowlane.
Wnętrza istniejącego od XVII w. pałacu otrzymały nowe wyposażenie. Dobu-
dowano także niewielkie wschodnie skrzydło pałacu, w którym znajdowały się
pomieszczenia kuchenne i mieszkania służby14. W tym samym roku powstały
też budynki gospodarcze związane z pałacem oraz budynek bramny. Od tego
czasu Kadyny stały się letnią rezydencją cesarską, w której rodzina cesarska ba-
wiła przynajmniej raz do roku15. Jak wiadomo z albumu Ottomara Anschutza,
budziło to w Rzeszy spore zdumienie16, ponieważ mimo rozbudowy pałac był
niewielki i nie zapewniał takiego komfortu jak inne rezydencje cesarskie. Ka-
dyny były też sporo oddalone od Berlina i podróż rodziny cesarskiej stanowiła
spore wyzwanie logistyczne.
Kiedy cesarz wraz z rodziną miał już zapewnione miejsce wypoczynku
w Kadynach, przystąpiono do budowy nowych i rozbudowy istniejących
zakładów przemysłowych. Jeszcze w 1899 r. rozbudowano cegielnię1'. Krok
12 R. Dorr, op. cit., s. 22; B. Lubocka, Kadyny..., s. 36.
13 B. Lubocka, Kadyny..., s. 36.
14 R. Dorr, op. cit., s. 23; B. Lubocka, Kadyny..., s. 37.
15 B. Lubocka, Kadyny..., s. 37.
16 O. Anschiitz, Cadinen, Sommeraufenthalt der Deutschen Kaiserfamilie, 1903, s. 1.
17 J. Barfod, Historia Królewskiej Wytwórni Majoliki w Kadynach, [w:] Kadyny. Ceramika
z Królewskiego Warsztatu..., s. 7.
B. Lubocka, Kadyny..., s. 37.
368
Kaszubowska
zbyt małe jak na potrzeby cesarza, jego rodziny oraz niezbędnej służby. Część
zabudowań gospodarczych została zapewne odbudowana po pożarze, który
miał miejsce w 1889 r. W Kadynach znajdowały się dwa zakłady przemysłowe:
gorzelnia założona w 1870 r. i cegielnia, która została ponownie uruchomiona
w 1872 r. i otrzymała wtedy nowy piec12. Zabudowa mieszkalna Kadyn pocho-
dziła z XVIII w., a funkcję szkoły spełniały niszczejące zabudowania dawnego
klasztoru franciszkańskiego13.
W zachowanym obecnie założeniu widać wyraźnie, że podjęta przez cesarza
przebudowa nie była chaotyczna, lecz poddana wyraźnemu i konsekwentnie
przeprowadzonemu planowi, który istniał zapewne już w momencie prze-
jęcia Kadyn. Można zauważyć, że zabudowa miała nawiązywać do wzorów
budownictwa lokalnego, ukazywać ciągłość tradycji pruskiej na tym tere-
nie. Drugim zasadniczym elementem tego planu było zapewnienie miesz-
kańcom Kadyn godziwych warunków życia, możliwości podjęcia pracy oraz
niezbędnych budynków użyteczności publicznej. O tym, jak całościowe było
to założenie, może świadczyć fakt zbudowania portu i kolei polowej, które
miały ułatwić transport i sprzedaż produktów zakładów przemysłowych za-
łożonych w Kadynach.
Do realizacji wyżej opisanego planu przystąpiono niezwłocznie. Prace roz-
poczęto od zapewnienia wygody pomysłodawcy przebudowy - cesarzowi Wil-
helmowi II. Latem 1899 r. trwały w Kadynach intensywne prace budowlane.
Wnętrza istniejącego od XVII w. pałacu otrzymały nowe wyposażenie. Dobu-
dowano także niewielkie wschodnie skrzydło pałacu, w którym znajdowały się
pomieszczenia kuchenne i mieszkania służby14. W tym samym roku powstały
też budynki gospodarcze związane z pałacem oraz budynek bramny. Od tego
czasu Kadyny stały się letnią rezydencją cesarską, w której rodzina cesarska ba-
wiła przynajmniej raz do roku15. Jak wiadomo z albumu Ottomara Anschutza,
budziło to w Rzeszy spore zdumienie16, ponieważ mimo rozbudowy pałac był
niewielki i nie zapewniał takiego komfortu jak inne rezydencje cesarskie. Ka-
dyny były też sporo oddalone od Berlina i podróż rodziny cesarskiej stanowiła
spore wyzwanie logistyczne.
Kiedy cesarz wraz z rodziną miał już zapewnione miejsce wypoczynku
w Kadynach, przystąpiono do budowy nowych i rozbudowy istniejących
zakładów przemysłowych. Jeszcze w 1899 r. rozbudowano cegielnię1'. Krok
12 R. Dorr, op. cit., s. 22; B. Lubocka, Kadyny..., s. 36.
13 B. Lubocka, Kadyny..., s. 36.
14 R. Dorr, op. cit., s. 23; B. Lubocka, Kadyny..., s. 37.
15 B. Lubocka, Kadyny..., s. 37.
16 O. Anschiitz, Cadinen, Sommeraufenthalt der Deutschen Kaiserfamilie, 1903, s. 1.
17 J. Barfod, Historia Królewskiej Wytwórni Majoliki w Kadynach, [w:] Kadyny. Ceramika
z Królewskiego Warsztatu..., s. 7.
B. Lubocka, Kadyny..., s. 37.
368