DOI article:
Skibiński, Franciszek: Kilka uwag o Hansie Strakowskim, Simonie Herle i architekurze gdańskiej przełomu XVI i XVII w.
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.28181#0132
Franciszek w Gdańsku przez Strakowskiego. Wynika z nich jednoznacznie, iż na począt-
Skibiński pu XVII w. pracownia ta była największym przedsiębiorstwem tego typu w mie-
ście15. W początkowych latach (1592-1595) liczba pracowników zatrudnionych
przez mistrza wynosiła około 7-9, nie była więc szczególnie wysoka16. Jednakże
już w 1596 r. Strakowski uiścił opłatę za 21 czeladników, co sytuowało jego
warsztat wśród największych w Gdańsku17. Najwięcej pracowników czynnych
było tam jednak w pierwszej dekadzie XVII stulecia. W latach 1601 i 1605
Strakowski zatrudniał przynajmniej 41 czeladników18, a w roku 1603 - 3119.
Największa ich liczba, czyli 64, opłacona została w roku 160620. Należy podkre-
ślić fakt, iż żaden inny znany gdański warsztat budowlany nie zatrudniał nawet
w przybliżeniu tak dużej liczby pomocników. Dla porównania, w 1592 r. Bur-
chardt Janssen jednorazowo uiścił opłatę za 26, zaś w 1589 r. Hans Schneider
von Lindau za 34 pracowników21. Duży warsztat rzeźbiarski, jak ten Willema van
den Blocke, jedynie momentami zatrudniał około 10 czeladników22. Strakowski
musiał być w tym czasie zaangażowany w szereg dużych inwestycji, być może
w części publicznych. Tak duży warsztat wykonywał zapewne prace jednocześ-
nie w kilku miejscach, na co wskazuje sygnowany przez Strakowskiego później-
szy już rachunek z 9 lipca 1616 r., w którym wymienieni są czeladnicy (łącz-
nie 15) pracujący w czterech obiektach23. Inne dokumenty z tego samego roku
mówią ponadto o robotach prowadzonych przezeń w twierdzy Wisłoujście24.
Wymienione w dokumentach działania wiązały się zapewne nie tyle ze wzno-
szeniem nowych, reprezentacyjnych czy nawet tylko gospodarczych budyn-
ków, co z większymi łub mniejszymi naprawami, przebudowami i modyfika-
cjami istniejących już obiektów25. Działalność taka stanowić musiała znaczną,
wręcz podstawową część zajęć budowniczych i murarzy czynnych w Gdańsku,
w szczególności zaś budowniczych i murarzy miejskich26.
15 Por. Halina Sikorska, Jan Speyman. Szkic z dziejów mecenatu gdańskiej sztuki XVI1XVII w.,
„Rocznik Gdański” 1968, t. 27, s. 275 oraz Dybaś, Strakowski...
16 Np. APG, Cechy gdańskie, sygn. 300, C/2058, s. 99, 100, 102, 105, 110, 139, 141.
17 APG, Cechy gdańskie, sygn. 300, C/2058, s. 156-157.
18 APG, Cechy gdańskie, sygn. 300, C/2058, s. 259; 300, C/2059, s. 63.
19 APG, Cechy gdańskie, sygn. 300, C/2059, s. 11.
20 APG, Cechy gdańskie, sygn. 300, C/2059, s. 86.
21 APG, Cechy gdańskie, sygn. 300, C/2058, s. 69-70, 96; por. też Franciszek Skibiński, War-
sztat Willema van den Blocke w świetle akt gdańskiego cechu murarzy, kamieniarzy i rzeźbiarzy,
„Biuletyn Historii Sztuki” 2010, R. 72, nr 1/2, s. 88, przyp. 26.
22 Patrz: Skibiński, Warsztat Willema van den Blocke...
23 APG, Kamlaria, sygn. 300, 12/298, s. 71. W dokumencie wspomniane są Hof (8 pra-
cowników), Stadthof(4), nieokreślony Kloster (2) oraz Zeughaus (1).
24 APG, Kamlaria, sygn. 300, 12/298, s. 67 i 109; pierwszy z nich z ramienia władz miejskich
sygnowany przez Hansa Czierenbergka.
25 Dotyczyć to mogło też obiektów wspomnianych w suplice z 1635 r., por. Cuny, Danizgs
Kunst..., s. 56 i Stankiewicz, Strakowscy..., s. 91.
26 Por. uwagi dotyczące Augsburga w Bernd Roeck, Wirtschaftliche undsoziale Voraussetzungen
der Augsburger Baukunst zur Zeit des Elias Holi, „Architectura” 1984, Nr. 14, s. 119-138.
126
Skibiński pu XVII w. pracownia ta była największym przedsiębiorstwem tego typu w mie-
ście15. W początkowych latach (1592-1595) liczba pracowników zatrudnionych
przez mistrza wynosiła około 7-9, nie była więc szczególnie wysoka16. Jednakże
już w 1596 r. Strakowski uiścił opłatę za 21 czeladników, co sytuowało jego
warsztat wśród największych w Gdańsku17. Najwięcej pracowników czynnych
było tam jednak w pierwszej dekadzie XVII stulecia. W latach 1601 i 1605
Strakowski zatrudniał przynajmniej 41 czeladników18, a w roku 1603 - 3119.
Największa ich liczba, czyli 64, opłacona została w roku 160620. Należy podkre-
ślić fakt, iż żaden inny znany gdański warsztat budowlany nie zatrudniał nawet
w przybliżeniu tak dużej liczby pomocników. Dla porównania, w 1592 r. Bur-
chardt Janssen jednorazowo uiścił opłatę za 26, zaś w 1589 r. Hans Schneider
von Lindau za 34 pracowników21. Duży warsztat rzeźbiarski, jak ten Willema van
den Blocke, jedynie momentami zatrudniał około 10 czeladników22. Strakowski
musiał być w tym czasie zaangażowany w szereg dużych inwestycji, być może
w części publicznych. Tak duży warsztat wykonywał zapewne prace jednocześ-
nie w kilku miejscach, na co wskazuje sygnowany przez Strakowskiego później-
szy już rachunek z 9 lipca 1616 r., w którym wymienieni są czeladnicy (łącz-
nie 15) pracujący w czterech obiektach23. Inne dokumenty z tego samego roku
mówią ponadto o robotach prowadzonych przezeń w twierdzy Wisłoujście24.
Wymienione w dokumentach działania wiązały się zapewne nie tyle ze wzno-
szeniem nowych, reprezentacyjnych czy nawet tylko gospodarczych budyn-
ków, co z większymi łub mniejszymi naprawami, przebudowami i modyfika-
cjami istniejących już obiektów25. Działalność taka stanowić musiała znaczną,
wręcz podstawową część zajęć budowniczych i murarzy czynnych w Gdańsku,
w szczególności zaś budowniczych i murarzy miejskich26.
15 Por. Halina Sikorska, Jan Speyman. Szkic z dziejów mecenatu gdańskiej sztuki XVI1XVII w.,
„Rocznik Gdański” 1968, t. 27, s. 275 oraz Dybaś, Strakowski...
16 Np. APG, Cechy gdańskie, sygn. 300, C/2058, s. 99, 100, 102, 105, 110, 139, 141.
17 APG, Cechy gdańskie, sygn. 300, C/2058, s. 156-157.
18 APG, Cechy gdańskie, sygn. 300, C/2058, s. 259; 300, C/2059, s. 63.
19 APG, Cechy gdańskie, sygn. 300, C/2059, s. 11.
20 APG, Cechy gdańskie, sygn. 300, C/2059, s. 86.
21 APG, Cechy gdańskie, sygn. 300, C/2058, s. 69-70, 96; por. też Franciszek Skibiński, War-
sztat Willema van den Blocke w świetle akt gdańskiego cechu murarzy, kamieniarzy i rzeźbiarzy,
„Biuletyn Historii Sztuki” 2010, R. 72, nr 1/2, s. 88, przyp. 26.
22 Patrz: Skibiński, Warsztat Willema van den Blocke...
23 APG, Kamlaria, sygn. 300, 12/298, s. 71. W dokumencie wspomniane są Hof (8 pra-
cowników), Stadthof(4), nieokreślony Kloster (2) oraz Zeughaus (1).
24 APG, Kamlaria, sygn. 300, 12/298, s. 67 i 109; pierwszy z nich z ramienia władz miejskich
sygnowany przez Hansa Czierenbergka.
25 Dotyczyć to mogło też obiektów wspomnianych w suplice z 1635 r., por. Cuny, Danizgs
Kunst..., s. 56 i Stankiewicz, Strakowscy..., s. 91.
26 Por. uwagi dotyczące Augsburga w Bernd Roeck, Wirtschaftliche undsoziale Voraussetzungen
der Augsburger Baukunst zur Zeit des Elias Holi, „Architectura” 1984, Nr. 14, s. 119-138.
126