DOI Artikel:
Skibiński, Franciszek: Kilka uwag o Hansie Strakowskim, Simonie Herle i architekurze gdańskiej przełomu XVI i XVII w.
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.28181#0133
Brak pewności, czy Strakowski rzeczywiście, jak przyjmuje się w literatu-
rze, zajmował stanowisko budowniczego miejskiego27. Ostateczna odpowiedź
na pytanie o jego status będzie możliwa dopiero po przeprowadzeniu grun-
townej analizy ram, w jakich funkcjonowało gdańskie budownictwo tego cza-
su. Nie ulega jednak wątpliwości, iż był on przynajmniej w pewnym zakresie
zatrudniany przez władze miasta. W dokumentach Strakowski jest określa-
ny zazwyczaj jako Stadtmaurer, co wskazuje, iż najprawdopodobniej był on
mistrzem murarskim zaangażowanym w służbę miastu28. Otwartą kwestią
pozostaje, czy termin ten odnosi się do prawnie umocowanego stanowiska,
a jeżeli tak, jaki był jego stosunek do funkcji budowniczego miejskiego. Choć
jednak nazwisko Strakowskiego pojawia się regularnie w rachunkach miej-
skich, trudno na tej podstawie jednoznacznie określić charakter i skalę jego
zaangażowania. Z rachunków tych wynika, iż był on jedną z szeregu osób
angażowanych przez miasto. Znacznie częściej od niego wymieniany jest
na przykład mało znany Philip Schumacher, określany terminem Bauknecht29,
który odgrywał trudną do zdefiniowania, lecz prawdopodobnie istotną rolę
w organizacji budownictwa gdańskiego tego czasu. Jego nazwisko pojawia się
w regularnych, cotygodniowych wypłatach za pracę przy Stadtgebaude30. Pew-
ne światło na różnice w kompetencjach Strakowskiego i Schumachera rzucają
rachunki z lat 1616-161731. Strakowski opłacany jest tu regularnie za pracę
Maurergesellen, a Schumacher za Handtlanger i Arbeitts volck, co wskazu-
je na podział odpowiedzialności. Strakowski był przypuszczalnie mistrzem
odpowiedzialnym za pracę sił wykwalifikowanych, Schumacher zaś rodzajem
brygadzisty, który kontrolował prostych robotników.
Wiedza na temat prowadzonych przez Strakowskiego prac oparta jest
głównie na treści supliki skierowanej do władz miasta przez samego mistrza
w 1635 r., fragmentarycznie opublikowanej przez Georga Cunyego i będącej
w tej formie zasadniczym źródłem dla Jerzego Stankiewicza32. Przekaz ten
pozwala sądzić, iż Strakowski był zaangażowany w budowę umocnień, inży-
nierię wodną, a także w prace przy miejskich budowlach reprezentacyjnych.
Do przedstawionej przez Strakowskiego w dokumencie listy własnych prac
należy jednak podchodzić z ostrożnością, choć bowiem dostarcza ona infor-
macji o inwestycjach, w jakie był on zaangażowany, nie mówi nic o charakterze
tego zaangażowania. Z uwagi na to, iż dokument ten miał na celu podkreślenie
27 To obowiązujące w literaturze założenie oparte jest zasadniczo na stwierdzeniu Cunyego,
por. Cuny, Danzigs Kunst..., s. 51; zakwestionował je ostatnio Bogusław Dybaś, por. idem, Stra-
kowski..., s. 176.
28 Np. dokumenty z roku 1604, APG, Weta, sygn. 300, 58/62, s. 38-39, z roku 1613, APG,
Kamlaria, sygn. 300 12/45, s. 55, czy z roku 1616, APG, Kamlaria, sygn. 300, 12/46, s. 127.
29 Tak w APG, Kamlaria, sygn. 300,12/46, s. 208. O Philipie Schumacherze najwięcej [w:] Bar-
tetzky, Das Grofie Zeughaus..., zwłaszcza s. 95-98.
30 Np. rachunki za rok 1613/1614, APG, Kamlaria, sygn. 300, 12/43, s. 199-201.
31 APG, Kamlaria, sygn. 300, 12/46, s. 209-210.
32 Cuny, Danzigs Kunst, s. 56 i Stankiewicz, Strakowscy..., s. 91.
Kilka uwag
o Hansie
Strakow-
skim, Simonie
Herle...
127
rze, zajmował stanowisko budowniczego miejskiego27. Ostateczna odpowiedź
na pytanie o jego status będzie możliwa dopiero po przeprowadzeniu grun-
townej analizy ram, w jakich funkcjonowało gdańskie budownictwo tego cza-
su. Nie ulega jednak wątpliwości, iż był on przynajmniej w pewnym zakresie
zatrudniany przez władze miasta. W dokumentach Strakowski jest określa-
ny zazwyczaj jako Stadtmaurer, co wskazuje, iż najprawdopodobniej był on
mistrzem murarskim zaangażowanym w służbę miastu28. Otwartą kwestią
pozostaje, czy termin ten odnosi się do prawnie umocowanego stanowiska,
a jeżeli tak, jaki był jego stosunek do funkcji budowniczego miejskiego. Choć
jednak nazwisko Strakowskiego pojawia się regularnie w rachunkach miej-
skich, trudno na tej podstawie jednoznacznie określić charakter i skalę jego
zaangażowania. Z rachunków tych wynika, iż był on jedną z szeregu osób
angażowanych przez miasto. Znacznie częściej od niego wymieniany jest
na przykład mało znany Philip Schumacher, określany terminem Bauknecht29,
który odgrywał trudną do zdefiniowania, lecz prawdopodobnie istotną rolę
w organizacji budownictwa gdańskiego tego czasu. Jego nazwisko pojawia się
w regularnych, cotygodniowych wypłatach za pracę przy Stadtgebaude30. Pew-
ne światło na różnice w kompetencjach Strakowskiego i Schumachera rzucają
rachunki z lat 1616-161731. Strakowski opłacany jest tu regularnie za pracę
Maurergesellen, a Schumacher za Handtlanger i Arbeitts volck, co wskazu-
je na podział odpowiedzialności. Strakowski był przypuszczalnie mistrzem
odpowiedzialnym za pracę sił wykwalifikowanych, Schumacher zaś rodzajem
brygadzisty, który kontrolował prostych robotników.
Wiedza na temat prowadzonych przez Strakowskiego prac oparta jest
głównie na treści supliki skierowanej do władz miasta przez samego mistrza
w 1635 r., fragmentarycznie opublikowanej przez Georga Cunyego i będącej
w tej formie zasadniczym źródłem dla Jerzego Stankiewicza32. Przekaz ten
pozwala sądzić, iż Strakowski był zaangażowany w budowę umocnień, inży-
nierię wodną, a także w prace przy miejskich budowlach reprezentacyjnych.
Do przedstawionej przez Strakowskiego w dokumencie listy własnych prac
należy jednak podchodzić z ostrożnością, choć bowiem dostarcza ona infor-
macji o inwestycjach, w jakie był on zaangażowany, nie mówi nic o charakterze
tego zaangażowania. Z uwagi na to, iż dokument ten miał na celu podkreślenie
27 To obowiązujące w literaturze założenie oparte jest zasadniczo na stwierdzeniu Cunyego,
por. Cuny, Danzigs Kunst..., s. 51; zakwestionował je ostatnio Bogusław Dybaś, por. idem, Stra-
kowski..., s. 176.
28 Np. dokumenty z roku 1604, APG, Weta, sygn. 300, 58/62, s. 38-39, z roku 1613, APG,
Kamlaria, sygn. 300 12/45, s. 55, czy z roku 1616, APG, Kamlaria, sygn. 300, 12/46, s. 127.
29 Tak w APG, Kamlaria, sygn. 300,12/46, s. 208. O Philipie Schumacherze najwięcej [w:] Bar-
tetzky, Das Grofie Zeughaus..., zwłaszcza s. 95-98.
30 Np. rachunki za rok 1613/1614, APG, Kamlaria, sygn. 300, 12/43, s. 199-201.
31 APG, Kamlaria, sygn. 300, 12/46, s. 209-210.
32 Cuny, Danzigs Kunst, s. 56 i Stankiewicz, Strakowscy..., s. 91.
Kilka uwag
o Hansie
Strakow-
skim, Simonie
Herle...
127