DOI Artikel:
Skibiński, Franciszek: Kilka uwag o Hansie Strakowskim, Simonie Herle i architekurze gdańskiej przełomu XVI i XVII w.
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.28181#0139
znaczną, może nawet czołową rolę odgrywali reprezentanci innych dyscy-
plin niż budowniczowie, w szczególności rzeźbiarze. Przykładem rzeźbiarza
zaangażowanego w różnorodne prace architektoniczne był Jacąues du Broe-
ucq, współpracujący z inżynierami takimi jak Donato de Boni i Sebastian van
Noyen, przy planowaniu fortyfikacji w Charlemont, Mariembourg i Philippe-
ville57. Był on też zapewne doradcą władz Antwerpii przy wyborze projektu
nowego ratusza i być może to właśnie on oceniał propozycję przedstawio-
ną przez Cornelisa Florisa. Również w Gdańsku rzeźbiarze w kamieniu, jak
np. Willem i Abraham van den Blocke, czy też w drewnie, jak Simon Herle,
na różne sposoby i w różnym charakterze angażowali się w inwestycje budow-
lane. Jednym z czynników umożliwiających taką praktykę był fakt, iż proces
projektowania był często oddzielony od samej realizacji, a większe i bardziej
prestiżowe budowle wznoszone w drugiej połowie XVI i na początku XVII w.
zazwyczaj nie były dziełem pojedynczego architekta bądź budowniczego58.
Czołowym północnoeuropejskim przykładem takiej kooperacji jest ratusz
w Antwerpii (1561-1565), zaprojektowany najprawdopodobniej przez rzeź-
biarzy Cornelisa Florisa i Willema van den Broecke (Paludanusa) jako znaw-
ców „antycznych” zasad architektury59, a wykonany przez wykwalifikowanych
budowniczych, m.in. Fłendricka van Paeschena i Jana Daemsa, którzy prawdo-
podobnie zaplanowali i wykonali fundamenty, pierwszą kondygnację i klatkę
schodową60. Innym przykładem jest portyk wzniesiony przed fasadą ratusza
w Kolonii (około 1570 r.). Projekty planowanej budowli niezależnie od siebie
przedstawili Cornelis Floris, Lambertus Suavius, Hendrik van Flasselt i inni,
rzeczywiste prace nadzorował zaś najprawdopodobniej mistrz kamieniarski
Willem Vernukken, który był też zaangażowany w dostarczanie materiału61.
Kilka uwag
o Hansie
Strakow-
skirn, Simonie
Herle..,
Architectura von Hans Verdeman de Vries, Entwicklung der Renaissance - Architektur in Mittel-
europa, Munchen-Berlin 2002.
57 De Jonge/Ottenheym, Unity and Discontinuity..., s. 79-86. Na temat rzeźbiarskiej dzia-
łalności Du Broeucąa por. m.in. Robert Didier, Jacąues Dubroeucą, sculpteur et maitre - artiste
de lempereur (1500/1510-1584), [b.m.w.] 2000.
58 Złożoność procesu budowlanego skłoniła badaczy do przyjęcia nowego modelu inter-
pretacji procesu powstawania nowożytnej architektury, rozumianego jako wynik grupowego
wysiłku wielu osób, poczynając od fundatorów, przez projektodawców, na wykonawcach koń-
cząc. Jasną analizę transformacji mającej miejsce w historiografii przedstawili Thomas Fitschner
i Kai Wenzel, Elias Holi, [w:] Die Baumeister der „Deutschen Renaissance”..., s. 213-236.
59 Na temat ówczesnego rozumienia pojęcia sztuki „antycznej” w Niderlandach - a pośrednio
też na obszarach znajdujących się w sferze ich artystycznych wpływów - por. szczególnie
De Jonge/Ottenheym, Unity and Discontinuity..., s. 15-86.
60 Ibidem, s. 49, 219; szczególnie na temat ratusza w Antwerpii por. też Helmuth Bevers,
Das Rathaus von Antwerpen (1561-1565). Architektur und Figurenprogramm, Hildes-
heim 1985.
61 Por. Ann Jolly, Netherlandish sculptors in sixteenth century northern Germany and their
patrons, „Simiolus” 1999, 27, nr 3, s. 130-131; Van Tussenbroek, The Architectura! NetWork...,
s. 62-66 oraz Isabelle Kirgus, Die Kólner Rathauslaube (1569-1573) und die stilistische Anti-
krezeption, [w:] Stil ais Bedeutung, hrsg. von Stephan Hoppe, Matthias Muller und Norbert
133
plin niż budowniczowie, w szczególności rzeźbiarze. Przykładem rzeźbiarza
zaangażowanego w różnorodne prace architektoniczne był Jacąues du Broe-
ucq, współpracujący z inżynierami takimi jak Donato de Boni i Sebastian van
Noyen, przy planowaniu fortyfikacji w Charlemont, Mariembourg i Philippe-
ville57. Był on też zapewne doradcą władz Antwerpii przy wyborze projektu
nowego ratusza i być może to właśnie on oceniał propozycję przedstawio-
ną przez Cornelisa Florisa. Również w Gdańsku rzeźbiarze w kamieniu, jak
np. Willem i Abraham van den Blocke, czy też w drewnie, jak Simon Herle,
na różne sposoby i w różnym charakterze angażowali się w inwestycje budow-
lane. Jednym z czynników umożliwiających taką praktykę był fakt, iż proces
projektowania był często oddzielony od samej realizacji, a większe i bardziej
prestiżowe budowle wznoszone w drugiej połowie XVI i na początku XVII w.
zazwyczaj nie były dziełem pojedynczego architekta bądź budowniczego58.
Czołowym północnoeuropejskim przykładem takiej kooperacji jest ratusz
w Antwerpii (1561-1565), zaprojektowany najprawdopodobniej przez rzeź-
biarzy Cornelisa Florisa i Willema van den Broecke (Paludanusa) jako znaw-
ców „antycznych” zasad architektury59, a wykonany przez wykwalifikowanych
budowniczych, m.in. Fłendricka van Paeschena i Jana Daemsa, którzy prawdo-
podobnie zaplanowali i wykonali fundamenty, pierwszą kondygnację i klatkę
schodową60. Innym przykładem jest portyk wzniesiony przed fasadą ratusza
w Kolonii (około 1570 r.). Projekty planowanej budowli niezależnie od siebie
przedstawili Cornelis Floris, Lambertus Suavius, Hendrik van Flasselt i inni,
rzeczywiste prace nadzorował zaś najprawdopodobniej mistrz kamieniarski
Willem Vernukken, który był też zaangażowany w dostarczanie materiału61.
Kilka uwag
o Hansie
Strakow-
skirn, Simonie
Herle..,
Architectura von Hans Verdeman de Vries, Entwicklung der Renaissance - Architektur in Mittel-
europa, Munchen-Berlin 2002.
57 De Jonge/Ottenheym, Unity and Discontinuity..., s. 79-86. Na temat rzeźbiarskiej dzia-
łalności Du Broeucąa por. m.in. Robert Didier, Jacąues Dubroeucą, sculpteur et maitre - artiste
de lempereur (1500/1510-1584), [b.m.w.] 2000.
58 Złożoność procesu budowlanego skłoniła badaczy do przyjęcia nowego modelu inter-
pretacji procesu powstawania nowożytnej architektury, rozumianego jako wynik grupowego
wysiłku wielu osób, poczynając od fundatorów, przez projektodawców, na wykonawcach koń-
cząc. Jasną analizę transformacji mającej miejsce w historiografii przedstawili Thomas Fitschner
i Kai Wenzel, Elias Holi, [w:] Die Baumeister der „Deutschen Renaissance”..., s. 213-236.
59 Na temat ówczesnego rozumienia pojęcia sztuki „antycznej” w Niderlandach - a pośrednio
też na obszarach znajdujących się w sferze ich artystycznych wpływów - por. szczególnie
De Jonge/Ottenheym, Unity and Discontinuity..., s. 15-86.
60 Ibidem, s. 49, 219; szczególnie na temat ratusza w Antwerpii por. też Helmuth Bevers,
Das Rathaus von Antwerpen (1561-1565). Architektur und Figurenprogramm, Hildes-
heim 1985.
61 Por. Ann Jolly, Netherlandish sculptors in sixteenth century northern Germany and their
patrons, „Simiolus” 1999, 27, nr 3, s. 130-131; Van Tussenbroek, The Architectura! NetWork...,
s. 62-66 oraz Isabelle Kirgus, Die Kólner Rathauslaube (1569-1573) und die stilistische Anti-
krezeption, [w:] Stil ais Bedeutung, hrsg. von Stephan Hoppe, Matthias Muller und Norbert
133