DOI Artikel:
Kuczyńska, Jadwiga: Średniowieczne chrzcielnice kamienne w Polsce
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14265#0013
ŚREDNIOWIECZNE CHRZCIELNICE KAMIENNF W POLSCE 9
2. Winchester, katedra, chrzcielnica
jednak chrzcielnice dwuczęściowe. Ich stopy bywały często ukształtowane na wzór baz i kapiteli
kolumn (Dania)20, a na południu Europy zastępowała je niekiedy postać leżącego lwa (Embrun, Parma).
Dekoracja chrzcielnic typu kielichowego obejmuje przeważnie całe ich powierzchnie. Do powta-
rzających się najczęściej motywów należą sznury, stylizowana roślinność oraz postacie zwierząt,
w tym fantastycznych, jak również przedstawienia figuralne. Powszechnym motywem na chrzcielni-
cach duńskich były lwy, często ukazywane parami, ze wspólną głową dla obu zwierząt21. Bogactwo
dekoracji cechuje chrzcielnice pochodzące z warsztatów gotlandzkich, czynnych w XII w. Deko-
racja ta łączy w sobie złożone motywy ornamentalne z epoki wikingów22 z licznymi przedsta-
wieniami narracyjnymi na czaszach oraz z przedstawieniami fantastycznych zwierząt i potworów na
stopach. Do najwspanialszych przykładów należą np. chrzcielnice w Vànge (il. 3) i w SUinga
wykonane przez Hegvalda po 1150 r. 2-\ chrzcielnica w Lôjtofte (Dania), dzieło „Magistri Majestatis"24
i chrzcielnica w Aakirkeby (Dania) z wyrytą sygnaturą jej twórcy Sighrafsa25. Na specjalną uwagę
zasługują również chrzcielnice wytwarzane w warsztatach gotlandzkich od około poł. XIII w. do
końca XIV w., a przeznaczone głównie na eksport. Chrzcielnice te. doskonałe technicznie, posiadają
harmonijne proporcje kielicha trzyczęściowego. W dekoracji chrzcielnic wytwarzanych około poł.
20 Meckeprang, op. cit., s. 92-97. 107-144. 233-257. W Zelandii chrzcielnice w kształcie kapitela kostkowego
wchodzi) w skład wydzielonego przez M. Mackepranga „typu Kalundborg", w Jutlandii należą do ,.typu klasycznego".
21 A. Roussell. The Art of Denmark: Pre-Reformation, „The Studio", November 1949. s. 131. Wiele przykładów
chrzcielnic jutlandzkich, dekorowanych motywem lwów z jedną głową dla dwóch tułowi, podaje Mackeprang, op. cii.,
oraz V. Sio mann, Bicorporates, Copenhagen 1967.
22 Tuulse, Skandynawia romańska____ s. 264.
2? Ibidem, s. 264. il. 139, 140.
24 Mackeprang, op. cit.. s. 369, fig. 471.
2? Ibidem, s. 370-371. fig. na s. 371.
2- Rocznik Historii... 1. XiV
2. Winchester, katedra, chrzcielnica
jednak chrzcielnice dwuczęściowe. Ich stopy bywały często ukształtowane na wzór baz i kapiteli
kolumn (Dania)20, a na południu Europy zastępowała je niekiedy postać leżącego lwa (Embrun, Parma).
Dekoracja chrzcielnic typu kielichowego obejmuje przeważnie całe ich powierzchnie. Do powta-
rzających się najczęściej motywów należą sznury, stylizowana roślinność oraz postacie zwierząt,
w tym fantastycznych, jak również przedstawienia figuralne. Powszechnym motywem na chrzcielni-
cach duńskich były lwy, często ukazywane parami, ze wspólną głową dla obu zwierząt21. Bogactwo
dekoracji cechuje chrzcielnice pochodzące z warsztatów gotlandzkich, czynnych w XII w. Deko-
racja ta łączy w sobie złożone motywy ornamentalne z epoki wikingów22 z licznymi przedsta-
wieniami narracyjnymi na czaszach oraz z przedstawieniami fantastycznych zwierząt i potworów na
stopach. Do najwspanialszych przykładów należą np. chrzcielnice w Vànge (il. 3) i w SUinga
wykonane przez Hegvalda po 1150 r. 2-\ chrzcielnica w Lôjtofte (Dania), dzieło „Magistri Majestatis"24
i chrzcielnica w Aakirkeby (Dania) z wyrytą sygnaturą jej twórcy Sighrafsa25. Na specjalną uwagę
zasługują również chrzcielnice wytwarzane w warsztatach gotlandzkich od około poł. XIII w. do
końca XIV w., a przeznaczone głównie na eksport. Chrzcielnice te. doskonałe technicznie, posiadają
harmonijne proporcje kielicha trzyczęściowego. W dekoracji chrzcielnic wytwarzanych około poł.
20 Meckeprang, op. cit., s. 92-97. 107-144. 233-257. W Zelandii chrzcielnice w kształcie kapitela kostkowego
wchodzi) w skład wydzielonego przez M. Mackepranga „typu Kalundborg", w Jutlandii należą do ,.typu klasycznego".
21 A. Roussell. The Art of Denmark: Pre-Reformation, „The Studio", November 1949. s. 131. Wiele przykładów
chrzcielnic jutlandzkich, dekorowanych motywem lwów z jedną głową dla dwóch tułowi, podaje Mackeprang, op. cii.,
oraz V. Sio mann, Bicorporates, Copenhagen 1967.
22 Tuulse, Skandynawia romańska____ s. 264.
2? Ibidem, s. 264. il. 139, 140.
24 Mackeprang, op. cit.. s. 369, fig. 471.
2? Ibidem, s. 370-371. fig. na s. 371.
2- Rocznik Historii... 1. XiV