DOI Artikel:
Mikocka-Rachubowa, Katarzyna: Nagrobki Stefana Batorego i Anny Jagiellonki w katedrze wawelskiej. Kilka uwag i hipotez
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14265#0084
Rocznik Historii Sztuki, i \IV
Ossolineum |984
PL ISSN 0080 3472
KATARZYNA MIKOCKA
NAGROBKI STEFANA BATOREGO I ANNY JAGIELLONKI W KATEDRZE
WAWELSKIEJ. KILKA UWAG I HIPOTEZ*.
I
Nagrobek Stefana Batorego, jedyne sygnowane dzieło Santi Gucciego. z 1595 г., interesował
badaczy od dawna ze względu na osobę zmarłego, jak i na wysokie walory artystyczne. W lite-
raturze zajmującej się rzeźbą krakowską przełomu wieków XVI i XVII znajdujemy wiele poświę-
conych mu wzmianek 1 ; jednak kilka związanych z tym dziełem problemów ciągle jeszcze oczekuje
rozwiązania.
Nagrobek Batorego jest dla badacza tym bardziej interesujący, że zachowała się umowa między jego
fundatorką. Anną Jagiellonką, a wykonawcą - Santi Guccim. Umowa, zawarta w Warszawie dnia
5 maja 1594 r.2. dotyczy przebudowy kaplicy Mariackiej przy katedrze wawelskiej na mauzoleum
Batorego; sporo miejsca zajmuje w niej opis nagrobka, dokonany na podstawie projektu, jaki artysta
przedstawił królowej.
W dotychczasowej literaturze zwrócono już uwagę na to. że opis dzieła zawarty w umowie
niezupełnie zgadza się z wyglądem wykonanego pomnika. Zmiany te zauważyła pierwsza Krystyna
Sinko Л Zajęła się nimi obszerniej Joanna Eckhardtówna. próbując wyjaśnić ich przyczynę; była
nią według autorki inicjatywa pochodząca z kręgu przyjaciół i współtowarzyszy broni zmarłego,
dążąca do oddalenia formy nagrobka od pomników królów i magnaterii. a zbliżenia go do nagrobka
średnioszlacheckiego oraz dokonane może na życzenie królowej pewne korekty w układzie motywów
heraldycznych-4. Jako luźne przypuszczenie autorka wysunęła hipotezę o możliwości wywołania zmia-
ny w wyglądzie nagrobka Batorego przez zbyt bliskie analogie między jego pierwotnym projektem,
a kompozycją innego krakowskiego pomnika nagrobka Prospera Provany (zm. 1584) w kościele
dominikanów. Eckhardtówna jednak uważa, że nie jest rzeczą możliwą, aby pomnik królewski mógł
w jakiś sposób nawiązywać do nagrobka poddanego i odnosi datę powstania nagrobka Provany
* Panu prof. dr. hab. Mariuszowi Karpowiczowi składam podziękowanie za inspirujące uwagi poczynione do niniejszej
pracy.
1 Ostatnio A. Fischinger. Santi Giicci, architekt i rzeźbiarz królewski XVI wieku. Kraków 1969. s. 38-44; tam
dawniejsza literatura.
2 Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie. Archiwum Skarbu Koronnego. Rachunki królewskie, nr 380.
k. 155- 156. Druk [w:] A. Fischinger. Przebudowa kaplicy Mariackiej w katedrze wawelskiej na mauzoleum króla
Stefana Batorego, [w:] Studia do Dziejów Wawelu, t. 1. Kraków 1955. s. 365; tenże. Santi Gitcci... s. 147 149.
aneks 30. Por. aneks 1.
' K. Sinko. Santi Gucci Horentino i jego szkolą. Kraków 1933. s. 9 10.
4 J. Eckhardtówna. Pomnik grobowy Stefana Batorego. Problem środowiska i fundatora. ..Biuletyn Historii Sztuki".
XVII: 1955. nr I. s. 140 142.
II Rocznik Hisloiit... t XIV
Ossolineum |984
PL ISSN 0080 3472
KATARZYNA MIKOCKA
NAGROBKI STEFANA BATOREGO I ANNY JAGIELLONKI W KATEDRZE
WAWELSKIEJ. KILKA UWAG I HIPOTEZ*.
I
Nagrobek Stefana Batorego, jedyne sygnowane dzieło Santi Gucciego. z 1595 г., interesował
badaczy od dawna ze względu na osobę zmarłego, jak i na wysokie walory artystyczne. W lite-
raturze zajmującej się rzeźbą krakowską przełomu wieków XVI i XVII znajdujemy wiele poświę-
conych mu wzmianek 1 ; jednak kilka związanych z tym dziełem problemów ciągle jeszcze oczekuje
rozwiązania.
Nagrobek Batorego jest dla badacza tym bardziej interesujący, że zachowała się umowa między jego
fundatorką. Anną Jagiellonką, a wykonawcą - Santi Guccim. Umowa, zawarta w Warszawie dnia
5 maja 1594 r.2. dotyczy przebudowy kaplicy Mariackiej przy katedrze wawelskiej na mauzoleum
Batorego; sporo miejsca zajmuje w niej opis nagrobka, dokonany na podstawie projektu, jaki artysta
przedstawił królowej.
W dotychczasowej literaturze zwrócono już uwagę na to. że opis dzieła zawarty w umowie
niezupełnie zgadza się z wyglądem wykonanego pomnika. Zmiany te zauważyła pierwsza Krystyna
Sinko Л Zajęła się nimi obszerniej Joanna Eckhardtówna. próbując wyjaśnić ich przyczynę; była
nią według autorki inicjatywa pochodząca z kręgu przyjaciół i współtowarzyszy broni zmarłego,
dążąca do oddalenia formy nagrobka od pomników królów i magnaterii. a zbliżenia go do nagrobka
średnioszlacheckiego oraz dokonane może na życzenie królowej pewne korekty w układzie motywów
heraldycznych-4. Jako luźne przypuszczenie autorka wysunęła hipotezę o możliwości wywołania zmia-
ny w wyglądzie nagrobka Batorego przez zbyt bliskie analogie między jego pierwotnym projektem,
a kompozycją innego krakowskiego pomnika nagrobka Prospera Provany (zm. 1584) w kościele
dominikanów. Eckhardtówna jednak uważa, że nie jest rzeczą możliwą, aby pomnik królewski mógł
w jakiś sposób nawiązywać do nagrobka poddanego i odnosi datę powstania nagrobka Provany
* Panu prof. dr. hab. Mariuszowi Karpowiczowi składam podziękowanie za inspirujące uwagi poczynione do niniejszej
pracy.
1 Ostatnio A. Fischinger. Santi Giicci, architekt i rzeźbiarz królewski XVI wieku. Kraków 1969. s. 38-44; tam
dawniejsza literatura.
2 Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie. Archiwum Skarbu Koronnego. Rachunki królewskie, nr 380.
k. 155- 156. Druk [w:] A. Fischinger. Przebudowa kaplicy Mariackiej w katedrze wawelskiej na mauzoleum króla
Stefana Batorego, [w:] Studia do Dziejów Wawelu, t. 1. Kraków 1955. s. 365; tenże. Santi Gitcci... s. 147 149.
aneks 30. Por. aneks 1.
' K. Sinko. Santi Gucci Horentino i jego szkolą. Kraków 1933. s. 9 10.
4 J. Eckhardtówna. Pomnik grobowy Stefana Batorego. Problem środowiska i fundatora. ..Biuletyn Historii Sztuki".
XVII: 1955. nr I. s. 140 142.
II Rocznik Hisloiit... t XIV