Rocznik Historii Sztuki (14.1984)

Rocznik Historii Szlù4i. t. XIV
Ossolineum 1984
PL ISSN 0080-3472

MIECZYSŁAW PASZKIEWICZ

TEMATYKA. POLSKA
W TWÓRCZOŚCI STEFANO DELLA BELLI*

CZĘŚĆ I
WSTĘP

Największą w Polsce popularnością spośród artystów włoskich XVII wieku, interesujących się
twórczo tematyką polską, cieszy się Stefano delia Bella (1610- 1664), florencki grafik i rysownik.
Poświęcano mu uwagę i posługiwano się jego pracami od dawna. Tak choćby Bernardo BeJlotto
namalował w 1779 r. obraz przedstawiający uroczysty wjazd Jerzego Ossolińskiego, ambasadora
Władysława IV do Rzymu w 1633 г.. m. in. w oparciu o akwaforty delia Belli Reprodukcje jego
dzieł znaleźć można w wydawnictwach poświęconych staropolskiej kulturze: A. Bruckner Encyklopedia
staropolska2, S. Bystroń Dzieje obyczajów w dawnej Polsce 3, W. Łoziński Życie polskie w dawnych wiekach
(gdzie rycina florenckiego artysty przedstawiająca Husarza występuje nawet na okładce)4. Poza wy-
dawnictwami o charakterze ogólnym, niejako encyklopedycznym, książki poświęcone specyficznym -
zagadnieniom, takim jak dzieje wojskowości, czy dyplomacji, również bywają ilustrowane reprodukcjami
prac tego artysty. Można tu wymienić dla przykładu Dypolomaci w dawnych czasach w opracowaniu
A. Przybosia i R. Żelewskiego5 czy A. Sawczyńskiego Les institut iones militaires polonaises au
XVIP siècle^.

Powstały również w języku polskim osobne opracowania poświęcone Stefano delia Belli i zorganizo-
wano wystawy jego prac. W 1956 r. autor obecnej pracy wydał Stefano delia Bella - Wjazd Wspaniały
posłów polskich do Paryża A. D. 16457. a w 1972 r. odbyły się wystawy akwafort artysty zarówno

* Część druga tego studium, wraz ze streszczeniem w języku angielskim, ukaże się w tomie XV ..Rocznika Historii
Sztuki".

1 M. Wallis. Canaletlo malarz Warszawy, Warszawa 1954, s. 15: ..Podobnie jak w Elekcji dążył Belotto i we
Wjeździe do największej wierności w przedstawieniu zdarzeń [...]". posłużył się, jak podaje we wspomnianym już napisie,
„opisami autentycznymi przechowywanymi przez rodzinę, sztychem Stefano delia Bella, portretem Jerzego Ossolińskiego [...]".

: A. Bruckner. Encyklopedia staropolska. Warszawa 1939. Encyklopedia zawiera 10 reprodukcji prac Stefano delia
Belli. wyłącznie rycin; wszystkie zawarte są w tomie I. Są to: Wyjazd Jerzego Ossolińskiego do Rzymu, sześć arkuszy, trzy
ryciny z serii „Jeźdźców" i Hajduk.

5 J. S. Bystroń. Dzieje obyczajów w dawnej Polsce, wiek XVI'— XVIII. Warszawa 1960.

4 W. Łoziński, Życie polskie w dawnych wiekach. Paryż (b. r. i w.]. Opinia tego badacza o florenckim rytowniku
warta jest przypomnienia: .,[...] Z XVI i XVII wieku pozostał nam bardzo szczupły zapas takich rozstrzygających dokumen-
tów [...] i bardzo skąpe w końcu ryciny artystów obcych, jak np. Stefana delia Bella, którego sztychy, wyobrażające
wjazd Jerzego Ossolińskiego do Rzymu w r. 1633. są nieoszacowanym źródłem do historii kostiumów polskich [...]".

5 Dyplomaci w dawnych czasach. Relacje staropolskie z XVI-XVIII stulecia, oprać. A. Przyboś i R. Żelewski.
Kraków 1959.

h A. Sawczyński. Les Institutions militaires polonaises au XVIIe siècle. ..Revue Internationale d'Histoire Militaire",
t. 3, 1952, nr 12.

7 M. Paszkiewicz. Stefano delia Bella, Wjazd wspaniały posłów polskich do Paryża A.D. 1645. Londyn 1956.